Spis treści:
- Niskie ciśnienie (niedociśnienie) - kiedy występuje?
- Objawy niskiego ciśnienia krwi
- Przyczyny niskiego ciśnienia
- Domowe sposoby na niskie ciśnienie
- Zbyt niskie ciśnienie — jakie badania wykonać?
- Leczenie farmakologiczne niskiego ciśnienia
- Czym grozi niskie ciśnienie? Czy hipotonia zagraża życiu?
- Kiedy niskie ciśnienie wymaga leczenia?
- Niskie ciśnienie w ciąży
Niskie ciśnienie (niedociśnienie) - kiedy występuje?
Niskie ciśnienie tętnicze to stan, gdy skurczowe ciśnienie krwi wynosi poniżej 100 mm Hg lub ciśnienie rozkurczowe krwi wynosi poniżej 60 mm Hg. Szacuje się, że niskie ciśnienie ma ok. 15% społeczeństwa. Prawidłowe ciśnienie krwi mieści się zazwyczaj w przedziale od 90/60 mmHg do 120/80 mmHg. Niedociśnienie nie jest uznawane za chorobę. Nie ma badań wskazujących, aby skracało życie lub powodowało powikłania zdrowotne. Niskie ciśnienie to przypadłość dużo rzadsza niż nadciśnienie tętnicze, ale również może być niebezpieczna, np. gdy pojawiają się omdlenia. Na szczęście z niedociśnieniem zazwyczaj można skutecznie walczyć metodami niefarmakologicznymi.
Wyróżnia się kilka rodzajów niskiego ciśnienia:
- Niedociśnienie pierwotne - jest najczęściej spotykane. Miewają je głównie młode kobiety. Prawdopodobną przyczyną jest wrodzona wiotkość ścian naczyń krwionośnych, które są za mało napięte i nie stawiają wystarczającego oporu przepływającej krwi. Powoduje to obniżenie ciśnienia, niedokrwienie tkanek i związane z tym dolegliwości.
- Niedociśnienie wtórne - występuje jako powikłanie innych chorób: układu krążenia, niektórych chorób układu nerwowego, w chorobie Parkinsona, niedoczynności tarczycy, cukrzycy. Leczenie tych chorób normuje ciśnienie. Jeśli przyczyną jest schorzenie, niskie ciśnienie przeważnie pojawia się nagle (nie było wcześniej problemem) i towarzyszą mu inne objawy, które mogą wskazywać na chorobę.
- Niedociśnienie ortostatyczne - związane z szybką zmianą pozycji (np. z leżącej na siedzącą) lub po długim staniu. Doświadczają go osoby z prawidłowym ciśnieniem, a nawet nadciśnieniem. Przyczyną są zaburzenia w regulacji krążenia pojawiające się przy zmianie pozycji ciała i w efekcie spadku ciśnienia.
Objawy niskiego ciśnienia krwi
Niskie ciśnienie krwi może być stanem bezobjawowym. Może też wywoływać objawy takie jak:
- osłabienie, zmęczenie, senność,
- niemożność wykonywania długotrwałego wysiłku,
- bóle głowy,
- zawroty głowy,
- kołatania serca, zaburzenia rytmu serca,
- problemy z koncentracją,
- duszność,
- potliwość,
- nudności,
- szum w uszach,
- zaburzenia widzenia,
- ziębnięcie, zwłaszcza kończyn,
- ból karku podczas stania.
Objawy niedociśnienia mogą być związane z labilnością emocjonalną, depresją, spowolnieniem procesów myślowych.
Objawy ciężkiego niedociśnienia
Znaczny i nagły spadek ciśnienia tętniczego, spowodowany np. utratą krwi lub reakcją alergiczną, może być groźny i powodować wstrząs. Dlatego ważne jest, aby umieć rozpoznać objawy takiego stanu. Są to:
- bladość skóry,
- zimna i lepka skóra,
- dezorientacja, niepokój,
- szybki, płytki oddech,
- słaby i szybki puls,
Przyczyny niskiego ciśnienia
W większość przypadków niskie ciśnienie określane jest jako idiopatyczne, o nieznanej przyczynie. Dotyczy często młodych kobiet i sportowców, osób szczupłych, drobnych, oraz takich, które jedzą nieregularnie i podejmują małą aktywność fizyczną. Wśród powodów niskiego ciśnienia wskazuje się zatem uwarunkowania genetyczne połączone z czynnikami stylu życia:
- małą dawką ruchu,
- przyjmowaniem niewystarczającej ilości płynów (odwodnienie),
- nieregularnością posiłków,
- przewlekłym napięciem emocjonalnym i stresem,
- niska masa ciała,
- intensywne uprawianie sportu,
- spożywaniem nadmiernie alkoholu.
