Nikotynowa terapia zastępcza

Dlaczego podajemy nikotynę w terapii uzależnienia od papierosów?

Sama nikotyna podawana w inny sposób, niż w formie palenia wyrobów tytoniowych może być lekiem wspomagającym zespół abstynencyjny. Podawana w systemie transdermalnym, w formie plastrów na skórę lub w innej formie utrzymuje względnie stałe stężenie w organizmie.
Powoduje to desensytyzację receptorów nikotynowych i brak efektu po wypaleniu papierosa. Stopniowe zmniejszanie stężenia nikotyny przy ciągłej desensytyzacji receptorów umożliwia łagodny przebieg zespołu abstynencyjnego.

Jak przebiega nikotynowa terapia zastępcza?

Terapię metodą nikotynowej terapii zastępczej rozpoczyna się w dniu zaprzestania palenia. Nikotynowa terapia zastępcza dostępna jest w formie plastrów, gum do żucia, tabletek podjęzykowych, inhalatorów. Dawkowanie preparatu określają sami producenci. Zwrócić należy uwagę, że gumy, inhalatory i tabletki działają podobnie do papierosa, albowiem ich użycie wiąże się z pulsacyjnym wzrostem stężenia nikotyny, niemniej ich skuteczność jest porównywalna z preparatami nikotyny podawanymi przezskórnie.
Zobacz też: Wareniklina – najskuteczniejszy lek w terapii antynikotynowej

Plastry nikotynowe

Plastry uwalniają nikotynę w sposób ciągły. Stosowaniu plastrów nie towarzyszy pulsacyjna stymulacja neuronów dopaminergicznych, nikotyna uwalniana powoli łagodzi objawy abstynencyjne. Plastry stosuje się bądź w systemie 16-godzinnym w dzień, bądź w systemie całodobowym. Plastry z największą dawką nikotyny (15 mg/16 godzin lub 21 mg/24 godziny) stosuje się przez 8 tygodni, następnie przez 2 tygodnie plastry o średnim stężeniu nikotyny (10 mg lub 14 mg) i przez ostatnie 2–3 tygodnie o najmniejszym stężeniu (5 mg lub 7 mg).

Tabletki z nikotyną

Tabletki do ssania (2 i 4 mg doustne i 2 mg podjęzykowe) stosuje się do 12 tygodni, nie więcej niż 15 tabletek na dobę i nie więcej niż 30 podjęzykowych. Gumy do żucia dostępne są w dawkach 2 i 4 mg, stosuje się je do 12 tygodni. Gumę chory powinien umieścić między policzkiem a dziąsłami. Gumy przyjmuje się w sposób stały, na początku terapii jednak zalecanym sposobem jest dawkowanie na żądanie.

Terapia skojarzona uzależnienia od nikotyny

Interesujące są badania nad skojarzonym leczeniem farmakologicznym uzależnienia od nikotyny. Wstępne wnioski płynące z wyników tych badań nie pozwalają na stosowanie takiej terapii w praktyce lekarskiej w chwili obecnej. W badaniu, w którym oceniano skuteczność różnych kombinacji nikotynowej terapii zastępczej i połączenia nikotynowej terapii zastępczej z bupropionem, wykazano, że:

1. połączenie plastrów nikotynowych z tabletkami zawierającymi nikotynę jest bardziej skuteczne od monoterapii,
2. monoterapia, jak i kombinacje leków są bardziej skuteczne niż placebo.

Zobacz też: Perspektywy leczenia uzależnienia od nikotyny
Źródło: Wydawnictwo Continuo, „Zespół uzależnienia od nikotyny – ujęcie interdyscyplinarne”; Rozdział 9. Farmakoterapia uzależnienia od nikotyny.