Jak światopogląd wpływa na logiczne myślenie?
Każdy człowiek jest obwarowany pewnymi poglądami , to sprawa zupełnie oczywista. Okazuje się jednak, że prywatne przekonania są w stanie determinować proces logicznego myślenia. Jakie poglądy najbardziej wypaczają logikę? Dlaczego tak się dzieje?
Do takich wniosków doszła dr Joanna Sztuka z Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej. W ramach swojej pracy doktorskiej przebadała grupę 242 osób. Ankietowani określali swój światopogląd, a następnie odpowiadali, czy podane stwierdzenia są logiczne. Badanie wykazało, że poglądy polityczne wpływają na logikę myślenia , a stopień wypaczenia wyznacza radykalność poglądów. Osoby z umiarkowanym światopoglądem najlepiej rozwiązywały zadania, które były zgodne z ich przekonaniami. Odwrotną tendencję wykazywały osoby o radykalnych poglądach – one lepiej radziły sobie z zadaniami sprzecznymi z ich punktem widzenia.
Pogląd silniejszy niż rozum
Dlaczego tak się dzieje? Przyczyną takich zachowań może być fakt, że osoby o skrajnych poglądach są szczególnie wyczulone na treści, które nie mieszczą się w ich światopoglądzie. Kontakt z takimi treściami powoduje silniejsze wytężenie uwagi. W przypadku, gdy treści są zgodne z ich przekonaniami, następuje uśpienie czujności, a co za tym idzie – częstsze popełnianie błędów logicznych.
Badania przeprowadzone przez dr Sztukę wykazały także, że osoby o poglądach autorytarnych i wierzące w teorie spiskowe najczęściej mają problemy z logicznym myśleniem. Niektóre sądy mogą wypaczać logiczne myślenie, a dzieje się to wtedy, gdy ludzie mają wyciągać wnioski, które przeczą ich silnym przekonaniom. Wówczas kierują się swoim poglądem, nie zasadami logiki.
Kto ma problemy z logicznym myśleniem?
Badanie wykazało, że osoby z najbardziej wypaczonym logicznym myśleniem to osoby z depresją, o silnych uprzedzeniach etnicznych oraz ludzie starsi. U tych ostatnich to nie wiek jest przyczyną zmniejszenia logiczności myślenia, ale często towarzysząca wiekowi starczemu radykalizacja poglądów. W przypadku konfliktu pomiędzy prywatnym przekonaniem a logiką, największe problemy z logicznym rozumowaniem mają osoby, które identyfikują się z prawicowym autorytaryzmem.
Zobacz także:Depresja w ujęciu poznawczym