Spis treści:
- Hałas
- Syndrom białego fartucha
- Palenie papierosa
- Picie alkoholu
- Nadmiar soli
- Niska temperatura
- Mówienie
- Niektóre zioła i suplementy
- Wstrzymywanie moczu
- Pobudka
- Ból
- Niektóre leki
- Ciąża
- Odwodnienie
Za regulację ciśnienia krwi odpowiadają w organizmie liczne mechanizmy. Są one bardzo czułe i mogą reagować na różne bodźce, wydawałoby się czasami nieznaczące, takie jak rozmowa, ból czy hałas. Podnosić ciśnienie może więc wiele rzeczy i sytuacji, z którymi stykamy się na co dzień. Jest to na ogół normalne zjawisko i często niegroźne.
Problemem są częste skoki ciśnienia lub utrzymujące się wysokie wartości. Przyczyną przewlekłego wysokiego ciśnienia mogą być choroby, np. bezdech senny lub choroby tarczycy. Przeważająca część przypadków nadciśnienia nie ma jednak ustalonej przyczyny. Jeśli nie jesteś pewien, czy twoje ciśnienie mieści się w normie, sprawdź, jakie jest prawidłowe ciśnienie krwi.
Co może podnosić ciśnienie? Oto 14 nieoczywistych przyczyn skoku ciśnienia.
Hałas
Duże natężenie hałasu powoduje wzrost zarówno skurczowego, jak i rozkurczowego ciśnienia tętniczego. Badania dowodzą, że ciśnienie może podskoczyć, gdy docierają do nas krzyki dzieci, hałas uliczny, lądujące samoloty, hałasy w nocy, hałas maszyn w pracy. Narażenie na dokuczliwe dźwięki niekorzystnie działa na cały układ krążenia. Gdy problem jest regularny, może dojść do rozwoju sztywności tętnic, przedwczesnego starzenia się naczyń krwionośnych oraz osłabienia serca.
Syndrom białego fartucha
U niektórych osób ciśnienie krwi wzrasta w trakcie wizyty u lekarza. Mówi się wtedy o tzw. syndromie białego fartucha. Stan ten występuje, gdy parametry są wyższe w warunkach medycznych, a niższe np. w domu. W skrajnych przypadkach różnica może wynosić nawet ponad 40 mm Hg.
Zespół białego fartucha występuje często. W jednym z tureckich badań aż u 43% osób rozpoznano nadciśnienie białego fartucha.
Przyczyną najczęściej jest stres związany z wizytą u lekarza. Naukowcy w ostatnich latach podkreślają, że występowanie skoków ciśnienia, może być zwiastunem nadciśnienia w przyszłości. Dlatego warto mierzyć częściej ciśnienie w domu. Jak to robić prawidłowo? Przeczytasz tutaj: Czy częste mierzenie ciśnienia jest szkodliwe?
Jako ciekawostkę warto dodać, że istnieje zjawisko odwrotne do syndromu białego fartucha – nadciśnienie maskowane. Mówi się o nim wtedy, gdy wzrost ciśnienia występuje podczas mierzenia w domu, zaś w trakcie pobytu w szpitalu ciśnienie jest w normie.
Palenie papierosa
Jednym z głównych powodów, dla których sięgamy po papierosa, jest chęć wyluzowania się. Papieros w rzeczywistości nie obniża ciśnienia, lecz przeciwnie – krótkotrwale podnosi je i przyspiesza bicie serca. Odpowiedzialna za to jest nikotyna.
Wypalenie dwóch papierosów podnosi ciśnienie skurczowe i rozkurczowe średnio o 10 mm Hg i utrzymuje się na tym poziomie przez około 30 minut. Po pół godzinie od zapalonego papierosa parametry wracają do normy.
Regularne palenie może prowadzić do rozwoju nadciśnienia. Nałóg uszkadza ściany naczyń krwionośnych, prowadzi do powstawania blaszki miażdżycowej, zwężenia tętnic. Krew palaczy jest bardziej lepka niż niepalących i podatna na tworzenie skrzepów, serce musi też ciężej pracować. Rzucenie palenia wpływa korzystnie na układ krwionośny i może prowadzić do obniżenia ciśnienia krwi.
