Guru i wyznawcy
Sekta jest przeważnie grupą ludzi skupiającą kilkunastu bądź kilkudziesięciu wyznawców. Niezbyt liczne grono ułatwia osiągnięcie jednolitości myślenia, sprzyja szybkiemu powstawaniu więzi między członkami, usuwaniu rodzących się wątpliwości, umożliwia sprawną i całkowitą kontrolę. Istnieją także grupy o zasięgu ogólnoświatowym, np. Kościół Zjednoczeniowy, Kościół Scjentologiczny, Hare Kryszna, których liczebność szacuje się w tysiącach osób.
Jedną z najważniejszych cech sekty jest jej zorganizowanie wokół guru – nauczyciela, któremu zostaje przyznana bezgraniczna władza. Słowo „guru” pochodzi z sanskrytu i oznacza „czcigodny”. Określenie to dotyczy mistrza duchowego w braminizmie. Guru to postać wysoce charyzmatyczna, czyli "[...] posiadająca łaskę nadzwyczajnych darów lub powołania, która dysponuje mocą szczególnego, indywidualnego wpływu, magicznymi uzdolnieniami, osobistym kontaktem z Bogiem, męstwem, siłą ducha".
W ujęciu socjologicznym termin ten zakłada "[...] wiarę w to, że przywódca posiada szczególne (być może boskie) przymioty i z tego powodu wyznawcy skłonni są darzyć go szczególnym zaufaniem".
Polecamy: Czy guru to osoba chora psychicznie?
Jakie cechy posiada guru?
Max Weber, traktując władzę przywódcy jako charyzmatyczną, określa ją jako "[...] wiarę zwolenników w inność przywódcy w stosunku do zwyczajnych śmiertelników i w jego dar nadnaturalnych, nadludzkich, a przynajmniej wyjątkowych, mocy i właściwości".
Alfred Bierach wskazuje na sześć istotnych składników charyzmy: majestas, energicum, fascinas, mirum, tremendum, sanctum. Charyzma stanowi rodzaj aureoli okalającej osobę guru, światła, które z niego emanuje, a w którego kręgu wielu chciałoby się znaleźć. To rodzaj siły uderzającej w potrzeby psychospołeczne innych ludzi, budzącej ich do życia. Człowiek obdarzony charyzmą przyciąga innych wyrazem oczu, gestami, sposobem wymowy. Charyzma wymusza podporządkowanie i posłuszeństwo. Maciej Szostak postrzega charyzmę "[...] jako coś jednoznacznie nieokreślonego, ale pozwalającego na nawiązanie psychicznego kontaktu – więzi psychologicznej, służącej jej wykorzystaniu".
Przywódca sekty dzięki posiadanej charyzmie staje się w oczach wyznawców sprawiedliwym sędzią, dobrym ojcem, troskliwym opiekunem, terapeutą i przyjacielem. Uzurpuje on sobie prawo do kontrolowania ludzkiego zachowania na najsubtelniejszych poziomach sfer rodzinnej, intymnej, duchowej. Jego wpływ z czasem staje się tak pożądany, że zyskuje on przyzwolenie na ingerencję w plany zawodowe, zainteresowania, kontakty towarzyskie, co nieuchronnie prowadzi do ich rozluźnienia, a następnie zerwania i w konsekwencji całkowitej zmiany dotychczasowego stylu życia jednostki.
Guru to człowiek, który utworzył sektę, organizuje w niej życie codzienne, decyduje, co jest przedmiotem wiary, a co nie. Wydaje on dyrektywy, jak należy traktować dotyczące grupy zjawiska świata zewnętrznego, decyduje także o życiu prywatnym członków. Seks, miłość, nauka, dzieci – przestają być osobistą sprawą jednostki. Wszelkie rozstrzygnięcia w tych kwestiach muszą być konsultowane na publicznym forum. Guru posiada nieograniczoną władzę, obdarzany jest szacunkiem i nabożną czcią.
W co ubiera się guru?
Osoba przywódcy bywa natychmiast rozpoznawana wśród wyznawców. Często wyróżnia ją symboliczny strój – sutanna, habit, tunika, mundur, wytworny uniform, płaszcz lub też dobrze skrojone, markowe ubranie. Guru raczej nie stroni od afiszowania się swoim bogactwem: jeździ drogim samochodem, nosi kosztowną biżuterię, mieszka w luksusowej willi lub rezydencji. Oczywiście, przepych nie zawsze musi mieć miejsce, zamiast niego może występować skrajne ubóstwo – ale są to bardzo rzadkie przypadki.
Przywódcy posługują się także tytułami, których używają zwracający się doń wyznawcy. Tytuły wymuszają uległość, oznaczają dysponowanie określonym zasobem wiedzy, symbolizują mądrość, budzą szacunek i poważanie. Do najczęstszych określeń należą tytuły naukowe –„doktor”’ „profesor” lub ”mecenas”, „prezydent” czy „mistrz”, „Boski Mistrz”, „Najwyższy Kapłan”, a także „święty”, „prorok”, „mesjasz”, „mag” czy też „wielebny”.
Wśród liderów wyróżnia się kilka charakterystycznych typów, w zależności od posłannictwa, na które się powołują. Są wśród nich bogowie, wcielenia osób historycznych, oświeceni, uzdrowiciele, nadludzie, społecznicy, wybrańcy oraz pospolici założyciele. Przykładem może być postać Ryszarda Matuszewskiego, który ogłosił się prorokiem, papieżem, mistrzem, a jego tytuł „Mohan” znaczył „król”.
Zdarzają się przypadki, kiedy przywódca przypisuje sobie kilka powołań jednocześnie. Podaje się wtedy za wcielenie postaci historycznej, np. Napoleona, uzdrowiciela, np. bioenergoterapeutę, oświeconego, wybrańca Boga mającego zbawić dobrych, sprawiedliwych ludzi.
Zobacz też: Jak działają sekty?
"Magiczne" moce guru
Lidera zazwyczaj charakteryzują nadprzyrodzone zdolności, niedostępne innym ludziom: jasnowidzenie, jasnosłyszenie, czynienie cudów, umiejętność przepowiadania przyszłości, uzdrawiania itp. Mistrz z reguły:
"[...] jest nieomylny, zna zamiary Boga, znajduje się w przyjacielskich z Nim relacjach bądź sam za Niego się podaje. W związku z tym ma specjalny wgląd w to, co naprawdę dzieje się na świecie, bez trudu demaskuje wszelkiego rodzaju spiski i intrygi. Jeśli zajmuje się uzdrawianiem, posiada teorię wyjaśniającą wszystkie choroby i zna niezawodne metody ich leczenia. Każde uzdrowienie jest cudem".
Przywódca posiada z reguły historię swojego życia, która jest odpowiednio ubarwiona, pełna niezwykłych wydarzeń, przepleciona nieustannym kontaktem z siłami nadprzyrodzonymi, które wytyczają kierunek, w którym mają podążać wybrańcy.
Fragment pochodzi z książki "Fenomen sekt" Elżbiety Mudrak (Impuls, 2007). Publikacja za zgodą wydawcy.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
