Przyczyna rozwoju choroby Parkinsona nie jest znana. Jednak wskazuje się na wpływ czynników zewnętrznych uszkadzających układ nerwowy w połączeniu z predyspozycją genetyczną. Choroba występuje z częstością 0,15-0,3 % dla populacji ogólnej, przy czym powyżej 70. roku życia aż 10-krotnie wzrasta liczba osób diagnozowanych. Z drugiej strony coraz częściej zdarzają się przypadki początku choroby Parkinsona w młodym wieku, nawet przed 20. rokiem życia.
Spis treści:
- Objawy choroby Parkinsona
- Kto jest narażony na chorobę Parkinsona?
- Rozwój choroby Parkinsona
- Rozpoznanie
- Jakie mutacje genowe są związane z chorobą Parkinsona?
- Leki na chorobę Parkinsona
- Leczenie operacyjne choroby Parkinsona
Objawy choroby Parkinsona
W przebiegu choroby Parkinsona pojawiają się objawy ruchowe i objawy pozaruchowe. Objawy ruchowe, które są najbardziej charakterystyczne i na podstawie których stawia się diagnozę, to:
- Spowolnienie ruchów (tzw. bradykinezja) - chory ma trudność w rozpoczęciu danego działania, np. ubrania się, umycia, mówienia, a sama czynność przebiega wolniej, pacjent nie ma możliwości jej przyspieszenia.
- Drżenie spoczynkowe - początkowo drżenie pojawia się w momencie, gdy chory nie wykonuje ruchów, dotyczy najczęściej ręki lub nogi, z czasem objaw nasila się i występuje również podczas ruszania kończyną. Pojawia się także drżenie brody.
- Sztywność mięśni - objawia się bólem lub dyskomfortem, może powodować pochylenie sylwetki, jeśli obejmuje mięśnie tułowia czy karku, jednak przeważnie dotyczy kończyn. Sztywność mięśniowa ma swój wyraz również w innym symptomie, jakim jest zubożenie mimiki twarzy, co określa się terminem twarzy maskowatej lub twarzy pokerzysty.
- Zaburzenia równowagi ciała - chory ma trudność w utrzymaniu równowagi, co powoduje niekiedy upadki.
Poza bardziej typowymi objawami ruchowymi, u chorych na Parkinsona zauważa się również mniej specyficzne objawy, które bywają wczesnymi sygnałami rozwoju schorzenia (mogą występować nawet kilka lat przed wystąpieniem pełnoobjawowej choroby, mogą się też nasilać z czasem), to:
- depresja,
- zaburzenia snu,
- zespół niespokojnych nóg,
- problemy ze spaniem,
- ból barku,
- zaburzenia węchu,
- zaparcia,
- mikrografia - pisanie drobnymi literami,
- brak ruszania rękami (balansowania) w czasie chodzenia,
- hipotonia ortostatyczna,
- problemy z erekcją.
Kto jest narażony na chorobę Parkinsona?
Chociaż od opisania choroby Parkinsona minęły już prawie dwa wieki, to do dzisiaj nie są znane jej przyczyny. Rozważa się udział czynników genetycznych, wpływ toksyn środowiskowych, stres oksydacyjny i czynniki zapalne.
Choroba zazwyczaj ujawnia się pomiędzy 40. a 60. rokiem życia i chorują na nią częściej mężczyźni niż kobiety. Jednak lekarze coraz częściej diagnozują chorobę Parkinsona u osób, które są znacznie młodsze i nie przekroczyły nawet 20. roku życia.
Rozwój choroby Parkinsona
Choroba Parkinsona rozwija się powoli. Pierwszym, zazwyczaj najbardziej widocznym objawem dla pacjenta i otoczenia, jest drżenie ręki, któremu może towarzyszyć spowolnienie ruchowe i zwiększone napięcie mięśni. Bywa jednak tak, że choroba zaczyna się nietypowo, np. depresją, zaburzeniem rozpoznawania zapachów, czy też zaburzeniami snu. Początkiem może też być ból, który błędnie rozpoznawany jest jako rwa kulszowa czy barkowa, a także ból odkręgosłupowy.
Pierwsze symptomy choroby pojawiły się u mnie w wieku 40 lat. Zauważyłem, że moje pismo jest coraz drobniejsze oraz mniej wyraźne. Poza tym zaczęła mi drżeć prawa ręka w czasie zdenerwowania, podniecenia, stresu itp. Jeden ze specjalistów, do którego skierował mnie lekarz rodzinny, stwierdził, że jest to tzw. drżenie samoistne. Przepisał propranolol i zalecił mniej stresujących sytuacji powodujących drżenie ręki.
Niestety, objawy nie ustępowały, a lekarz nie potrafił postawić właściwiej diagnozy. Tymczasem choroba postępowała: zmieniła mi się mimika twarzy, poruszałem się z trudem – bez balansowania górnymi kończynami podczas chodzenia. Podczas badań kontrolnych w 2007 r. lekarz medycyny pracy skierował mnie na szczegółowe badania – lekarz neurolog, po przeprowadzeniu szeregu specjalistycznych badań, zdiagnozował u mnie chorobę Parkinsona
– mówi pan Marek, jeden z chorych należących do Mazowieckiego Stowarzyszenia Osób z Chorobą Parkinsona.
