fot. Fotolia
Jaki był cel badania i kto wziął w nim udział?
Badanie zostało przeprowadzono w dniach od 4 lutego do 12 lutego 2014 roku w postaci anonimowej ankiety dotyczącej szpitalnej traumy po stracie dziecka.
Celem badania było ukazanie, jak dużym problemem jest śmierć i strata dziecka w przypadku poronień i martwych porodów oraz pokazanie podstawowych błędów, jakie najczęściej popełnia personel medyczny w stosunku do rodzica po stracie.
Ankieta zawierała 22 pytania zamknięte i 2 otwarte, które dotyczyły sytuacji, jakie miały miejsce w szpitalu podczas poronienia lub martwego porodu.
Na pytania odpowiedziało 151 respondentów, w tym 150 osób (99%) stanowią kobiety, a 1 osoba (1%) to mężczyzna. Ankietowani byli w wieku od 21 do 45 lat. U 54 ankietowanych od śmierci dziecka minęło od roku do 3 lat, w przypadku 40 respondentów minęło mniej niż rok, okres od 3 do 5 lat lub po wyżej 5 lat to sytuacja 51 ankietowanych.
Statystycznie dane kształtowały się następująco:
- 48 ankietowanych straciła dziecko w I trymestrze ciąży,
- 36 respondentek straciła dziecko w II trymestrze ciąży,
- 40 ankietowanych straciło dziecko w III trymestrze ciąży,
- w przypadku 26 ankietowanych dzieci urodziły się żywe, ale nie ukończyły pierwszego miesiąca życia (noworodki).
Bardzo często zdarza się tak, że rodzic po stracie dopiero po jakimś czasie zdaje sobie sprawę z tego, co tak naprawdę mógł zrobić lub uzyskać od personelu medycznego. Wszystkie przytoczone poniżej wyniki badań, jak i przykłady empatii, jakimi powinien cechować się dobry personel, to nic innego jak zwykła normalność.
Czy mogłeś/-aś pożegnać się ze zmarłym dzieckiem?
Dla rodziców po stracie dziecka bardzo ważnym rytuałem jak i elementem pomocowym pozwalającym wrócić do nowego życia jest możliwość pożegnania się ze swoim zmarłym dzieckiem niezależnie od jego wieku.
W pytaniu dotyczącym informacji o możliwości pożegnania się ze swoim dzieckiem 61% (92 os.) osób zaznaczyło, że nie zostały po zabiegu lub porodzie poinformowane przez personel medyczny o takiej możliwości. Znaczna mniejszość, bo 39% (59 os.) takie informacje otrzymała.
Czy udzielono ci informacji, że możesz pochować zmarłe dziecko?
Niezmiernie ważnym elementem jest możliwość pochówku dziecka nawet na etapie szczątków z poronienia. Idąc za ideą życia w kraju chrześcijańskim i uznawania poczętego dziecka jako człowieka niedopuszczalne jest, aby w XXI wieku nie informować o takiej możliwości – a niestety czasami uniemożliwia się wręcz roniącym rodzicom pochówku.
O możliwości pochowania dziecka (po 22 tygodniu ciąży) dowiedziało się 63% ankietowanych (96 os.), natomiast aż 37% (56 os.) osób takiej informacji nie otrzymało. W 65% (98 os.) przypadków personel medyczny nie informował kobiet i ich partnerów o przysługujących im prawach w zaistniałej sytuacji. Tylko 35% (53 os.) respondentów takiej informacji udzielono. Z jednego z pytań wynika, że z pośród 88 kobiet, które poroniły, aż 58 nie zostały poinformowane przez personel medyczny o możliwości pochowania szczątków dziecka, mniejsza część – 30 osób – przyznaje, że taka informacja została im udzielona. W świetle badań możliwość pochowania dziecka na pewno pomogłaby w przypadku 75% (114 os.) opiniodawców, 13% (20 os.) respondentów przyznaje, że mogło by to pomóc w przeżywaniu żałoby, a 10% (15 os.) ankietowanych twierdzi, że nie jest pewna, czy pochowanie dziecka by pomogło w zmniejszeniu bólu. Tylko 1% (2 os.) pytanych odpowiedziało, że taka możliwość niczego by nie zmieniła.
Zobacz też: Ile czasu trwa żałoba po dziecku?
Czy warto mieć pamiątkę po zmarłym dziecku?
