Przewodnik po psychoterapii, część 10
Kiedy należy zakończyć psychoterapię? W przypadku psychoterapii krótkoterminowej odpowiedź jest oczywista – umówiliśmy się na 8-12 spotkań i po tylu spotkaniach terapia zostaje ukończona. Natomiast w przypadku terapii długoterminowej, jej zakończenie następuje, gdy zostaną osiągnięte cele. Często jednak są one tak sformułowane, że trudno określić, czy zostały osiągnięte w wystarczającym stopniu. Niektórzy terapeuci wyjaśniają, w jaki sposób i na jakich warunkach kończy się terapia; inni tego nie praktykują.
Jak rozmawiać o zakończeniu terapii?
Początkiem procesu zakończenia terapii jest rozmowa na ten temat. Rozmowę taką może zainicjować zarówno klient, jak i terapeuta.
Najczęściej rozmowę o zakończeniu terapii inicjuje klient, kiedy uznaje, że problem został już rozwiązany lub że jakość życia, jaką uzyskał w danym momencie jest już odpowiednia i dla niego wystarczająca. Może być również osłabiony i z tego powodu chce zaprzestać dalszej pracy. Tych powodów może być znacznie więcej.
Klient powinien powiadomić terapeutę, że jest bliski podjęcia decyzji o zakończeniu terapii (lub że już ją podjął) i omówić z nim tę kwestię. Powinni wspólnie porozmawiać o tym, dlaczego terapia powinna zostać zakończona (warto sprawdzić, czy nie jest to opór ze strony klienta), ustalić, ile czasu potrzebują na zamknięcie wszystkich spraw i pożegnanie się. W przypadku psychoterapii długoterminowej okres zakończenia terapii może trwać nawet przez kilkanaście spotkań. Należy wspólnie ustalić termin ostatniego spotkania.
Warto wiedzieć: Jak wygląda proces psychoterapeutyczny?
Kiedy klient jest gotowy na zakończenie terapii?
U klientów można zaobserwować symptomy, które wskazują, że są oni gotowi do zakończenia terapii. Na przykład zaczęli podchodzić do siebie ze zrozumieniem i akceptacją, postrzegają pewne sprawy w innym świetle, mają coraz większe zaufanie do siebie i innych oraz większą zdolność do uczuciowej otwartości. Nauczyli się odpuszczać to, co wcześniej odbierali jako bardzo raniące, mają większą tolerancję i lepiej rozumieją życie.
Przychodzą też zmiany w relacjach z terapeutą. Klient postrzega terapeutę jako zwykłą osobę, jedną z tych, które spotyka na co dzień. Zaczyna uświadamiać sobie jego słabości i ograniczenia, co nie wywołuje w nim rozczarowania lub niezadowolenia. Potrafi już sprzeciwić się terapeucie i częściej zabiera głos, gdy uważa, że terapeuta nie ma racji. Nie boi się konsekwencji takiej postawy. Klient podczas terapii jest znacznie aktywniejszy niż był wcześniej. Nie potrzebuje już takiego wsparcia, pomocy czy opieki.
W takich momencie i w takim stanie ducha klient zaczyna rozważać zakończenie terapii i nie odczuwa w związku z tą decyzją paniki.
Omówienie terapii i podsumowanie jej
Część sesji zamykających proces terapeutyczny warto poświęcić na podsumowanie, na omówienie tego, co zostało osiągnięte, na integrację rezultatów oraz na domknięcie niedokończonych tematów i dookreślenie oraz nazwanie zasobów, na których możemy opierać się w przyszłości. Jest to w jakimś sensie czas, kiedy uczymy się być własnym psychoterapeutą.
Kiedy klient i terapeuta znają termin ostatniego spotkania, stopniowo oswajają się z myślą o rozstaniu. Takie rozstanie, jak każde inne, może wywołać najróżniejsze uczucia – od radości z powodu zakończenia poprzedniego i rozpoczęcia kolejnego etapu w życiu, do gniewu, smutku, poczucia straty czy lęku, że możemy sobie nie poradzić bez pomocy terapeuty. Przeżywanie tych wszystkich uczuć jest zupełnie normalne. Warto je omówić na etapie zakończenia terapii.
Istnieje potencjalne ryzyko, że terapeuta może starać się przedłużać terapię mimo tego, że klient czuje się gotów do jej zakończenia. Powodem takiej sytuacji może okazać się czynnik ekonomiczny. Taka postawa psychoterapeuty jest jednoznacznie nieetyczna i chcę wierzyć, że zdarza się bardzo rzadko. Jeśli jednak spotkamy się z taką postawą i jesteśmy pewni, że terapeuta nie działa w trosce o nasze dobro, po prostu zrezygnujmy z terapii, nawet bez uzgadniania tego z psychoterapeutą.
Polecamy: Jakie są czynniki leczące w psychoterapii?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
