Mięśniak macicy - objawy, leczenie

Z raportu TNS Polska przeprowadzonego w ramach programu "Między nami kobietami" wynika, że 36% Polek obawia się chorób ginekologicznych. Największe obawy wzbudzają nowotwór jajnika (80%) oraz mięśniaki macicy, których obawia się aż 25% polskich kobiet. O ile jednak nowotwór szyjki macicy jest chorobą, która niesie za sobą poważne konsekwencje, o tyle mięśniaki macicy to łagodne zmiany, które wcześnie zdiagnozowane mogą zostać wyleczone i nie zagrażać życiu kobiety.

Czym są mięśniaki macicy?

Mięśniaki macicy są jednym z najczęściej występujących łagodnych rozrostów nowotworowych – mówi prof. dr hab. n. med. Jan Kotarski. Występują u co piątej kobiety po 35. roku życia i co drugiej miesiączkującej pięćdziesięciolatki. Mięśniaki powstają wskutek nadmiernego namnażania się komórek mięśniowych, z których zbudowana jest macica, tworząc guz – mięśniak. Ma on kształt kulistych tworów umiejscowionych w obrębie macicy i rzadko występuje jako pojedynczy guz. Ze względu na umiejscowienie guzów w macicy wyróżnia się: mięśniaki śródścienne (znajdujące się wewnątrz ściany macicy), podśluzówkowe (pojawiają się pod błoną śluzową wyścielającą macicę od wewnątrz i rosną w stronę jamy macicy) oraz mięśniaki podsurowicówkowe (tworzą się w błonie surowiczej pokrywającej macicę od zewnątrz, czyli od strony jamy brzusznej). Mięśniaki najczęściej nie przekraczają 10–12 centymetrów.

Diagnoza: mięśniak macicy

"O mięśniakach dowiedziałam się we wrześniu tamtego roku podczas badania USG" – mówi 34-letnia Monika, która leczy mięśniaki macicy. – Wcześniej miałam bardzo bolesne i tak obfite miesiączki, że czasem przypominały krwotok. Pojawiły się także problemy z cerą oraz częste plamienia". "To rzeczywiście najbardziej typowe i najczęstsze objawy mięśniaków" – przyznaje prof. Jan Kotarski. Poza objawami, o których mówi pani Monika, mięśniaki mogą powodować także upławy i bolesność w czasie współżycia płciowego, uczucie wypełnienia lub ciężkości w podbrzuszu, częstomocz i uporczywe zaparcia, a nawet wysoką gorączkę z towarzyszącymi bólami brzucha. Należy jednak pamiętać, że u 15-20% kobiet guzki te nie dają żadnych objawów, dlatego tak ważne są regularne wizyty u ginekologa i badania profilaktyczne. Jak więc zdiagnozować mięśniaki? Jednym z podstawowych badań, które pozwala rozpoznać mięśniaki macicy jest USG ginekologiczne, wykonywane zazwyczaj za pomocą sondy przezpochwowej. Innym badaniem, które umożliwia zdiagnozowanie mięśniaków, jest tomografia komputerowa, która umożliwia również określenie ich dokładnej lokalizacji. W przypadku podejrzenia występowania mięśniaka podśluzówkowego do zdiagnozowania mięśniaków wykorzystuje się histeroskopię, czyli wziernikowanie jamy macicy.

Mięśniaki macicy – leczenie

Pamiętaj, że mięśniak to nie wyrok. Guzki mogą wprawdzie utrudniać zajście w ciążę, ale w Polsce dostępnych jest wiele metod leczenia. "Małe, niedające żadnych objawów guzki po prostu się obserwuje – mówi prof. Kotarski. – Nieduże mięśniaki, dające niewielkie objawy, leczy się objawowo, np. w przypadku anemii spowodowanej krwawieniem przez guzki, podaje się preparaty żelaza. Istnieją też różne inne metody leczenia, oddziałujące już na same guzki" – dodaje doktor. Te metody to:

• embolizacja tętnic macicznych – polega na wprowadzeniu przez skórę materiału embolizacyjnego do tętnic macicznych za pomocą cienkiego cewnika. Dzięki temu zahamowany zostaje dopływ krwi do mięśniaka, w efekcie czego dochodzi do jego niedokrwienia, stopniowej martwicy i zmniejszenia guza.
• kriomioliza – polega na wprowadzeniu kriosondy do mięśniaka i zamrożeniu tkanek guza.
• miomektomia – czyli wyłuszczenie mięśniaków, to operacja polegająca na usunięciu samych mięśniaków i zachowaniu macicy. Może być wykonana techniką klasyczną (poprzez otwarcie jamy brzusznej) lub techniką laparoskopową. Niestety po wyłuszczeniu mięśniaków (miomektomii) może dojść do ponownego ich powstawania.
• histerektomia – czyli operacyjne usunięcie całej macicy lub jej części. Ze względu na inwazyjność tej metody wskazaniem do histerektomii są duże lub bardzo szybko rosnące mięśniaki, powodujące obfite krwawienia miesiączkowe i pozamiesiączkowe.

