Czy nerwica może przybierać postać innej choroby?

Zaburzenia psychiczne dające organiczne objawy

Profesjonalnie grupę tych chorób klasyfikuje się jako zaburzenia występujące pod postacią somatyczną (somatoform disorders). Istotą tej grupy zaburzeń jest występowanie zaburzeń o charakterze somatycznym.
Pacjent, na podstawie odczuwanych objawów, podejrzewa lub jest przekonany o istnieniu u niego poważnej choroby. Wykonuje szereg badań diagnostycznych, które nie odbiegają od normy albo wykazane w nich nieprawidłowości nie mają związku z podejrzewaną jednostką chorobową.
Do grupy tej należą: zaburzenia somatyzacyjne (z somatyzacją), zaburzenia hipochondryczne, zaburzenia (dysfunkcje) autonomiczne występujące pod postacią somatyczną.

Zaburzenia nerwicowe z somatyzacją

Różnica między dwiema pierwszymi jednostkami polega na tym, że w pierwszej z nich pacjent narzeka przede wszystkim na objawy, podczas gdy w drugim przypadku zwraca uwagę na chorobę, będącą przyczyną wymienionych objawów i ewentualnych powikłań.
Przenosi się to na oczekiwania chorującego i jego współpracę z lekarzem. Osoby z zaburzeniami somatyzacyjnymi oczekują określenia (podania nazwy) konkretnej jednostki chorobowej. Próbują to osiągnąć przez wymuszanie leków lub nie stosują się do zaleceń lekarskich.
Zobacz też: Jak powstaje nerwica?

Zaburzenia hipochondryczne i autonomiczne w nerwicy

Dla cierpiących na zaburzenia hipochondryczne priorytetem będzie terapia ukierunkowana na usunięcie poszczególnych symptomów. Bojąc się wystąpienia objawów ubocznych, domagają się szczegółowego uzasadnienia włączanej farmakoterapii. Obu jednostkom często towarzyszy depresja i lęk. Na pojawienie się zaburzeń somatycznych może mieć wpływ ich rodzinne występowanie.
Powyższej zależności nie stwierdzono w odniesieniu do zaburzeń hipochondrycznych.
Zaburzenia autonomiczne charakteryzują się przewagą objawów wynikających z pobudzenia tego układu. W zakres opisywanej grupy wchodzą również: uporczywe bóle psychogenne, globus hystericus, psychogenne kurczowe zaburzenia ruchowe, świąd o podłożu psychogennym, psychogenne zaburzenia miesiączkowania, zgrzytanie zębami.
Diagnostykę utrudnia fakt, że objawy somatyczne występują, niejednokrotnie z dużym nasileniem, w innych jednostkach chorobowych.

Leczenie nerwicy objawiającej się pod postacią somatyzacji

Podstawą jest psychoterapia krótkoterminowa zorientowana na problem (rozerwanie mechanizmu błędnego koła związanego z wejściem pacjenta w rolę chorego) terapii rodzin lub zmiana cech osobowości kształtujących tendencję do wchodzenia w rolę chorego. Farmakoterapia jest jedynie uzupełnieniem, przy czym jej zastosowanie powinno być dokładnie przeanalizowane.
Zobacz też: Nerwica jako reakcja na stres
Źródło: Wydawnictwo Continuo, „Podstawy Psychologii. Podręcznik dla studentów medycyny i kierunków medycznych”; pod red. M. Talarowskiej, Antoniego Florkowskiego, Piotra Gałeckiego; Rozdział 10. Wybrane zaburzenia psychiczne, Piotr Gałecki/pk/jm