Przemoc ekonomiczna
Sprawia, że ofiara staje się zależna od partnera i szczególnie podatna na przemoc. Przykłady tej przemocy obejmują ograniczenie dostępu ofiary do pieniędzy czy do informacji o stanie finansowym rodziny, zmuszanie ofiary do proszenia o każdy grosz, kłamanie na temat zasobów rodziny, wykradanie pieniędzy ofiary, niedopuszczanie ofiary do pracy zarobkowej.
Przemoc seksualna
Zazwyczaj ofiary są skrępowane, zawstydzone, gdy muszą mówić o przemocy seksualnej. Często mężczyzna, który stosuje przemoc fizyczną i psychiczną, wcześniej czy później ucieka się również do przemocy seksualnej. Przemoc seksualna obejmuje całe spektrum zachowań: zmuszanie ofiary do odbycia stosunku w formie, która jej nie odpowiada, czy w czasie dla niej niedogodnym. Może obejmować takie zachowanie sprawcy, które budzą w kobiecie lęk o swoje własne bezpieczeństwo czy bezpieczeństwo dzieci.
Przemoc/ Zachowania dokonywane przez sprawcę
► fizyczna: popychanie, odpychanie, obezwładnianie, przytrzymywanie, policzkowanie, szczypanie, poszturchiwanie, kopanie, duszenie, wszystkie rodzaje bicia (otwarta dłonią, pięściami, itp.), ciągnięcie za włosy, za uszy, gryzienie, rzucanie kimś, ciskanie w kogoś przedmiotami, parzenie, okaleczanie, drapanie, polewanie wrzątkiem i substancjami żrącymi, nieudzielanie pomocy, krępowanie ruchów, związywanie, kneblowanie, plucie,wykręcanie rąk, użycie broni, grożenie bronią, świadome stwarzanie niebezpiecznych sytuacji, stanowiących zagrożenie fizyczne, wytwarzanie pozornych zachowań agresywnych mających na celu generowanie strachu, itp.
► psychiczna: wyśmiewanie poglądów, religii, pochodzenia, osoby, narzucanie poglądów własnych lub społeczności; karanie za przewinienia, za odmowę uczuć, za odmowę wykonywania poleceń, żądań czy rozkazów; wymuszanie nie akceptowanych zachowań za pomocą manipulacji, gestów; stała krytyka za zachowania, bycie sobą, poglądy, osiągnięcia; dyskryminowanie osiągnięć w szkole, pracy, domu; izolowanie społeczne, kontrola kontaktów z osobami trzecimi, narzucanie osób do kontaktów; domaganie się posłuszeństwa pod groźbą kary; degradacja słowami poprzez wyzywanie, poniżanie, upokarzanie, zawstydzanie, szykanowanie, obrzucanie wyzwiskami, stosowanie gróźb; ograniczenia dostępu do poszczególnych pomieszczeń; ograniczenia snu; nękanie słowne, sms-owe, e-mailowe; przechwytywanie i czytanie cudzej korespondencji, przeszukiwanie miejsc z rzeczami osobistymi; śledzenie, prześladowanie; wywoływanie poczucia winy, zmuszanie do opieki;
► seksualna: wymuszanie pożycia seksualnego w określonym czasie, miejscu, nieakceptowalnych pieszczot; wymuszanie zachowań seksualnych z innymi osobami czy to w sposób czynny czy bierny; sadystyczne formy współżycia (sado-maso, krępowanie, kneblowanie, bicie, przypinanie klamrami, fetyszyzacje, techniki dominacji); demonstrowanie zazdrości; krytykowanie zachowań seksualnych, zmuszanie do przyglądania się współżyciu seksualnemu osób trzecich; uprawianie seksu z osobą niepełnoletnią; obnażanie lub onanizowanie się przy kimś bez jego zgody; ocieranie się o kogoś w miejscu publicznym; podglądactwo; wymuszanie seksu w obecności dzieci, i inne nieakceptowane przez daną osobę zachowania;
► ekonomiczna: odbieranie pieniędzy, uniemożliwianie podjęcia pracy, niezaspokajanie podstawowych materialnych potrzeb rodziny, zaciąganie kredytów bez porozumienia z partnerem, wynoszenie czy sprzedawanie wspólnej własności bez porozumienia z partnerem, odmawianie ponoszenia opłat wynikających z rachunków bytowych, nie płacenie alimentów, pozbawianie prawa do wspólnego majątku, defraudowanie wspólnych pieniędzy i własności, ograniczanie dostępu do wspólnych kont bankowych, zmuszanie do pracy bez wynagrodzenia, rozliczanie z wydanych pieniędzy co do grosza, przekupstwa, uniemożliwianie podjęcia pracy zawodowej, itp.
Ta lista nie wyczerpuje wszystkich możliwych zachowań. Stanowi jedynie obraz jak wiele różnych zachowań może stanowić dla kogoś przekraczanie jego granic osobistych.
Poza klasyfikacją zachowań przemocowych w obrębie sfery fizyczne, psychicznej, seksualnej czy ekonomicznej, można zastosować jeszcze podział na przemoc gorącą i zimną.
Z przemocą gorącą jest się najłatwiej zetknąć – jest wynikiem gwałtownie odczuwanego w danym momencie stanu emocjonalnego, który potrzebuje wyładowania. Wtedy ludzie podnoszą głos, zaczynają krzyczeć, wyzywać się nawzajem, czy dochodzi do aktów bicia. Jest naładowana furią, gniewem, złością, wzburzeniem, silnymi emocjami, nad którymi sprawca nie panuje. To przemoc, która pojawia się nagle, szybko i równie szybko zostaje wyładowana.
Przemoc zimna jest zaplanowana, skalkulowana, rozważona i realizowana według pewnego planu. Działania są podejmowane z premedytacją. Często mają na celu "wyższe dobro" czy to jednostki, czy całej rodziny. Może to być czyjeś źle pojmowane dobro, realizowanie czy to świadome czy w duchu niezrozumienia podstaw jakiejś ideologii czy wiary, lub zwyczajne autorytarnie postawione zasady, których bezwzględnie należy przestrzegać. U podstaw działania sprawcy leży konkretny powód (cel), który będzie konsekwentnie realizować. Może nim być określona filozofia na życie lub model wychowania. Złamanie ustalonych zasad będzie powodem do wszczęcia aktów agresji. Ten rodzaj zachowań przemocowych będzie pojawiał się wśród osób o autorytarnym modelu wychowawczym, dominujących, czy piastujących wysokie i odpowiedzialne stanowiska w pracy. Zachwianie pewnego porządku odgórnie przyjętego planu, będzie piętnowane karami za nieposłuszeństwo.
Aneta Styńska z wykształcenia psycholog społeczny. Dodatkowo ukończyła Studium Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie Instytutu Psychologii Zdrowia. Właścicielka Internetowej Poradni Psychologicznej - Psychorada.pl www.psychorada.pl
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
