Spis treści:
- Czym jest styl przywiązania?
- Bezpieczny styl przywiązania
- Unikający styl przywiązania
- Lękowo-ambiwalentny styl przywiązania
- Style przywiązania a relacje w dorosłym życiu
Czym jest styl przywiązania?
Twórcą teorii przywiązania jest John Bowlby, brytyjski psychiatra i psychoanalityk. Twierdził on, że przywiązanie jest trwałą bliską więzią między ludźmi, a zdolność jej tworzenia jest fundamentem człowieczeństwa. Uważał też, że umiejętność tworzenia bliskich relacji narodziła się w toku ewolucji. Osoby odczuwające przywiązanie miały większe szanse przeżycia, ponieważ mogły liczyć na opiekę i pomoc innych.
Styl przywiązania można zdefiniować jako stopień poczucia zaufania i bezpieczeństwa w związkach interpersonalnych, kształtujący się w okresie wczesnego dzieciństwa na podstawie relacji dziecka z najbliższą osobą, zazwyczaj matką. Wiąże się ze zdobywaniem przez dziecko nowych kompetencji, w tym umiejętności społecznych i emocjonalnych. Dlatego to, jaka jest relacja matki z dzieckiem, wpływa na całe życie.
Mary Ainsworth, współpracująca z Bowlbym, wyróżniła trzy style przywiązania:
- styl bezpieczny,
- styl unikający,
- styl lękowo-ambiwalentny.
Style wpływają m.in. na:
- umiejętność budowania więzi z innymi,
- kompetencje społeczne,
- poczucie bezpieczeństwa i realizacji potrzeb,
- przekonania o innych ludziach oraz o sobie,
- umiejętność regulowania emocji.
Według wielu naukowców doświadczenia wyniesione z relacji z bliskimi we wczesnym dzieciństwie wpływają na związek z partnerami w przyszłości.
Bezpieczny styl przywiązania
Zdrowa, dająca poczucie bezpieczeństwa, uwagi i miłości relacja z matką powoduje wytworzenie się bezpiecznego stylu przywiązania. Rozwojowi takiej więzi sprzyja adekwatne do sytuacji reagowanie rodzica, wsparcie oraz dostępność emocjonalna i fizyczna. Dziecko pewne tego, że w razie problemu ma się gdzie schronić, ma największe szanse na prawidłowy rozwój społeczny i emocjonalny.
W rezultacie dziecko nie tylko czuje, że ma bezpieczną bazę w razie kłopotów, ale też jest otwarte na otoczenie i chętnie je odkrywa. Bezpieczny styl przywiązania umożliwia dziecku kształtowanie właściwej samooceny oraz otwartości w interakcjach z innymi.
Bezpieczny styl przywiązania dotyczy około 60% dzieci.
Unikający styl przywiązania
Przyczyną wytworzenia unikającego stylu przywiązania jest niedostępność emocjonalna lub fizyczna matki, gdy dziecko jej potrzebuje. Czasami pojawia się nawet karanie dziecka za próby fizycznego zbliżania się do matki lub innej bliskiej osoby. Karą może być brak zainteresowania dzieckiem.
W rezultacie dziecko wypiera potrzebę bliskości, zaprzecza jej, staje się nieufne, wycofane. Zdarzają się osoby, których sposób reagowania na bliskość to kombinacja dwóch stylów: lękowego i unikającego.
Unikający styl przywiązania dotyczy około 20% dzieci.
Lękowo-ambiwalentny styl przywiązania
Dziecko, u którego rozwinął się lękowo-ambiwalentny styl przywiązania, nie jest pewne uczuć matki, potrzebuje zapewnień o miłości, bardzo obawia się rozstania i reaguje na nie bardzo negatywnie. Dziecko odczuwa lęk separacyjny. Na obecność mamy w stresowej sytuacji reaguje złością połączoną z potrzebą bliskości (uczucia ambiwalentne). Dziecko jest w niewielkim stopniu zainteresowane otoczeniem. Często jest rozdrażnione i płaczliwe.