Kolejną opcją w sytuacji np. martwego porodu jest pamiątka po zmarłym dziecku. W każdym innym przypadku rodzic ma możliwość zrobienia zdjęcia czy odcisku nóżki swojego maleństwa. Rodzic po martwym porodzie, będąc niejednokrotnie w fazie szoku wynikającego z zaistniałej sytuacji, jak i samego porodu, nie myśli nawet o tym, aby uwiecznić swojego zmarłego potomka. Wówczas personel medyczny powinien wykazać się minimalną empatią i w dobie telefonów komórkowych zrobić zdjęcie martwo narodzonego dziecka czy odcisk nóżki, rączki lub najzwyklejsze odrysowanie na kartce papieru konturu nóżki lub rączki.
Ponad połowa ankietowanych, bo aż 48% (88 os.) uważa, że dałyby wszystko, żeby mieć pamiątkę po zmarłym dziecku przygotowaną przez personel medyczny. Większość respondentów, bo aż 74% (112 os.) twierdzi, że w sytuacji straty dziecka na pewno pomogłoby im posiadanie pamiątki po swoim maleństwie. Tylko 12% (18 os.) odpowiadających nie jest pewna, czy taka pamiątka pomogła by im w żałobie, a 11% (17 os.) osób twierdzi, że mogłaby pomóc ulżyć w bólu. Tylko 3% (4 os.) ankietowanych odpowiedziało, że posiadanie pamiątki po swoim dziecku nie pomogłoby w trudnych dla nich chwilach. 1/3 ankietowanych, czyli 29% (53 os.), potwierdza, że takie pamiątki są niezbędne do prawidłowego przeżycia żałoby, a 8% (15 os.) ankietowanych posiada taką pamiątkę tylko i wyłącznie dzięki personelowi medycznemu. Natomiast 7% (13 os.) respondentów przyznaje, że pamiątki po zmarłym dziecku są im niepotrzebne, bo potęgowałyby ich ból. Tylko 1% (2 os.) zaznaczyło, że posiadanie takiej pamiątki jest im obojętne, a 6% (11 os.) udzieliło na to pytanie innej odpowiedzi.
Rozmowa z psychologiem po stracie dziecka
Większość ankietowanych przyznaje, że w sytuacji straty dziecka na pewno byłaby pomocna rozmowa z psychologiem na oddziale.
Tak twierdzi 62% (94 os.) pytanych, dla 27% (41 os.) osób taka rozmowa mogła by pomóc, a 9% (11 os.) nie potrafiło odpowiedzieć, czy by to pomogło. Tylko 1% (2 os.) ankietowanych twierdzi, że rozmowa z psychologiem po stracie dziecka nic by nie zmieniła.
Zobacz też: Jak kobiety po stracie dziecka oceniają pracę personelu medycznego?
Czego oczekują rodzice po stracie dziecka?
Precyzując wszystkie wcześniej przytoczone wyniki badań w jednym z otwartych pytań rodzice wypisali swoje sugestie dla lepszego wsparcia rodziców po stracie przez personel medyczny. Dla badanych ważne byłyby:
- możliwość zapewnienia pamiątki po zmarłym dziecku,
- możliwość pożegnania się z dzieckiem,
- wsparcie psychologa,
- informowanie pacjentek o jej prawach, o sytuacji która ma miejsce, o wykonywanych zabiegach,
- odpowiednie zachowanie wobec kobiet, które straciły dziecko: zrozumienie, empatia, wrażliwość ze strony personelu medycznego,
- „działania bez pośpiechu”,
- „pomoc w kontakcie z partnerem”,
- zapewnienie intymności i prywatności pacjentkom,
- oddzielenie kobiet roniących od kobiet w ciąży i kobiet rodzących martwe dzieci od kobiet rodzących żywe dzieci,
- informowanie o tym, jak poradzić sobie po stracie dziecka, kierowanie na spotkania z grupą wsparcia,
- poważne traktowanie kobiet, które straciły dziecko we wczesnej ciąży,
- odpowiednie dobieranie słów – zamiast mówić „płód”, „embrion”, „tkanka” lub „to” personel medyczny powinien mówić „dziecko”,
- „uczciwa informacja i kompetentna porada co dalej”,
- pomoc ze strony personelu medycznego w uśmierzeniu bólu psychicznego i fizycznego.
Zobacz też: Jak prawidłowo przeżyć żałobę?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