Trzeba nadmienić, że w niektórych badaniach nie dostrzega się związku palenia z nadciśnieniem. Niektórzy badacze doszli nawet do wniosku, że osoby palące mają średnio niższe ciśnienie od niepalących. Zagadnienie pozostaje nadal nie do końca wyjaśnione.
Picie alkoholu
W momencie picia alkoholu nasze ciśnienie na pewien czas wzrasta. Jeszcze wyższe parametry możemy odczytać następnego dnia po spożyciu. Uważa się też, że przyjmowanie regularnie więcej niż 20-30 g czystego alkoholu (etanolu) dziennie powoduje, że dwukrotnie wzrasta częstość występowania nadciśnienia w stosunku do osób niepijących. Alkohol osłabia też działanie leków hipotensyjnych. Zaprzestanie picia przywraca prawidłowe wartości - obniża ciśnienie skurczowe i rozkurczowe krwi.
Nadmiar soli
Ograniczenie soli w diecie to główne zalecenie dietetyczne dla nadciśnieniowców. Badania dowodzą, że zjedzenie posiłku bogatego w sód szybko, bezpośrednio i negatywnie wpływa na czynność rozkurczową mięśni ścian naczyń krwionośnych, w rezultacie podwyższając ciśnienie krwi. Nadmiar sodu powoduje zwiększenie objętości płynów w organizmie, przez co dochodzi do wzrostu ciśnienia. Utrudnia też pracę nerkom, których zadaniem jest regulacja płynów w organizmie.
Niska temperatura
Wbrew pozorom to nie zmiany ciśnienia atmosferycznego najbardziej wpływają na nasze ciśnienie, jeśli mowa o warunkach atmosferycznych. Większe znaczenie ma temperatura otoczenia. Niskie temperatury powodują wzrost ciśnienia tętniczego, a wysokie jego spadek. I choć zmiany na barometrze dotkliwie oddziałują na nasze samopoczucie, to jednak przypisujemy im zdecydowanie za duże znaczenie.
Mówienie
Tak, mówienie może podnosić ciśnienie. Jednak nie o ruchy ust tu chodzi, ale o to, co mówimy. Ciśnienie na pewno podskoczy nam od emocjonalnego lub głośnego mówienia, a efekt podwyższonego ciśnienia będzie się utrzymywał przynajmniej przez kilka minut milczenia.
Niektóre zioła i suplementy
Pozornie niewinne ziołowe herbatki lub suplementy na zwiększenie energii mogą zawierać związki roślinne, które powodują wzrost ciśnienia krwi. Ciśnienie podnosi np. lukrecja. Zawiera kwas glicyryzynowy, który zmienia się w organizmie kwas glicyretynowy o działaniu podobnym do mineralokortykoidów, hormonów wytwarzanych przez korę nadnerczy, do których należy np. aldosteron. Jego działanie w organizmie prowadzi do zatrzymywania sodu i wody, co w rezultacie podnosi ciśnienie krwi.
Ciśnienie krwi będą podnosić również preparaty z kofeiną. Chociaż według naukowców kofeina nieznacznie na nie wpływa (3 kawy powodują wzrost o 3-4 mm Hg).
Wstrzymywanie moczu
Rozciąganie pęcherza moczowego, w wyniku zbyt długiego trzymania moczu, może prowadzić do zwiększenia ciśnienia krwi nawet o 10 mm Hg. Dlatego gdy poczujemy potrzebę, nie zwlekajmy z wizytą w toalecie. Tym bardziej, że taki niezdrowy nawyk może skutkować innymi problemami ze zdrowiem, takimi jak np. infekcje dróg moczowych lub nietrzymanie moczu.
Pobudka
Wartości ciśnienia zmieniają się w zależności od pory dnia. W warunkach prawidłowych ciśnienie tętnicze jest niższe w nocy, w trakcie spania, niż w czasie czuwania (u większości osób różnica wynosi 10-20%). Najwyższe ciśnienie występuje rano, zaraz po przebudzeniu.
