PTSD - jak sobie z nim radzić?
Zespół stresu pourazowego, spotykane również pod nazwą PTSD, jest rodzajem zaburzenia mentalnego spowodowanego przez czynniki zewnętrzne, a więc zupełnie inaczej niż inne zaburzenia psychiczne, takie jak depresja. Jest wynikiem doświadczonej traumy: śmierci bliskiej osoby, wypadku, gwałtu i innych. Jak sobie poradzić z tym problemem?
- Renata Wojtal
Wielu ludzi przeżywa traumatyczne wydarzenie związane z różnymi momentami poczynając od wypadku samolotu, wypadku samochodowego a skończywszy na przemocy domowej. Reakcja stresowa może się również pojawić na skutek katastrof naturalnych takich jak huragany, powodzie. U 1 na 10 Amerykanów przeżycie traumatycznego wydarzenia powoduję kaskadę psychologicznych i biologicznych zmian znanych pod nazwą PTSD.
Ocenia się że w krajach europejskich wypadki komunikacyjne są 13 spośród najczęstszych przyczyn śmierci. Badania wykazują, że u niemal jednej piątej ofiar wypadków można zdiagnozować ostrą reakcję stresową zaś jedna trzecia wykazuję problemy psychiczne w okresie roku od zdarzenia.
Diagnoza PTSD
Do pełnej diagnozy niezbędne jest jednak spełnienie kilku kryteriów określonych w ICD-10 lub DSM-IV. Wg klasyfikacji ICD -10 obowiązującej w Europie do postawienia rozpoznania należy stwierdzić następujące czynniki:
- Wystąpienie stresowego wydarzenia wciągu 6 miesięcy;
- Powtarzające się, zakłócające przypominanie sobie przeżywanie na „nowo” wydarzenia urazowego we wspomnieniach, wyobrażeniach na jawie lub w snach;
- Wyraźne zobojętnienie uczuciowe odrętwienie i unikanie bodźców, mogących wywołać wspomnienie urazu;
- Zaburzenia nastroju, autonomiczne i nieprawidłowości zachowania.
Rozpoznanie PTSD czy też poprzedzającej je ostrej reakcji stresowej, obliguje do podjęcia działania terapeutycznego. Jego celem jest zmniejszenie obecnych objawów, powodujących u pacjenta dyskomfort i cierpienie, a także zapobieganie późniejszym skutkom nieleczonego PTSD.
Polecamy: Dobra zabawa najlepsza a stres
Na czym polega terapia?
Działanie terapeutyczne opierać się powinno na zastosowaniu odpowiedniej psychoterapii i na postępowaniu farmakologicznym. Z badań wynika, że najwięcej efektów w tej dziedzinie osiąga zastosowanie terapii poznawczo-behawioralnej. Swoją skutecznością przewyższa ona niekiedy stosowanie leków, głównie z grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI).
Warto wiedzieć: Co to jest Zespół Stresu Pourazowego?
Obecnie obowiązujące zalecenia American Psychiatric Association z 2004 roku zalecają:
- Zastosowanie terapii poznawczo-behawioralnej lub EMDR u wszystkich osób z diagnozą przewlekłego PTSD;
- Czas leczenia powinien obejmować 12 sesji po 45 minut każda;
- Farmakoterapia jest leczeniem drugiego rzutu;
- Leczenie powinno obejmować zastosowanie przebadanych środków z grup: SSRI (fluoksetyna, sertralina, paroksetyna); trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne (imiprmina, amitryptylina);
- Wskazane jest łączenie psychoterapii i leczenia farmakologicznego.
Niemniej wszystkie istniejące opracowania dotyczące standardów wskazują na konieczność przeprowadzenia dalszych badań z zakresu skuteczności różnych form terapii PTSD.
Bibliografia:
Popiel A, Pragłowska, E (2009). Leczenie zaburzeń potramatycznych. W:J. Strelau, B. Zawadzki, M. Kaczmarek (red).Konsekwencje psychiczne traumy – uwarunkowania, terapia. Warszawa: Scholar
Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD10 Warszawa 2000
American Psychiatric Association (2008). Kryteria diagnostyczne według DSM-IV-TR. Wrocław: Elsevier Urban & Partner
Navajtis, L.M. (2007). Psychosocial treatments for posttraumatic stress disorder. W: P.E. Nathan, J.M. Gorman (red.), A guide to treatments that work (wyd. 3) (s.513-530).New York: Oxford University Press.