Samobójstwo jako problem globalny
Dane, jakie podaje Światowa Organizacja Zdrowia (WHO), wskazują, iż zamachy samobójcze cały czas utrzymują się na pierwszych miejscach pod względem śmiertelności. W 2000 roku liczbę dokonanych zamachów samobójczych oszacowano na 814 tysięcy, a znacznie więcej osób próbowało popełnić samobójstwo. Dane statystyczne są niepokojące, jednak należy pamiętać, że nie są one dokładne (najprawdopodobniej faktyczna liczba zgonów z powodu samobójstwa czy też podejmowanych prób jest dużo wyższa).
Liczba samobójstw w Polsce
W Polsce zgony samobójcze stanowią mniej więcej 1,5% wszystkich przypadków zgonów (15 osób na 100 tysięcy), tj. 5000 zgonów samobójczych na rok. Natomiast próby samobójcze podejmuje 90 tysięcy osób (225 osób na 100 tysięcy). Dane statystyczne policji wskazują, że w 2008 roku w Polsce odnotowano ogółem 3964 samobójstwa, a większość z nich popełnili mężczyźni (ponad 3300 osób).
Kto popełnia samobójstwa?
Badania wskazują, że w ponad 90% przypadków dokonanych samobójstw stwierdzono pojedyncze bądź też współwystępujące zaburzenia psychiczne. Najczęstsze czynniki ryzyka samobójstwa z kręgu zaburzeń psychicznych to: alkoholizm, depresja, schizofrenia, zaburzenia osobowości.
Wskaźniki ryzyka dotyczące podjęcia próby samobójczej w ciągu życia uwzględniające poszczególne zaburzenia psychiczne przedstawiają się następująco:
- zaburzenia związane z alkoholem i substancjami psychoaktywnymi (2-3%),
- zaburzenia paniczne (7-15%),
- schizofrenia (10%),
- zaburzenia afektywne (15%).
Zobacz także: Kiedy depresja prowadzi do samobójstwa?
Wśród innych istotnych czynników ryzyka zagrożenia czynem samobójczym, obok zaburzeń psychicznych, wymienia się również:
- wcześniejsze próby samobójcze,
- starszy wiek pacjenta,
- samotność,
- istnienie przewlekłych chorób, z nasilonymi dolegliwościami bólowymi oraz ograniczeniem sprawności,
- młodych dorosłych i nastolatki z różnego rodzaju kryzysami i problemami,
- osoby znajdujące się w traumatycznych i kryzysowych sytuacjach związanych ze zmianami życiowymi,
- ludzi z bolesnymi, chronicznymi, ograniczającymi funkcjonowanie codzienne oraz okaleczającymi chorobami fizycznymi.
Choroby z największym ryzykiem popełnienia samobójstwa
Wśród zaburzeń psychicznych z zachowaniami suicydalnymi (samobójczymi) najczęściej jest wiązana depresja. Badania wskazują, że wśród osób, które cierpią z powodu zaburzeń nastroju, ryzyko samobójstwa wynosi 15% na przestrzeni całego życia. Natomiast te same badania wskazują, że ryzyko takie w grupie osób chorych na schizofrenię wynosi 10%, zaś w przypadku alkoholików wskaźnik ten osiąga 3-4%.
W kontekście leczenia tych zaburzeń lekarze zwracają szczególną uwagę na osoby powracające do zdrowia. Gdy zaczynają działać leki, w pierwszej kolejności zwiększa się napęd pacjenta, ma on więcej siły, jest bardziej energiczny i w większym stopniu niż w czasie aktywnej fazy choroby może on samodzielnie funkcjonować.
Jednak najczęściej jeszcze na tym etapie leczenia nastrój może pozostawać obniżony. Wcześniej podejmowana próba samobójcza zwiększa ryzyko ponownych prób do poziomu od 50 do 100 razy wyższego niż ma to miejsce w populacji ogólnej. Największe ryzyko występuje w ciągu roku od podjęcia próby samobójczej i wynosi do 2%, zaś w kolejnych 5-10 latach ryzyko to osiąga poziom około 1%.
Sprawdź: Samobójstwo – w obliczu emocjonalnego szantażu
Źródło: Wydawnictwo Continuo „Podstawy Psychologii. Podręcznik dla studentów medycyny i kierunków medycznych”; pod red. M. Talarowskiej, Antoniego Florkowskiego, Piotra Gałeckiego; Rozdział 11. Psychopatologia zjawisk społecznych.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
