Wyobraź sobie, że wychodzisz z domu, mdlejesz na ulicy lub w autobusie i nikt ci nie pomaga. Brzmi strasznie, ale jeśli lęk przed taką sytuacją faktycznie uniemożliwia ci normalne funkcjonowanie, być może cierpisz na agorafobię. O to zaburzenie nerwicowe zapytałyśmy Dorotę Wojciechowską – psycholog, psychodietetyk z Fundacji Pomocy Psychologicznej i Edukacji Społecznej RAZEM (www.razem-fundacja.org).
Czym jest agorafobia?
Dorota Wojciechowska: Agorafobia jest zaburzeniem lękowym w postaci fobii, należącym do grupy zaburzeń nerwicowych. Charakteryzuje się lękiem przed otwartą przestrzenią, a także lękiem związanym z pewnymi sytuacjami o określonych cechach takich jak: przebywanie w miejscach publicznych, w tłumie, wyjście z domu, wejście do sklepu, samotna podróż publicznym środkiem transportu.
Jak rozpoznać fobię społeczną?
Jakie są jej przyczyny?
Nie można jednoznacznie wyodrębnić i określić przyczyn agorafobii. Jednym ze sposobów wyjaśnienia jest koncepcja upatrująca przyczyn tego zaburzenia w traumatycznym doświadczeniu z dzieciństwa, które uległo wyparciu. Przy czym ważne jest, że nie musiało mieć ono związku z sytuacją fobiczną, której obecnie doświadcza osoba chora.
Czynnikiem wyzwalającym zaburzenia nerwicowe, do których należy agorafobia, może być także trudne doświadczenie w obecnym życiu, takie jak np. utrata bliskiej osoby, przeżycie sytuacji zagrażającej własnemu życiu lub życiu bliskich.
Jakie są objawy agorafobii?
Pierwsze objawy agorafobii pojawiają się zwykle u młodych dorosłych. Niektórzy pacjenci pomimo tego, że są świadomi swoich nieracjonalnych zachowań, zupełnie nie opuszczają domu w obawie, że mogą zemdleć w miejscu publicznym i nikt im nie pomoże. Już samo wyobrażenie sobie takiej sytuacji powoduje lęk. Mogą pojawić się objawy somatyczne płynące z ciała takie jak: napady duszności, zawroty głowy, kołatanie serca, pocenie się, biegunki, ból w klatce piersiowej, lęk o własne życie.
Osoba doświadczająca takich obaw często odczuwa wstyd i upokorzenie związane z tym, że mogłaby, w jej odczuciu, zostać narażona na śmieszność.
Czy istnieje jakiś test dzięki któremu rozpoznamy agorafobię?
Agorafobię rozpoznaje się w oparciu o określone kryteria diagnostyczne, które powinna spełniać osoba na nią cierpiąca. Należy pamiętać, że objawy somatyczne mogą być objawem także innych schorzeń. Ważne jest, aby odróżnić agorafobię od depresji. Osoba cierpiąca na depresję może również przejawiać niechęć do wychodzenia z domu, ale będzie to spowodowane innymi przyczynami. Zdarza się też, że agorafobii towarzyszy nastrój depresyjny.
Jak się leczy agorafobię?
Metodą o wysokiej skuteczności jest psychoterapia poznawczo-behawioralna. Jedna ze stosowanych technik jest tak zwana desensytyzacja. Polega ona na stopniowym odwrażliwianiu pacjenta na sytuację agorafobiczną wywołującą lęk poprzez stopniowe zwiększanie (w bezpiecznych warunkach, w towarzystwie terapeuty) ekspozycji na nią.
Istotną rolę odgrywa tutaj relaksacja, podczas której pacjent nabywa umiejętności opanowywania objawów płynących z ciała np. regulacji i uspokajania oddechu.
Czy istnieją jakieś leki bez recepty, które pomagają na agorafobię?
W sytuacji, gdy pacjent doświadcza silnego lęku, który jest objawem agorafobii, wskazana jest konsultacja u lekarza psychiatry, który dobierze odpowiednie leczenie farmakologiczne. Takie leki przepisuje tylko lekarz.
Te, które możemy kupić bez recepty, mają raczej działanie uspakajające, wyciszające w stanach napięciowych związanych z różnymi doświadczeniami życiowymi.
Jak sobie radzić z agorafobią na co dzień?
Gdy strach paraliżuje nasze życie, uniemożliwia dotychczasowe funkcjonowanie, warto zgłosić się do specjalisty, który przede wszystkim postawi prawidłową diagnozę, a także zaproponuje odpowiednie leczenie.
Pamiętajmy o tym, że nie musimy zmagać się z agorafobią. Rozpoczęcie psychoterapii, a czasem, choć nie wydaje się to w każdym przypadku konieczne, włączenie farmakoterapii, pomaga osobom chorym powrócić do normalnego funkcjonowania.
Ważna jest także dbałość o dostarczanie w pożywieniu niezbędnych składników odżywczych, witamin i mikroelementów, dbanie o zdrowy sen, a także na tyle, na ile to możliwe, aktywność fizyczna.
Dowiedz się więcej:
Agorafobia, czyli co się może przydarzyć w miejscu publicznym
Jak zwalczać napady paniki?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