Ból
Wartość ciśnienia tętniczego jest często wyższa w czasie odczuwania bólu. Podobnie jak silne emocje, wysiłek fizyczny czy infekcja, ból jest czynnikiem zwiększającym mobilizację organizmu, a wyrazem tego jest zmiana niektórych parametrów, w tym ciśnienia krwi.
Niektóre leki
Wzrost ciśnienia mogą powodować niektóre leki, w tym niesteroidowe leki przeciwzapalne (np. ibuprofen, naproksen, diklofenak), leki antykoncepcyjne, leki immunosupresyjne lub tabletki odchudzające.
Stosowany powszechnie paracetamol nie podnosi ciśnienia krwi. Jednak naukowcy z Edynburga (publikacja w piśmie „Circulation”) wskazują, że regularne stosowanie tego leku przez osoby z nadciśnieniem podnosi ciśnienie, co może prowadzić do groźnych powikłań. Dotyczyło to osób przyjmujących paracetamol przez wiele miesięcy.
Ciąża
Na ogół problemem kobiet ciężarnych jest niskie ciśnienie krwi. Ostatnie tygodnie ciąży wiążą się ze zwiększeniem objętości krwi oraz utrudnionym jej przepływem (przez ucisk żył), dlatego nieco podwyższone ciśnienie tętnicze w tym okresie może być normalne.U niektórych przeszłych mam ciśnienie wzrasta na początku ciąży.
Niebezpieczne jest nadciśnienie w ciąży. Wymaga pilnego leczenia, ponieważ może prowadzić do stanu przedrzucawkowego, który zagraża życiu matki i dziecka. Konieczne są leczenie farmakologiczne i wykonanie cięcia cesarskiego.
Odwodnienie
Gdy organizm jest odwodniony, mózg dostaje sygnał o konieczności zwężenia naczyń krwionośnych. Nerki zatrzymują w organizmie zapasy płynów, a krew gęstnieje. To sprawia, że wzrasta ciśnienie krwi.
Badanie w czasopiśmie „Sports Medicine” wykazało, że nawet łagodne odwodnienie może zagęścić krew i utrudnić jej przepływ. Okazało się, że utrata wody, spowodowana np. intensywnym poceniem się, zaburza funkcje śródbłonka naczyń krwionośnych, utrudniając regulację ciśnienia krwi. Odwodnienie może też prowadzić do spadku ciśnienia.
W związku z tym, że tak wiele czynników może wpływać na ciśnienie krwi, pamiętajmy, aby ciśnienie mierzyć w odpowiednich warunkach. Tylko wtedy wynik będzie miarodajny.
Źródła:
M. Rami Helvaci, M. Seyhanli, What a High Prevalence of White Coat Hypertension in Society!, doi: 10.2169/internalmedicine.45.1650,
White coat hypertension: When blood pressure rises in a medical setting, Mayo Clinic, www.mayoclinic.org/diseases-conditions/high-blood-pressure/expert-answers/white-coat-hypertension/faq-20057792,
J.M. Oakes i inni, Effects of Chronic Nicotine Inhalation on Systemic and Pulmonary Blood Pressure and Right Ventricular Remodeling in Mice, doi: 10.1161/HYPERTENSIONAHA.119.14608,
M. Bartmańska i inni, Wybrane produkty spożywcze, które mogą powodować wzrost ciśnienia tętniczego, Arterial Hypertension 2013, vol. 17, no 5, pages: 384–392.
Czytaj także:
Niskie ciśnienie (hipotonia) - objawy, przyczyny i postępowanie
Czosnek obniża ciśnienie krwi skuteczniej niż niektóre leki. Jak go stosować?
Czy truskawki podnoszą ciśnienie? Wyniki badań nie budzą wątpliwości
Jak obniżyć ciśnienie krwi?
Naturalne sposoby na obniżenie ciśnienia krwi. Jak poradzić sobie z wysokim ciśnieniem bez leków?
Jak podnieść ciśnienie krwi? Poznaj najlepsze sposoby na niedociśnienie
Jakie owoce i warzywa podnoszą ciśnienie? Nie jedz ich za dużo, jeśli chcesz utrzymać ciśnienie w normie
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
