BORELIOZA: Objawy, Leczenie, Badania, u Psa, Rumień, IgG, Test

Borelioza (czasem błędnie nazywana boleriozą) to choroba przenoszona przez kleszcze. Często jej objawem bywa rumień na skórze, ale czasem dopiero bóle stawów czy objawy neurologiczne mogą sygnalizować jej obecność w organizmie. Warto znać objawy boreliozy, by w przypadku zakażenia móc szybko zareagować.

Jak wygląda charakterystyczny dla boreliozy rumień?

Gdy zauważyłaś w skórze kleszcza wyjmij go jak najszybciej, by zwiększyć szansę na uniknięcie boreliozy a potem aż przez 6 tygodni codziennie oglądaj skórę, poszukując tzw. rumienia wędrującego. Jest to czerwony okrąg, bledszy w środku, który pojawia się po kilku dniach (minimum 3-4) najczęściej w miejscu ukąszenia, choć czasem zupełnie gdzie indziej. Jeśli zauważysz niepokojącą zmianę, obrysuj ją długopisem i sprawdź, czy się powiększa. Rosnący rumień po kleszczu (o średnicy powyżej 5 cm) daje stuprocentową pewność, że doszło do zakażenia krętkami Borrelia, bo objaw taki nie występuje w żadnej innej chorobie. Wówczas koniecznie trzeba przyjąć antybiotyk. Zalecana długość leczenia w tej fazie choroby to 3–6 tygodni (nie ma jednolitych standardów postępowania, ale warto wiedzieć, że NFZ refunduje maksymalnie sześciotygodniową terapię).

Pamiętaj jednak, że nawet u 30–50 proc. osób zakażonych krętkami rumień na skórze w ogóle się nie pojawia. Dlatego trzeba obserwować także swoje samopoczucie. Jeśli 1-4 tygodnie po wyjęciu kleszcza pojawią się gorączka, dreszcze, bóle głowy (symptomy przypominające grypę) mogą to być właśnie objawy boreliozy. Wówczas wielu lekarzy także zleca przyjęcie antybiotyku.

Borelioza - jakie badania ?

Testy potwierdzające boreliozę można zrobić dopiero po 6 tygodniach od ukąszenia (wcześniej jest tzw. okienko serologiczne – nie ma przeciwciał w takiej ilości, która byłaby wykrywalna dostępnymi obecnie metodami).
Diagnostyka boreliozy jest tak trudna, ponieważ krętki opracowały unikalne mechanizmy, w wyniku których mogą być nierozpoznawalne przez ludzki organizm. Nie wytwarza on wówczas przeciwciał, a to na ich obecności opiera się większość dostępnych testów. Najprostszy i bezpłatny test przesiewowy, zalecany zawsze jako pierwszy to ELISA. Jest mało specyficzny, jego wyniki są często fałszywie dodatnie (choć zdarza się również, że fałszywie ujemne). Dlatego wymaga potwierdzenia drugim testem tzw. Western Blot. Robi się go w dwóch klasach IgM–przeciwciała w tej klasie mogą świadczyć o świeżym zakażeniu i IgG – te zostają po przechorowaniu nawet do końca życia.

Niestety w przypadku boreliozy nie jest to tak oczywiste. Zdarza się bowiem, że osoba, która ma dodatnie IgM choruje od niedawna, a ta, która ma dodatnie wyłącznie IgG (a ujemne IgM) może być spokojna, że jest wyleczona. Niestety, na podstawie obecności przeciwciał nie można odróżnić aktywnego zakażenia od przebytego w przeszłości. Co więcej, u tych, którzy już długo chorują, także Western Blot może wyjść fałszywie ujemny. A wtedy prawie żaden lekarz NFZ nie da skierowania na dalszą diagnostykę boreliozy, uznając tę chorobę za wykluczoną. Ale, niestety, nie zawsze jest to prawda, o czym przekonują się ci, którzy miesiącami, a czasem latami, poszukują przyczyny swojej dolegliwości.

Co zatem może zrobić ktoś, komu dwa poprzednie testy wyszły ujemnie a ma jednak niepokojące objawy? Jeśli zachodzi potrzeba dalszych badań, można zrobić LTT borelioza (ok. 500 zł), ale wymaga ono przygotowania. Krew można pobrać dopiero po dwumiesięcznej przerwie w stosowaniu antybiotyków i wszelkich leków przeciwzapalnych (np. popularnego ibuprofenu).

Przeczytaj więcej, jak można rozpoznać boreliozę

Skutki przewlekłej boreliozy

Nieleczona borelioza może przejść w stan utajony. To oznacza, że krętki pozostają w organizmie (uśpione) i w momencie osłabienia odporności zaatakują ponownie. Borelioza po latach może dawać wiele różnych poważnych dolegliwości.

• Bóle stawów, najczęściej dużych (kolana, barki, biodra). Charakterystyczne dla boreliozy jest to, że są to dolegliwości występujące tylko po jednej stronie, niesymetrycznie (np. boli prawe kolano, a lewe nie). Objawy te mogą się cofać, by powrócić po jakimś czasie.
• U ok. 8-10 proc. chorych stwierdza się zapalenie mięśnia sercowego, objawiające się m.in. szybkim męczeniem się.
• Mogą być również objawy neurologiczne: zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, splotu barkowego, nerwu twarzowego, zaburzenia czucia, drętwienia kończyn, problemy z pamięcią i logicznym myśleniem, depresja, rozdrażnienie.

Sprawdź, jakie jeszcze inne objawy może dawać neuroborelioza

Borelioza u dzieci

W przypadku małych dzieci borelioza jest jeszcze trudniejsza do rozpoznania niż u osób dorosłych. Może bowiem dawać objawy, które są niecharakterystyczne. Czasem są to bóle głowy, stawów czy trudności z koncentracją, jednak rzadko symptomy te bywają łączone (nawet przez lekarzy) z zakażeniem krętkami. Dlatego w przypadku niewyjaśnionych dolegliwości, które utrzymują się przez dłuższy czas, warto zrobić test na boreliozę. Uwaga! Bywa i tak, że do zakażenia dziecka dochodzi jeszcze podczas ciąży, w łonie matki. Wówczas mówimy o boreliozie wrodzonej, która bywa przyczyną bardzo poważnych wad płodu.

Co warto jeszcze wiedzieć o boreliozie?

Szczepionka na boreliozę

Zastanawiasz się, czy można szczepić się przeciw boreliozie? Niestety, do tej pory nie opracowano żadnej skutecznej szczepionki. Trwają nad tym prace, jednak jedynym skutecznym sposobem uniknięcia zachorowania jest profilaktyka boreliozy.

Borelioza u psa

Ta choroba dotyka nie tylko ludzi. Niestety często cierpią na nią nasze czworonogi. Najczęstszym objawem boreliozy u psów są problemy z poruszaniem się, spowodowane zapaleniem stawów, która bywają obrzęknięte i gorące. Pies ma gorączkę, jest osłabiony, ma kiepski apetyt lub nie je w ogóle. Leczenie polega na długotrwałym podawaniu antybiotyków.

Szukasz informacji o innych chorobach?