Inną sprawą jest niedociśnienie wtórne, gdzie źródłem dolegliwości jest choroba podstawowa. Hipotensja może towarzyszyć m.in. niedoczynności tarczycy, przysadki mózgowej, chorobom nerek, cukrzycy, chorobom układu krążenia. Pojawia się u niektórych osób przyjmujących leki obniżające ciśnienie krwi, ale też leki przeciwbólowe, leki przeciwdepresyjne czy przeciwlękowe.
Dlatego w przypadku pojawienia się niskiego ciśnienia, kiedy wcześniej problem nie występował, warto zgłosić się do lekarza i wykonać badania kontrolne.
Domowe sposoby na niskie ciśnienie
Na niskie ciśnienie krwi zazwyczaj pomagają proste działania, które nie wymagają stosowania leków. Ciśnienie krwi można podnieść poprzez modyfikację diety i zmianę stylu życia.
Przeczytaj też: Jak podnieść ciśnienie krwi?
Zmiana pozycji ciała
Gdy czujesz objawy niskiego ciśnienia, usiądź lub połóż się i unieś nogi powyżej poziomu serca. To pozwoli dopłynąć większej ilości krwi do mózgu.
Napar z lukrecji
Naukowcy dowiedli, że ciśnienie podnosi lukrecja. Roślina zawiera kwas glicyryzynowy, który zmienia się w organizmie kwas glicyretynowy o działaniu podobnym do hormonów wytwarzanych przez korę nadnerczy, takich jak np. aldosteron. Jego działanie w organizmie prowadzi do zatrzymywania sodu i wody, co w rezultacie podnosi ciśnienie krwi.
Dieta na niskie ciśnienie
W diecie niskociśnieniowca powinny znaleźć się produkty pełnoziarniste (kasze, makarony, pieczywo), które zawierają węglowodany złożone. Związki te są dłużej trawione, dzięki czemu następuje stały dopływ energii w postaci glukozy. To chroni przed nagłymi skokami i spadkami poziomu cukru we krwi, które mogą być odpowiedzialne za omdlenia.
Osoby z niskim ciśnieniem mogą pozwolić sobie na dodatek soli do wody, która zatrzymując płyn w organizmie, lekko podniesie ciśnienie. Posiłki przy niskim ciśnieniu powinny być mniejsze, a częstsze (ok. 6 dziennie). Należy unikać przejadania się.
Regularne picie dużej ilości płynów
Osoba, której doskwiera niskie ciśnienie, powinna przyjmować więcej płynów (niektórzy nawet 3-5 litrów na dobę). Płyny to nie tylko woda, ale również zupy i soki owocowe lub warzywne. Można pozwolić sobie na kawę, jednak należy pamiętać, że ma ona właściwości moczopędne, przez co może nie być skuteczna w podnoszeniu ciśnienia krwi.
Naprzemienne prysznice
Osoby z niskim ciśnieniem nie powinny gwałtownie wstawać z łóżka. Przedtem powinny pobudzić swój układ krążenia: przeciągnąć się kilka razy i wykonać parę prostych ćwiczeń w łóżku, poruszać rękami i nogami. Rano może pomóc naprzemienny ciepły i zimny prysznic. Chłodna woda spowoduje skurcz naczyń krwionośnych, co zwiększy ciśnienie krwi, dotleni organizm i doda energii.
Aktywność fizyczna
Niskociśnieniowcy powinni zwrócić uwagę na systematyczne uprawianie sportu. Aby łagodnie dodać sobie energii, warto wypróbować pilates albo techniki wywodzące się z Dalekiego Wschodu, np. tai-chi. Pomocne będą także szybkie spacery lub jogging.
Należy unikać ćwiczeń, w których gwałtownie zmienia się pozycję, np. aerobik. Szybkie podnoszenie się z przysiadu sprawia, że krew odpływa z mózgu do nóg i mogą pojawić się zawroty głowy.
Ucisk na niskie ciśnienie
W terapii niedociśnienia, zwłaszcza u osób z obrzękami podudzi, można stosować pończochy lub skarpety uciskowe, poprawiające krążenie żylne.
