Źródła cierpienia człowieka
Głównym założeniem Ellisa była myśl, że zasadniczym powodem trudności psychicznych, jakich ludzie doświadczają w toku swojego życia, tj. lęku, depresji, przygnębienia, poczucia winy, małej wartości, napięcia psychicznego, huśtawek emocjonalnych i neurotycznych zachowań, są irracjonalnej poglądy i idee. Mogą one dotyczyć siebie samego lub świata zewnętrznego i innych ludzi. Ellis za szczególnie destrukcyjne uważał poglądy na temat tego, co człowiek powinien i musi robić (czuć, itp.), jak powinni zachowywać się inni i jak powinien funkcjonować świat zewnętrzny.
Rozbieżność pomiędzy rzeczywistością a przekonaniem, jak powinno być oraz presja wynikająca z tych przekonań są powodem odczuwania przez człowieka wielu negatywnych emocji, które z kolei są przyczyną trudności adaptacyjnych.
Polecamy: Wykrywalność depresji
Irracjonalne poglądy i zasady
Ellis wyodrębnia trzy grupy poglądów i zasad irracjonalnych, których sztywne trzymanie się jest powodem napięć psychicznych i negatywnych uczuć.
- Idee będące pochodną zasady: wszystkie swoje sprawy muszę załatwiać dobrze, a moje działanie musi uzyskiwać aprobatę i uznanie innych ludzi, inaczej będę bezwartościowy.
- Idee będące wynikiem przekonania, że ludzie powinni okazywać nam uznanie i być do nas przyjaźnie nastawieni, a ponadto my również musimy aprobować ludzi i odnosić się do nich przyjaźnie; jeśli nie będziemy przestrzegać tej zasady, spotka mnie kara, odwet i ostracyzm.
- Idee wywodzące się z przekonania, że człowiek musi działać w sposób, by wszystko robił szybko, łatwo i wygodnie, bez wysiłku i bez napotykania na swojej drodze przeszkód (a otoczenie powinno się kształtować wg tej idei).
Polecamy: Wzbudzić aktywność u chorego na depresję
Źródła irracjonalnych poglądów i zasad
Ellis uważał, że większość irracjonalnych zasad i poglądów człowiek przyswaja sobie znacznie łatwiej niż racjonalne systemy zakazów i nakazów. Pewna część tych poglądów to wynik wychowania, choć większa jest wynikiem stosowania nadmiernych uogólnień.
Praca z irracjonalnymi poglądami i zasadami
Pierwszym etapem jest oczywiście zdanie sobie sprawy z przeżywania trudności i podjęcie trudu poszukania pomocy. Początkowy etap terapii wg Ellisa to identyfikacja idei, która doprowadziła do aktualnych trudności. Następnie gromadzi się logiczne argumenty, przemawiające za tą ideą. Kolejny etap to poddawanie tej idei w wątpliwość i logiczna argumentacja w celu zmiany poglądu. Wskazanie genezy i ujemnych skutków kierowania się danym poglądem są kolejnymi krokami na drodze do zmiany światopoglądu. Wynikiem tych działań terapeutycznych powinno być powstanie nowej, zdrowszej filozofii życiowej. Efektem zmian jest złagodzenie lęków, napięć i konfliktów, lepsze przystosowanie i pozytywne nastawienie do życia.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