Przyczyną wytworzenia lękowo-ambiwalentnego stylu przywiązania jest nieprzewidywalność matki jeśli chodzi o dostępność emocjonalną. Mama może być zarówno otwarta i pomocna, jak i stosująca groźbę porzucenia oraz dystans, aby zwiększyć swoją kontrolę. Zainteresowanie rodzica nie jest w tym przypadku wystarczające.
Lękowo-ambiwalentny styl przywiązania dotyczy około 20% dzieci.
Style przywiązania a relacje w dorosłym życiu
Badania pokazują, że u większości dorosłych ludzi styl zawiązywania relacji z partnerem jest taki sam jak styl przywiązania ukształtowany w relacji z matką w dzieciństwie.
Style przywiązania jako pierwsza opisała Mary Ainsworth, amerykańska psycholog, jednak to badania Cindy Hazan oraz Phillipa Shavera z Uniwersytetu w Denver pokazały, że występują one nie tylko między rodzicem a dzieckiem, ale także w relacjach romantycznych między osobami dorosłymi.
Niedopasowanie stylów może sprawiać, że partnerzy nie czują się ze sobą szczęśliwi, mimo że bardzo się kochają. Poznanie ich pomaga zrozumieć potrzeby swoje i ukochanej osoby, co może uzdrowić relacje.
Bezpieczny styl przywiązania a związek
Bezpieczny styl przywiązania charakteryzuje osobę, która czuje się komfortowo w bliskiej relacji. Nie boi się związać z drugim człowiekiem. Czuje się bezpiecznie, kiedy może na kimś polegać. Nie ma problemu z tym, że inni również na niej polegają. Jest ciepła i kochająca. Nie martwi się, że może zostać porzucona.
Unikający styl przywiązania a związek
Osoby, którym najbliższy jest unikający model przywiązania, obawiają się bliskości, zbliżenie powoduje u nich niepokój, dyskomfort, rozdrażnienie. Nie czują radości z relacji z partnerami. Bliskość kojarzy się takiej osobie z utratą niezależności. Często koncentrują się nadmiernie na pracy zawodowej. Nie chcą tworzyć głębokiej więzi. Mają skłonność do oziębłości i lekceważenia partnera. Taka osoba trzyma innych na dystans. Trudno jej polegać na innych i zaufać im.
Lękowo-ambiwalentny styl przywiązania a związek
Osoba, u której wykształcił się lękowo-ambiwalentny styl przywiązania, pragnie głębokiej więzi emocjonalnej w związku, lecz czuje, że partner jest mniej zaangażowany i nie chce takiej samej bliskości. Osoba zalękniona jest zaabsorbowana swoim związkiem. Często zastanawia się, czy ma on sens. Martwi się, że partner nie odwzajemnia uczuć. Może być zazdrosna, zaborcza, niepewna trwałości związku i skłonna do wybuchów złości w sytuacjach stresowych czy kryzysowych dla związku.
Jak poprawić relacje?
W przypadku trudności w relacjach społecznych najlepiej zgłosić się do psychoterapeuty. Terapia może być długotrwała jednak warto się na nią zdecydować, aby lepiej poznać siebie, swoje potrzeby i nauczyć się ich realizowania. Nieprawidłowo wykształcony styl przywiązania może utrudniać pracę z terapeutą. Pacjent może odczuwać niechęć, strach, lęk przed zaufaniem albo porzuceniem. Warto o tym pamiętać i nie zrażać się zbyt szybko do specjalisty.
Czytaj także:
10 cech toksycznej matki. Jak rozpoznać toksycznego rodzica i jak sobie radzić?
Mocne strony dziecka - sprawdź, w czym dobre jest twoje dziecko
Zagadki dla dzieci - śmieszne rymowane łamigłówki i zgadywanki
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