Zwiększenie ilości soli w diecie
Sód zawarty w soli jest niezbędnym do życia pierwiastkiem, który w nadmiarze może przyczynić się do rozwoju nadciśnienia. Zwiększenie soli w diecie u osób z niedociśnieniem spowoduje podwyższenie ciśnienia, ale nie nadciśnienie, chociaż należy ten parametr kontrolować. Zalecana ilość soli kuchennej w przypadku zbyt niskiego ciśnienia krwi to 10-20 g na dobę (od 2 do 4 łyżeczek), pamiętając jednak, że sól występuje w wielu produktach spożywczych, np. wędlinach, sosach, mieszankach przypraw, a nawet słodyczach.
Kofeina w tabletkach
Niewielki wpływ na ciśnienie krwi może mieć kofeina. Ma ona jednak czasami działanie moczopędne, więc efekt może być odwrotny od zamierzonego. Kofeinę można przyjmować w tabletkach, co może mieć mniej diuretyczny skutek niż picie kawy.
Przeczytaj też: Co podnosi ciśnienie krwi. 10 nieoczywistych przyczyn
Zbyt niskie ciśnienie - jakie badania wykonać?
Objawy charakterystyczne dla hipotensji powinny skłonić do wizyty u lekarza, żeby rozstrzygnąć, jaki charakter ma choroba. W postawieniu diagnozy pomaga analiza moczu, morfologia krwi, EKG, USG serca oraz badania hormonów tarczycy.
Leczenie farmakologiczne niskiego ciśnienia
Leczenie farmakologiczne niskiego ciśnienia jest kwestią sporną, ponieważ niedociśnienie często nie jest uznawane za problem zdrowotny, a ponadto metody naturalne całkiem dobrze sobie z nim radzą. Jeśli jednak dolegliwość jest przewlekła, zmiana stylu życia nie pomaga, ciśnienie jest bardzo niskie lub pojawiają się uciążliwe objawy, wówczas stosuje się leczenie farmakologiczne. W ramach takiej terapii lekarz może przepisać:
- midodrynę (lek stymuluje zakończenia nerwowe w naczyniach krwionośnych, przez co powoduje ich zwężenie i wzrost ciśnienia krwi),
- fludrokortyzon (jest to kortykosteroid zatrzymujący sód w organizmie, a przez to zwiększający ciśnienie),
- kofeina w tabletkach,
- efedryna.
Czym grozi niskie ciśnienie? Czy hipotonia zagraża życiu?
Nieznacznie obniżone ciśnienie krwi na ogół nie jest groźne. Może jednak powodować omdlenia i zawroty głowy, co grozi upadkiem i doznaniem urazu. Czasami niskie ciśnienie krwi może zagrażać życiu. Dotyczy to ciężkich przypadków niedociśnienia, np. spowodowanych utratą krwi albo wstrząsem anafilaktycznym. Nagły spadek ciśnienia ogranicza dopływ tlenu na ważnych narządów, w tym mózgu i serca, co może prowadzić do ich uszkodzenia. W takich sytuacjach konieczna jest szybka pomoc i leczenie.
Kiedy niskie ciśnienie wymaga leczenia?
Niskie ciśnienie krwi powinno być leczone, jeżeli objawy tego stanu są dokuczliwe i powtarzają się, np. występują omdlenia, zawroty głowy. Łagodne lub bezobjawowe niedociśnienie nie wymaga specjalnego postępowania, ale warto zadbać o właściwe nawyki związane ze stylem życia, np. regularne nawadnianie organizmu.
Niskie ciśnienie w ciąży
Niskie ciśnienie w ciąży występuje często i zwykle wynika z naturalnych procesów zachodzących w organizmie kobiety ciężarnej. Przyczyniają się do tego zmiany hormonalne oraz rozszerzenie naczyń krwionośnych. Jeśli czujesz objawy niskiego ciśnienia, połóż się i unieś nogi powyżej poziomu serca. Połóż się na lewym boku, aby zwiększyć dopływ krwi do serca. Wypij szklankę wody. Pamiętaj o zdrowym odżywianiu się i aktywności fizycznej. Jeśli to nie pomaga, zgłoś się do lekarza. Jeżeli objawy niskiego ciśnienia są dla ciebie dokuczliwe, np. pojawiają się zawroty głowy, również powinnaś skonsultować się ze specjalistą.
Treść artykułu pierwotnie została opublikowana 23.04.2019.
Czytaj także:
Nowe normy ciśnienia krwi. Już nie 140/90 mm Hg
Czosnek obniża ciśnienie krwi skuteczniej niż niektóre leki. Jak go stosować?
Naturalne sposoby na obniżenie ciśnienia krwi. Jak poradzić sobie z wysokim ciśnieniem bez leków?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
