Ból tkwi w mózgu
Zwykle kojarzymy ból bezpośrednio ze zranieniem lub fizycznym urazem ciała. Jednak okazuje się, że często pojawia się on dopiero jakiś czas po urazie, a czasem coś boli gdy nie można zidentyfikować fizycznego źródła bólu. Dzieje się tak dlatego, że ból jest tak naprawdę wrażeniem powstającym w mózgu. To dobra wiadomość, ponieważ dzięki temu możemy próbować radzić sobie z bólem stosując sprawdzone w naukowych eksperymentach techniki psychologiczne.
Wyniki badań psychologicznych pokazują, że doznanie bólowe nie jest prostym odzwierciedleniem bodźca. Podobny uraz może skutkować różnego rodzaju odczuciami u dwóch osób, a co więcej, mogą je modyfikować pewne zmienne psychologiczne. Wydaje się, że na przykład im mocniej ktoś uderzy się w rękę, tym większy będzie odczuwany przez niego ból. Jest to prawda tylko częściowo, ponieważ odczuwanie bólu zależy także od znaczenia, jakie osoba nadaje zdarzeniu bólowemu oraz od jej „stanu umysłu”.
Błędne koło bólu
Podstawową techniką radzenia sobie z bólem oraz napięciem jest relaksacja. Jej celem jest zmniejszenie aktywności układu nerwowego i stresu. Sytuacja, która jest obciążająca psychologicznie, na przykład kiedy w związku pojawiają się problemy w sypialni, powoduje zwiększenie napięcia mięśniowego, ciśnienia tętniczego, szybkości pracy serca czy wydzielania adrenaliny. Skutkiem jest napięcie i rozdrażnienie, które wzmacnia odczucia bólowe. Zaczyna się tworzyć błędne koło bólu.
Zobacz też: Co to jest stres?
Badacze wykazali, że relaksacja w znacznym stopniu zmniejsza doznania bólowe w wielu klinicznych rodzajach bólu. Najbardziej znane techniki relaksacyjne opierają się na treningu autogennym Schulza oraz metodzie Jacobsona. Można ćwiczyć je samodzielnie w domu, ale żeby zapoznać się z prawidłowym sposobem wykonywania ćwiczeń, warto skonsultować się z psychologiem.
Jak radzić sobie z bólem
Innym sposobem radzenia sobie z bólem są techniki poznawcze, skupiające się na uwadze i wyobraźni. Najbardziej powszechną techniką jest po prostu odwracanie uwagi od bólu. Pacjent uczy się ignorować doznania bólowe poprzez wyobrażanie sobie sytuacji, które są przyjemne, relaksujące. Metoda wyobrażeniowego przekształcania bólu polega na interpretacji doznań bólowych w innych terminach – na przykład zamiast myśleć o odczuwanym bólu, pacjenci proszeni są aby interpretować swoje doznania jako mrowienie, ucisk czy inne wrażenia zmysłowe.
Zdrowy dystans
Kolejnym sposobem zmniejszania uczucia bólu jest dystansowanie – osoba skupia uwagę na miejscu, w którym odczuwa ból, ale stara się zachować dystans, analizować swoje odczucia tak, jakby miał na ten temat przygotować referat. Poznanie swojego ciała i jego fizjologii często pozwala pozbyć się obaw i stresu pojawiającego się w wyniku braku wiedzy. Okazuje się, że techniki psychologiczne w połączeniu z odpowiednią diagnozą i terapią medyczną przynoszą dobre rezultaty. Niestety nie u każdego są one takie same. Ludzie różnią się pod względem zdolności wyobrażeniowych czy wytrwałości, jednak przy wsparciu profesjonalisty psychologiczne techniki radzenia sobie z bólem mogą przynieść ulgę.
Zobacz też: Jak odczuwamy ból?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!