Niestety w Polsce wciąż brakuje skutecznego leczenia preparatami zawierającymi farmakologicznego substancję czynną octan uliprystalem, który – jak potwierdziły badania – jest skuteczny w walce z mięśniakami. Jest ona jednak już dostępna w innych krajach europejskich.

"Po badaniu USG wybrałam się na wizytę do lekarza ginekologa, który zaproponował operację metoda laparoskopowa, m.in. dlatego że jestem obciążona genetycznie i mam skłonności do guzów – wspomina pani Monika. Miałam jednak pewne wątpliwości, dlatego poszłam na wizytę do innego lekarza. Doktor zlecił mi powtórzenie badania USG i powiedział, że choć guzków jest dużo, to są one bardzo małe i nie kwalifikują się na razie do leczenia operacyjnego. Zlecił mi badania hormonów i uregulowanie ich lekami oraz kontrolę stanu zdrowia co 6 miesięcy. Operacja i tak mnie czeka, ale jeszcze jest na nią za wcześnie, bo – jak powiedział lekarz – wyłuskanie tak dużej liczby guzków, mogłoby zniszczyć moją macicę" – przyznaje pacjentka. Dlatego tak ważne jest, abyś leczenie mięśniaków zaplanowała wspólnie z ginekologiem, uwzględniając swoje plany na przyszłość, np. zajęcie w ciążę.

Mięśniaki macicy a ciąża

"Niestety Polki często zaniedbują padania profilaktyczne, dlatego wiele kobiet o mięśniakach macicy dowiaduje się podczas pierwszego badania USG w czasie ciąży" – mówi Barbara Chojnowska, położna rodzinna. Radość z upragnionego dziecka miesza się z szokiem spowodowanym diagnozą i lękiem przed chorobą. "Zdiagnozowanie mięśniaków macicy dla przyszłej mamy jest jednoznaczne z koniecznością przebywania pod ścisłą opieką ginekologa, ciąża zazwyczaj jest zagrożona i wymaga specjalnego prowadzenia" – tłumaczy położna. Zmiany hormonalne zachodzące podczas ciąży mogą wpływać na szybszy wzrost mięśniaków, w niektórych przypadkach mogą wywołać przedwczesne skurcze, co wiąże się z prawdopodobieństwem poronienia, porodu przed terminem, lub uniemożliwieniem porodu naturalnego. Z tego powodu często lekarz zaleca poród przez cesarskie cięcie. Pamiętaj jednak, że urodzenie zdrowego dziecka przy mięśniakach macicy nie jest niemożliwe, a standardy opieki nad wcześniakami w Polsce są coraz lepsze. Domagaj się także od lekarza pełnej informacji na temat swojej choroby oraz możliwości jej leczenia, również nieoperacyjnego – to twoje prawo. Nigdy nie zapominaj też o regularnych badaniach, zwłaszcza jeśli planujesz zajść w ciążę. Im wcześniej mięśniaki zostaną wykryte, łatwiej się z nimi uporać.

Mięśniaki macicy – jak żyć z chorobą?

W takiej sytuacji jak pani Monika, bohaterka naszego reportażu, jest wiele kobiet. Diagnoza choroby, która spada jak grom z jasnego nieba, strach przed nieznany, lęk o plany związane z macierzyństwem, konieczność życia z chorobą, a w perspektywie – operacja. To wszystko nie sprzyja dobrej kondycji psychicznej pacjentki, co potwierdza dr Katarzyna Korpolewska, psycholog kliniczny i społeczny. "Trafia do mnie dużo pacjentek, których życie zmieniło się po wizycie u lekarza stwierdzającej, że stan ich zdrowia znacznie się pogorszył. O mięśniakach macicy często dowiadują się podczas rutynowej kontroli u lekarza – mówi dr Korpolewska. Dużym problemem jest też to, że o chorobach ginekologicznych nie mówi się głośno. Często słyszymy o nowotworach piersi, szpiku czy HPV, ale na temat mięśniaków brakuje informacji. Kobiety wstydzą się więc o tym rozmawiać, nawet z najbliższymi. Gdy konieczna jest operacja i usunięcie macicy, pacjentka potrzebuje szczególnego wsparcia. Jeśli nie ma wśród przyjaciół czy rodziny kogoś, z kim mogłaby o tym porozmawiać, wtedy dobrym rozwiązaniem jest wizyta u psychologa, który pomoże spojrzeć na problem z innej perspektywy" – radzi dr Korpolewska.

Akcja społeczna