Profilaktyka czerniaka skóry

Czerniak jest raczej najgroźniejszą chorobą skóry i zawsze złośliwą, szybko dającą przerzuty. W głównej mierze, do jego rozwoju przyczynia się promieniowanie UV, ale też nie bez znaczenia jest dziedziczenie tej choroby. Czerniak występuje częściej u mężczyzn, a ryzyko zachorowania zależy od rodzaju karnacji – zwykle jasna i skłonna do oparzeń - oraz stopnia ekspozycji na słońce.

Jak ochronić się przed tą chorobą?

Nie ma złotego środka, który w 100% uchroni nas przed tą chorobą. Jednak ryzyko jej wystąpienia możemy minimalizować, stosując się do pewnych zasad. Opierają się one na obserwacji swojej skóry oraz rezygnacji z nadmiernego wystawiania się na promienie UV (słońce, solarium) i stosowania „płaszcza ochronnego” w postaci odpowiednio dobranego do karnacji kremu z filtrem UV.

Pieprzyki, znamiona, piegi…

Niewątpliwie są to zmiany barwnikowe skóry. Piegi zwykle zdobią ciała ludzi o jasnej karnacji, ale jako takiego zagrożenia nie stanowią. Pojawia się ich więcej na ciele na skutego działania promieni słonecznych. Jeżeli stosujesz kremy wybielające, Twoja skóra jest bardziej podatna na oparzenia.
W około połowie przypadków czerniak rozwija się w znamionach. Znamiona są utworzone przez melanocyty, czyli komórki produkujące melaninę, dzięki której nasza skóra po opalaniu przybiera ciemniejszy kolor. Melanocyty w znamieniu pod wpływem promieni UV ulegają destrukcji i może wówczas wytworzyć się czerniak.

Jednak nie panikujmy, nie wszystkie znamiona są patologiczne, ale nie zaszkodzi, jeżeli będziemy je obserwować. Szczególnie powinniśmy zwrócić uwagę na:

• powiększanie się znamiona lub liczby znamion na ciele

• zmiana kształtu i granic pieprzyka – nieregularny kształt

• uwypuklanie się zmiany

• zmiana zabarwienia – ciemnieje, jaśnieje, podbarwiony na siwo lub niebiesko

• wyciek płynu,

• świąd, pieczenie

Każda niepokojąca zmiana powinna być powodem zgłoszenia się do lekarza. Raz na rok warto udać się na wizytę kontrolną do dermatologa – bez skierowania. Wczesne wykrycie zmian daje szanse na wyleczenie. Czasem znamiona mylone są z brodawkami, wywołanymi przez zakażenie HPV.

Kiedy wypadałoby usunąć pieprzyka?

Są sytuacje kiedy powinno się w celach profilaktycznych usunąć znamię. O tym decyduje lekarz po wcześniejszym badaniu m. in. Za pomocą dermatoskopu. Badanie to jest bezbolesne, a polega na obejrzeniu pieprzyka przez szkło powiększające ze źródłem światła. Wskazaniem może być jeszcze brak możliwości rzetelnej oceny znamienia lub takie jego umiejscowienie, kiedy jest ono drażnione przez biżuterię lub części garderoby, np. pod pachami, na szyi/karku, w okolicach pasa, piersi i ramion.

Pieprzyk usuwa lekarz, po czym uzyskany wycinek kieruje na badanie histopatologiczne (ocena w kierunku występowania komórek nowotworowych). Nie wolno usuwać zmian np. za pomocą lasera u kosmetyczki! Wówczas jest niemożliwa jego ocena. Chirurg usuwa pieprzyka w znieczuleniu miejscowym. Wycina pieprzyk i niewielki margines skórny. Zwykle blizna jest mała, a czasem niewidoczna.

Zapisane w genach… i nie tylko!

Niekiedy mamy do czynienia z rodzinnym występowaniem pewnych schorzeń. Tak jest również w przypadku czerniaka skóry. Dlatego tez osoby z obciążeniem genetycznym powinny szczególnie chronić swoją skórę. Jednak ryzyko rozwoju choroby jest uwarunkowane jeszcze innymi czynnikami, jak np. jasna karnacja, duża ilość znamion, oparzenia słoneczne oraz niestosowanie podczas opalania kemów ochronnych.

Co znaczy „bezpieczne opalanie”?

Skórę do opalania należy przygotować. Melanina tworzy się stopniowo, dlatego podobnie powinno wyglądać „preparowanie” skóry na lato. Około pół godziny przed wyjściem na słońce, należy się posmarować kremem z filtrem UV. Dla ludzi o jasnej karnacji, powinien on wynosić 30SPF, a dla normalnej i ciemniejszej – powyżej 15. Unikaj ekspozycji na promienie słoneczne w godzinach od 11:00 do 15:50 – wtedy promieniowanie jest najsilniejsze i można szybko nabawić się oparzeń. Nie zapomnij jeszcze o ochronie swoich dzieci. Smaruj je specjalnymi emulsjami odpowiednimi do wieku i chroń je od bezpośredniego działania promieni słonecznych – parasole, czapka itp.

Dbajmy o ochronę naszej skóry, nie tylko wtedy gdy się opalamy. Promieniowanie UV występuje przez cały rok – dlatego jak najbardziej wskazane jest stosowanie kosmetyków z filtrami ochronnymi. Uświadommy sobie jeszcze jak ważna jest samoobserwacja ciała i kontrole u lekarzy. Profilaktyka jest tańsza, mniej bolesna i mniej inwazyjna niż leczenie.