Początkowo nawet po postawieniu diagnozy choroba może nie utrudniać normalnego funkcjonowania, a pacjent dobrze odpowiada na leczenie, taki okres trwa średnio 5 lat.
Leczenie jednak nie wycofuje choroby ani nie usuwa jej przyczyny, a zmiany zwyrodnieniowe i ubytki w mózgu związane z chorobą Parkinsona postępują, przez co z czasem objawy nasilają się, a odpowiedź na leki jest słabsza. Pojawiają się tzw. fluktuacje - leki raz działają, raz nie, niekiedy działają z opóźnieniem. Ponadto nie eliminują wszystkich objawów, przez co choroba stopniowo utrudnia funkcjonowanie.
Z czasem pojawiają się skurcze mięśni, dochodzi do upadków, napadów bezruchu (tzw. przymrożeń), a w zaawansowanym stadium choroby pacjent musi większość czasu spędzać na wózku lub w łóżku.
Rozpoznanie choroby Parkinsona
Rozpoznanie choroby opiera się tylko na podstawie kryteriów klinicznych, nie jest możliwe przeprowadzenie pewnego testu diagnostycznego. Lekarz neurolog dokonuje tego opierając się na stwierdzeniach, że występują przynajmniej dwa z trzech podstawowych objawów choroby (drżenie spoczynkowe, sztywność lub spowolnienie ruchowe), brak innych objawów neurologicznych, postępujący przebieg choroby, dobra odpowiedź na leczenie.
Oprócz podstawowych ruchowych objawów często występuje również zespół depresyjny, zespół otępienny oraz zaburzenia wegetatywne, do których zaliczamy ślinotok, trudności w przełykaniu, łojotok, trudności w oddawaniu moczu i seksualne (impotencja), hipotonię ortostatyczną oraz zaparcia.
Jakie mutacje genowe są związane z chorobą Parkinsona?
Dzięki postępowi nauk medycznych znamy geny, których mutacje związane są z zachorowaniem na chorobę Parkinsona o wczesnym początku, należy do nich przede wszystkim gen PARK2. Chociaż początek choroby Parkinsona we wczesnym wieku wiąże się z nieco szybszym przebiegiem, to zazwyczaj odpowiedź zarówno na leczenie farmakologiczne, jak i operacyjne, jest lepsza.
Wśród czynników genetycznych mających związek z chorobą Parkinsona wymienia się również: mutację w genach SNCA, UCHL1, PINK1.
Leki na chorobę Parkinsona
Głównym i najważniejszym sposobem leczenia choroby Parkinsona pozostaje zwiększenie produkcji endogennej dopaminy poprzez doustne podawanie lewodopy. Jednocześnie, w celu uniknięcia działań ubocznych (skoki ciśnienia, nudności i wymioty) podawane są karbidopa lub benserazyd.
Innym sposobem leczenia jest zastosowanie leków z grupy agonistów receptora dopaminowego, których siła działania jest słabsza niż lewodopy. W zamian za to, leki te charakteryzują się dłuższym czasem działania oraz nie wymagają przekształcenia w aktywne związki w mózgu.
Leczenie choroby Parkinsona powinno rozpocząć się jak najwcześniej, najlepiej od razu po rozpoznaniu. Również wtedy, gdy objawy nie są jeszcze nasilone i nie są zbyt uciążliwe dla pacjenta.
Leczenie operacyjne choroby Parkinsona
W przypadku niewystarczającej odpowiedzi na leczenie farmakologiczne, sposobem na poprawę stanu chorego może być leczenie operacyjne. Polega ono na celowym uszkodzeniu lub blokowaniu poprzez stymulację elektryczną struktur układu nerwowego, które ulegają nadmiernemu pobudzeniu w trakcie rozwoju choroby Parkinsona.
Do struktur tych zalicza się jądro niskowzgórzowe, gałkę bladą oraz wzgórze. Obecnie stosuje się głównie stymulację elektryczną, czyli wszczepianie elektrod do głębokiej stymulacji mózgu (DBS – ang. deep brain stimulation) do wyżej wymienionych miejsc w układzie nerwowym.
Treść artykułu pierwotnie została opublikowana 04.12.2012.
Źródło: materiały prasowe Mazowieckiego Stowarzyszenia Osób Z Chorobą Parkinsona/jp
Więcej na podobny temat:
Zaburzenia snu u osób z chorobą Parkinsona
Jaki może mieć przebieg choroba Parkinsona?
Choroba Parkinsona – jak wygląda leczenie tej choroby?
Jak radzić sobie z wczesnymi objawami w chorobie Parkinsona?
Otępienie w przebiegu choroby Parkinsona
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
