Hormony tarczycy
Głównym produktem czynności wydzielniczej gruczołu tarczowego jest tyroksyna (T₄). Tarczyca syntetyzuje także niewielkie ilości trójjodotyroniny (T₃) i trójjodotyronina (T₃). Większość T₃ znajdującej się we krwi powstaje z obwodowego rozkładu (konwersji) tyroksyny. Trójjodotyronina jest spośród nich najbardziej aktywnym hormonem. Przez gruczoł tarczowy produkowana jest także kalcytonina, związana z gospodarką wapniowo-fosforanową organizmu.
Działanie
Hormony obwodowe tarczycy mają wpływ na wiele procesów metabolicznych: regulują wzrost tkanek, pobudzają dojrzewanie kośćca i ośrodkowego układu nerwowego. Wpływają na podstawową przemianę materii, metabolizm węglowodanów, tłuszczów i białek.
Czytaj też: Jak leczyć nadczynność tarczycy?
Tyroksyna: wolna i związana
Tylko ułamek procenta hormonów tarczycy znajduje się w stanie wolnym i jest aktywy biologicznie. Pozostała część jest związana z białkami, które mają za zadanie transportować je we krwi. Zmiana stężenia białek transportujących lub zaburzenia wiązania z nimi mogą doprowadzić do zmiany całkowitych stężeń hormonów w surowicy i w konsekwencji do błędnych wniosków odnośnie stanu czynnościowego tarczycy. Oznaczenie wolnych hormonów fT₃ i fT₄ (f-free) jest bardziej miarodajne i stosowane powszechnie w praktyce.
Jaka jest norma?
Norma dla trójjodotyroniny wolnej (fT₃) wynosi 1,5-4 ng/l, a dla tyroksyny wolnej (fT₄) 8-20 ng/l. Wartości te mogą się różnić w zależności od laboratorium. Ważne jest, aby dokonywać kolejnych oznaczeń w jednym zakładzie diagnostycznym, w przeciwnym razie mogą wystąpić różnice w pomiarach utrudniające porównanie wyników.
O czym mówi wynik?
Zwiększone stężenie fT₃ i fT₄ świadczą o nadczynności tarczycy, zaś ich obniżenie wskazuje na niedoczynność. Oznaczenie TSH i wolnych hormonów tarczycy z reguły wystarcza do ustalenia, z jakim zaburzeniem czynności tarczycy mamy do czynienia. Może zdarzyć się tak, że stężenie TSH jest obniżone a fT₄ prawidłowe. Należy wówczas zbadać stężenie fT₃ celem wykluczenia T₃-toksykozy. Sytuacja, gdy mamy obniżone stężenie TSH, zaś fT₃ i fT₄ są w normie może wskazywać na utajoną nadczynność tarczycy.
W przypadku obniżenia stężeń zarówno hormonu tyreotropowego, jak i hormonów obwodowych tarczycy możemy mieć do czynienia z wtórną (uszkodzenie przysadki) lub trzeciorzędową (uszkodzenie podwzgórza) niedoczynnością tarczycy.
Interpretując wyniki badań laboratoryjnych, bierze się pod uwagę stan kliniczny chorego oraz przyjmowane przez niego leki.
Polecamy: Jaka jest norma TSH?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
