AIDS - choroba, której się obawiamy
Obecnie szacuje się, że wirusem HIV zakażonych jest 38 mln ludzi na świecie, i codziennie zaraża się kilka tysięcy kolejnych. W samej Polsce zanotowanych jest 11000 tys. przypadków. Dlaczego tak łatwo o zakażenie? Kiedy podejrzewać obecność wirusa we krwi?
- Renata Wojtal
Czym jest AIDS?AIDS (Acquired Immune Deficiency Syndrome czyli Zespół Nabytego Upośledzenia Odporności) wywołany jest przez wirus HIV, należący do rodziny retrowirusów a więc zawierających genom RNA. Po wniknięciu do organizmu człowieka łączy się z limfocytami T (helper), niszczy je doprowadzając tym samym do obniżania się poziomu odporności. Jak się zakażamy?Głównymi drogami zakażenia wirusem są kontakty seksualne, choć każdy kontakt z płynami ustrojowymi (wydzielina z pochwy, ślina) zakażonego, korzystanie z nie sterylnych igieł, transfuzje także wiążą się z takim ryzykiem. Istnieje także możliwość przeniesienia zakażenia na dziecko podczas porodu lub karmienia. Jeżeli matka ma wirusa HIV, prawdopodobieństwo występowania go u dziecka to nawet 30%. Codzienny kontakt z osobą chorą nie stanowi zagrożenia dla otoczenia.Przebieg zakażenia można podzielić na kilka etapów. Po około 3-6 tygodniach od zakażenia (Etap inkubacji) u 40%-60% osób pojawiają się pierwsze niecharakterystyczne objawy, przypominające przebiegiem grypę: gorączka, potliwość, pobolewania mięśni. W tym okresie może także wystąpić wysypka i powiększenie węzłów chłonnych. Objawy te ustępują po kilku dniach/tygodniach i wówczas następuję wielomiesięczny a nawet wieloletni okres utajenia wirusa. Po tym czasie pojawiają się objawy kliniczne z reguły również mało charakterystyczne: potliwość, powiększenie węzłów chłonnych, oraz dłuższy i cięższy przebieg typowych zakażeń. Pełnoobjawowe AIDS rozwija się kilka lub kilkanaście lat po trwaniu tej fazy. Wówczas to zdarzają się częste zapalenia płuc, grzybicze zmiany w jamie ustnej i na śluzówkach, nowotwory, demencja, zaburzenia równowagi, zaniki i osłabienie mięśni.Przebieg chorobyW miarę postępu choroby spada liczba białych krwinek. W pierwszym okresie z wartości 750-1000/mm3 (norma u zdrowej osoby) wartość ta spada nawet o połowę. Jest to jednak liczba, która nie doprowadza do rozwoju zakażeń oportunistycznych (czyli zakażenia wywołane przez drobnoustroje normalnie nie powodujące u zdrowej osoby dolegliwości). Dopiero po spadku do około 200 mm3 powoduję dramatyczny przełom, mający zazwyczaj miejsce w trakcie już pełnoobjawowego obrazu choroby. Zarówno liczba limfocytów T (oraz ich stosunek do limfocytów B), jak i związana z tym liczba kopii wirusa, są jedną z metod wykrycia, kontroli zakażenia, a następnie przebiegu terapii. Jakie badania?Do postawienia rozpoznania, niezbędne jest wykonanie testów ELISA oraz Westernblot.LeczenieWczesne wprowadzenie leczenia ma na celu zmniejszenie tempa rozwoju choroby. W terapii stosuję się leki blokujące różne fazy cyklu wirusa, co powoduje przynajmniej, częściową rekonstrukcję układu odpornościowego.