Rodzaje dostępnych środków przekazu
Termin „media” w szerszym znaczeniu obejmuje nie tylko telewizję, radio oraz prasę, ale również wszelkie technologie utrwalania i przekazywania informacji w czasie i przestrzeni. A zatem do mediów zaliczamy również: komputer, internet, telefon komórkowy, wszystkie rodzaje aparatów fotograficznych i kamer rejestrujących obrazy. Bez żadnych wątpliwości można stwierdzić, że media te miały i mają duży wpływ na zachowanie człowieka oraz jego dalszy rozwój w sferze intelektualnej, społecznej, emocjonalnej, duchowej, a nawet fizycznej.
Prasa
Media elektroniczne znacząco wyparły media drukowane i tak jak kiedyś wynalazek Gutenberga zrewolucjonizował przepływ informacji, tak dziś prasa drukowana ewoluuje do prasy on-line. Wiek XIX nazywany jest słusznie „wiekiem prasy”. W tym stuleciu wykształcił się zawód dziennikarski. Dzięki zapisom konstytucyjnym w wielu krajach świata, wolna prasa zaczęła mieć istotny wpływ na politykę, gospodarkę i życie społeczne. Przede wszystkim jednak, stała się podstawowym źródłem informacji i wymiany opinii. Zyskała rangę istotnego, wręcz bazowego elementu systemu społecznego komunikowania. W wieku XIX prasa nie miała medialnej konkurencji; dopiero w kolejnym stuleciu pojawiły się film, radio i telewizja, wreszcie internet.
Polecamy: Rola mediów w kształtowaniu osobowości dzieci
Radio
Radio jest jednym z głównych mass mediów. Jego powstanie wiąże się z odkryciem fal elektromagnetycznych oraz pracami eksperymentalnymi nad ich wykorzystaniem w przesyłaniu dźwięku na odległość. Pierwszą rozgłośnię radiową uruchomiono w Belgii w 1914 roku, w Polsce emisję programów radiowych rozpoczęto w 1924 roku. W początkowej fazie rozwój radia był szeroko wykorzystywany w działaniach wojennych (do prowadzenia tzw. wojny psychologicznej) oraz w propagandzie (szczególnie w Niemczech w okresie III Rzeszy). Współcześnie obserwuje się dynamiczny rozwój radia komercyjnego i tematycznego (muzycznego, informacyjnego). Stałą tendencją jest wzrost znaczenia radia lokalnego. S. Jędrzejewski w "Słowniku wiedzy o mediach" zwraca uwagę, że radio „unieważniło” różnice wykształcenia, ponieważ w przeciwieństwie do prasy nie wymagało umiejętności pisania. Odbiór przekazów radiowych okazał się stosunkowo łatwy i komfortowy, ponieważ mógł mieć miejsce jako tło innych zajęć wymagających większego niż słuchanie zaangażowania zmysłów.
Ogromną zaletę radia stanowi fakt, iż równoległość odbioru tych samych treści stwarza poczucie wspólnoty z innymi słuchaczami, a jednocześnie niejako indywidualny odbiór i izolacja odbiorców budują intymny kontakt z nadawcą. Należy także zauważyć, że wraz z pojawieniem się radiofonii zwiększyło się znacznie rozpraszanie słowa i obrazu na całym świecie.
Telewizja
Telewizja jest jednym z najpopularniejszych mediów. Stanowi, obok radia i prasy, medium masowe, mające bardzo duży wpływ na pojedynczego człowieka, ale również na grupy ludzi tworzące społeczności. Powstanie telewizji wiązało się z pracami badawczymi nad przesyłaniem obrazu na odległość, które prowadzone były na przełomie lat 20. i 30. XX wieku. W Polsce systematyczne nadawanie programów telewizyjnych rozpoczęło się w 1956 roku. Począwszy od lat 50., telewizja stała się najpotężniejszym medium o największej sile oddziaływania. Obecnie jest głównym źródłem informacji i rozrywki, wywiera też istotny wpływ na kształtowanie kultury popularnej oraz poglądy polityczne.
Komputer i Internet
Historia techniki komputerowej jest krótka, to niewiele ponad 50 lat. Ale ostatnie 30 lat to prawdziwa rewolucja, która razem z internetem, wpłynęła pośrednio na rozwój praktycznie wszystkich środków masowego komunikowania. Polska podłączona została do sieci w 1991 roku. Obecnie liczba użytkowników internetu wynosi już ponad 1 mld. Powstanie i rozwój Internetu doprowadziły do nadania nowego charakteru ludzkiej społeczności, która obecnie przyjęła miano „społeczeństwa sieci”. Internet sam w sobie stanowi konglomerat tysięcy samodzielnie administrowanych sieci komputerowych. Cechą charakterystyczną internetu jest brak jakiejkolwiek struktury i obowiązującej hierarchii. Ludzie korzystający z internetu tworzą na zasadzie doboru, grupy współdziałających ze sobą instytucji i osób, odtwarzając tym samym strukturę społeczną. Internet jako medialna sieć przekazów informacji na skalę światową jest odzwierciedleniem idei „wolności”. Wpływ tego medium na człowieka staje się coraz bardziej znaczący, zwłaszcza że dotyka dzieci i młodzieży w wieku formowania się osobowości.
Telefon komórkowy
Urządzenie to, jest jednym z elementów telefonii komórkowej, która tworzy system radiokomunikacyjny z obiektami ruchomymi, zapewniający dwustronną łączność bezprzewodową ze stacjami poruszającymi się często z dużą szybkością na rozległym obszarze, pokrywanym przez system stacji bazowych. Telefon komórkowy jest najbardziej zaawansowanym przykładem konwergencji mediów, czyli wiązania się ze sobą i przenikania sieci telekomunikacyjnych, informatycznych, audiowizualnych. Telefon komórkowy stał się medium powszechnym wśród dzieci. Jest często stałym elementem ich „ubioru” stanowiącym formę rodzicielskiej kontroli, ale i społecznej akceptacji w szkolnym środowisku. Telefon komórkowy wyposażony w multimedia pozwala na komunikację głosową, tekstową, obrazową, posiada możliwość nagrywania dźwięku i obrazu. Uczniowie, pisząc elektroniczne wiadomości, uczą się prostego i szybkiego wyrażania swoich myśli i uczuć, zaniedbując tym samym swój zasób słownictwa. W konsekwencji dzieci i młodzież polegają na pozawerbalnych metodach komunikowania się, kosztem form werbalnych, pozbawiając się ich piękna i złożoności.
Warto przeczytać: Telewizja - ułomny substytut realności
Fragment pochodzi z książki "Media w wychowaniu, dydaktyce oraz zarządzaniu informacją edukacyjną szkoły" autorstwa Tomasza Huka (Wydawnictwo Impuls, 2011). Tytuł, lead i śródtytuły pochodzą od redakcji. Publikacja za zgodą od wydawcy.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
