Epidemiologia samobójstw w Polsce
Typowy samobójca w Polsce to 4-5 częściej mężczyzna niż kobieta, w wieku około 45 lat, mieszkaniec wsi lub małego miasteczka, bezrobotny, rolnik lub robotnik dokonujący aktu samobójczego przez powieszenie. Kobiety częściej dokonują nieudanych prób samobójczych, przy użyciu mniej drastycznych metod.
Liczne badania dotyczące problematyki samobójstw wskazują, że wskaźnik określający ich liczbę, rocznie na 100 tysięcy mieszkańców jest odmienny w różnych społeczeństwach. Do państw, gdzie wskaźnik ten jest wysoki, należą m.in.: Węgry, Finlandia, Austria, Szwecja, Dania, Niemcy, a także Japonia.
Natomiast na drugim krańcu znajdują się państwa, w których liczba samobójstw wynosi mniej niż 9 rocznie na 100 tysięcy, tj. Egipt, Grecja, Włochy, Izrael, Hiszpania, Meksyk oraz Irlandia.
Czy religia może ochronić przed samobójstwem?
Zróżnicowanie samobójstw tłumaczone jest wpływem religii, spójnością rodziny, a także obawą przed śmiercią. Obowiązujące w danej kulturze zakazy dotyczące stosunku do śmierci mają duży wpływ na liczbę samobójstw w poszczególnych krajach.
Na obszarach, gdzie dominuje religia katolicka czy muzułmańska, wskaźnik samobójstw jest zdecydowanie niższy. Religie te potępiają samobójstwo i podobnie jak większość społeczeństw traktują je jako zbrodnie, grzech. Natomiast w buddyzmie samobójstwo wiąże się z kultem religijnym bądź też ze skrajnie ascetycznym trybem życia prowadzącym nawet do śmierci.
Czynniki ryzyka samobójstwa
Wśród czynników środowiskowych zwiększających ryzyko samobójstwa wymienia się:
- problemy interpersonalne: kłótnie z rodziną, współmałżonkiem, kochankiem,
- utrata: straty finansowe, osierocenie,
- problemy w pracy i finansowe,
- gwałtowne zmiany polityczne i ekonomiczne,
- łatwy dostęp do metody popełnienia samobójstwa,
- (w niewielkim procencie) samobójstwa popełnia młodzież pod wpływem zetknięcia się z samobójstwem w życiu rzeczywistym lub pod wpływem środków masowego przekazu.
Zobacz też: Jak zapobiegać samobójstwom?
Czynniki kulturowe
Analizując różnice kulturowe, warto również zwrócić uwagę na problematykę samobójstw pod kątem płci. Według R.C. Carsona w Stanach Zjednoczonych więcej kobiet usiłuje popełnić samobójstwo, jednak ofiarami samobójstw dokonanych (skutecznych) częściej stają się mężczyźni. Podobna sytuacja ma miejsce w Polsce.
Natomiast w grupie społeczeństw, gdzie częściej kobiety dokonują zamachów samobójczych zakończonych zgonem, wymienia się m.in. Chiny, Indie. Obserwuje się również związek między bezrobociem a zachowaniami samobójczymi. Większa liczba zamachów na własne życie jest dostrzegana także w grupie osób, które z różnych względów tracą swoją dotychczasową pozycję społeczną lub są poddawane dużej presji społecznej.
Wspólne cechy samobójstw:
- sytuacyjne – frustracja potrzeb psychicznych, ból psychiczny.
- wolicjonalne – celem jest znalezienie rozwiązania.
- afektywne – poczucie beznadziejności i bezradności, ambiwalencja (śmierć – życie).
- poznawcze – zawężenia świadomości (niemożność wyjścia poza schemat).
- relacyjne – pokazanie innym własnego prawa do autonomicznej decyzji.
Zobacz też: Najczęstsze przyczyny samobójstw wśród młodzieży
Źródło: Wydawnictwo Continuo „Podstawy Psychologii. Podręcznik dla studentów medycyny i kierunków medycznych”; pod red. M. Talarowskiej, Antoniego Florkowskiego, Piotra Gałeckiego; Rozdział 11. Psychopatologia zjawisk społecznych/pk/jm
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
