Spis treści:
- Ambicja – co to jest?
- Chora ambicja a zdrowa ambicja
- Chora ambicja – objawy
- Chora ambicja – do czego może doprowadzić?
- Jak walczyć z chorą ambicją?
Ambicja – co to jest?
Ambicja jest to trwałe dążenie człowieka do bycia uznanym i znaczącym. Według niektórych definicji ambicja stanowi cechę osobowości. Można powiedzieć też, że jest to pragnienie osiągnięcia i wyróżniania się połączone z konsekwentnym staraniem i pracą w tym kierunku. Słowo ambicja pochodzi od łac. ambitio, co oznacza pragnienie sławy, uznania, poczucie własnej godności.
Ambicja może być też wyrażona jako potrzeba. W piramidzie potrzeb Abrahama Maslowa, najwyżej umieszczone zostały potrzeby samorealizacji, uznania i szacunku. Samorealizacja jest realizacją własnych ambicji, odczuwania sensu własnych działań, motywowaniem się do rozwoju osobistego i zdobywania nowych umiejętności. Jest to dla nas ważny aspekt funkcjonowania. I dobrze, ponieważ to warunkuje rozwój.
Ambicja wyzwala naszą aktywność i energię do działania, dzięki niej osiągamy ważne cele. Czasami w wyniku różnych czynników u człowieka może ukształtować się zaburzona ambicja, zwana też chorą ambicją.
Chora ambicja a zdrowa ambicja
Chorą ambicję można zdefiniować jako niepohamowaną i zaburzoną postać dążenia do osiągnięć i uznania. Dla osób chorobliwie ambitnych porażki są nie do zniesienia, działają osłabiająco. Niezdrowa ambicja może przypominać chciwość, jest destrukcyjna i toksyczna. Kładzie nacisk na własnej osobie, a nie na celu. Może ona prowadzić do stawiania sobie zbyt wygórowanych wymagań, którym nie udaje się nigdy sprostać. Utrudnia działanie, hamuje.
Zdrowa ambicja przejawia się w konsekwentnym rozwijaniu własnych umiejętności i zainteresowań, stawianiu sobie realnych wyzwań. Jest dla innych inspirująca. Często przynosi korzyści nie tylko nam, ale też otoczeniu. Porażki w przypadku zdrowej ambicji wzmacniają, stanowią cenne doświadczenie.
Chora ambicja – objawy
Objawami chorej ambicją są:
- nadmierna wrażliwość na opór i porażkę,
- wycofanie się i obniżenie poczucia własnej wartości w wyniku niepowodzenia,
- odczuwanie ogromnej frustracji w przypadku porażki,
- utrata sensu własnej egzystencji,
- brak wyciągania pozytywnych wniosków z porażek,
- poczucie, że nie jest się wystarczająco dobrym,
- obniżenie nastroju, lęk, stres,
- odczuwanie zadowolenia tylko przy osiąganiu postępów w swoim zamierzeniu,
- bezkompromisowość, dążenie po trupach do celu,
- niezważanie na krzywdę innych w drodze do osiągnięcia celu,
- ucieczka w destrukcyjne zachowania w razie porażki.
Ponieważ w przypadku chorej ambicji nacisk położony jest na zewnętrznym odbiorze siebie (np. "chcę być lepszy od innych" zamiast "chcę to zrobić, bo sprawi mi to przyjemność"), to każde niepowodzenie, odroczenie sukcesu lub krytyka niewspółmiernie rani i stresuje. Człowiek chorobliwie ambitny dla osiągnięcia celów może wybierać drogę nieuczciwą lub krzywdzącą dla innych, a to podważa poczucie własnej godności.
Skąd się bierze chora ambicja?
Jest wiele czynników, które mogą prowadzić do rozwinięcia się chorobliwej ambicji. Chora ambicja może kształtować się we wczesnym dzieciństwie, kiedy rodzice kładą zbyt duży nacisk na osiągnięcia (wyniki) i wyróżnienie dziecka na tle innych, nie zważając na okoliczności i możliwości dziecka. Albo gdy dziecko musi rywalizować z rodzeństwem. Wówczas może utrwalić się postawa, polegająca na dążeniu do sukcesu, niezależnie od tego, jakimi drogami i czy samodzielnie udało się go osiągnąć. Taki efekt może też wywołać niedocenianie i krytykowanie dziecka, które za wszelką cenę chce udowodnić, że jest „coś” warte.
Chora ambicja jest też rozbudzana przez konsumpcyjny styl życia, promowane przez media nastawianie na sukces, wysokie i liczne wymagania wobec jednostek, przepełnienie możliwościami, wzrost osobistych oczekiwań przy jednoczesnym poczuciu niepewności.
Chora ambicja – do czego może doprowadzić?
Chora ambicja może prowadzić do obniżenia nastroju, depresji, zaburzeń lękowych, wypalenia zawodowego wynikających z nieumiejętności radzenia sobie z niepowodzeniem. Kierowanie się w życiu chorą ambicją prowadzi do ogromnej frustracji, niezadowolenia i obniżonego poczucia własnej wartości. Skutkiem chorej ambicji bywa również cierpienie innych osób.
Jak walczyć z chorą ambicją?
Jest wiele metod, które mogą wspomóc przeobrażanie się chorej ambicji w zdrową. Przede wszystkim warto udać się do psychoterapeuty, który pomoże nam uświadomić sobie własne emocje i wyjaśni, na czym skoncentrować swoje dążenia, aby nie czuć się bezwartościowym, gdy cele nie zostają osiągnięte.
Aby uniknąć skutków chorej ambicji, warto uczyć się wdzięczności za to, co już osiągnęliśmy. Ważne jest docenienie doświadczeń i wiedzy, które możemy wyciągnąć z porażek. Istotne jest szukanie równowagi w życiu.
Ważną rzeczą jest zdanie sobie sprawy z tego, czy w naszych ambitnych działaniach kładziemy nacisk na to, że to MY chcemy „być kimś” i nic nas ponadto nie obchodzi, czy też na wartości, dzięki służeniu którym kimś się możemy stać. Ta pozornie drobna różnica, może dla wielu niedostrzegalna, decyduje o tym, czy mamy do czynienia z ambicją zdrową czy też z ambicją chorą.
W wychowaniu dziecka należy stawiać na zachęcanie do zdobywania nowych umiejętności i pokazywanie, że sama nauka może dawać radość. Nagradzać należy wysiłek, a nie wyniki. W ten sposób kształtujemy zdrową ambicję, która może być w życiu przydatna.
Czytaj także:
Perfekcjonizm – objawy, przyczyny, leczenie [WYWIAD i PORADY]
Typy osobowości. Sprawdź, do którego typu należysz i do jakiej pracy jesteś stworzony
Objawy stresu długotrwałego. Jakie sygnały wysyła ciało i umysł?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
