Biegunka i bóle brzucha to najczęściej objaw infekcji wirusowej (mogą ją powodować rotawirusy, adenowirusy, norowirusy) lub infekcji bakteryjnej (np. E. coli, Salmonella). Biegunka bywa też objawem alergii i nietolerancji, stosowania leków, zatrucia toksynami czy zmiany flory bakteryjnej związanej z podróżą. O rozwolnieniu mówimy wtedy, gdy pojawia się częste oddawanie luźnych stolców, półpłynnych lub płynnych albo częstsza liczba wypróżnień - minimum 3 razy na dobę. Rozwolnienie może trwać nawet kilkanaście dni. Dieta ma kluczowe znaczenie w leczeniu biegunki i zapobieganiu jej powikłaniom. Dowiedz się, co jeść i pić przy biegunce i bólu brzucha.
Spis treści:
- Co jeść przy biegunce i bólu brzucha? Najważniejsze zasady
- Produkty zalecane przy biegunce i bólu brzucha
- Produkty przeciwbiegunkowe
- Produkty odradzanie przy biegunce i bólu brzucha
- Co pić przy biegunce i bólu brzucha?
- Czego nie pić przy biegunce i bólu brzucha?
- Czy warto zrobić głodówkę przy biegunce i bólu brzucha?
- Przykładowy jadłospis przy biegunce i bólu brzucha
Co jeść przy biegunce i bólu brzucha? Najważniejsze zasady
W trakcie biegunki i bólu brzucha ważne jest nie tylko co jesz, ale też jak przygotowujesz posiłki, jak często i w jakich ilościach je spożywasz. Oto główne zasady, których warto przestrzegać, gdy dokuczają dolegliwości ze strony układu trawiennego. Dzięki nim organizm szybciej się zregeneruje i unikniesz większych problemów.
- Jedz niewielkie posiłki (5-6 razy dziennie co 2 - 3 godziny).
- Unikaj stresu przy jedzeniu. Nie spiesz się. Spokojnie przeżuwaj pokarm.
- Posiłki nie powinny być ani gorące, ani zbyt zimne, aby nie podrażniały układu pokarmowego.
- Ogranicz spożycie produktów o działaniu przeczyszczającym (np. śliwki, kawa), a w zamian jedz produkty zapierające (jak ryż, gotowana marchew, banany).
- Unikaj jedzenia produktów przyspieszających perystaltykę jelit, wzdymających i ciężkostrawnych.
-
Stosuj metody, które sprawiają, że błonnik nie będzie nasilał biegunki:
- rozcieraj, rozgniataj, blenduj posiłki,
- usuwaj skórki i pestki z warzyw i owoców,
- usuwaj zwłókniałe części roślin,
- dłużej gotuj. - Stosuj zalecane metody przygotowywania posiłków przy biegunce, tj. gotowanie, pieczenie w folii, pergaminie lub naczyniach żaroodpornych bez dodatku tłuszczu, duszenie bez tłuszczu i wcześniejszego smażenia.
- Pij napoje o działaniu zapierającym, zawierające składniki mineralne i garbniki, jak czarna herbata, napar z czarnych jagód, woda mineralna, bulion warzywny, kompot jabłkowy, doustne płyny nawadniające (ORS).
Produkty zalecane przy biegunce i bólu brzucha
Ogólnie w trakcie biegunki i bólu brzucha posiłki powinny być lekkostrawne, nieobciążające układu pokarmowego i nie powinny nasilać biegunki. Przy dolegliwościach żołądkowo-jelitowych można zatem sięgać po takie produkty jak:
- warzywa, najlepiej obrane, ugotowane lub upieczone (np. dynia, cukinia, marchewka), bez warzyw wzdymających (jak cebula, por, brokuły, brukselka, kapusta, kalafior, fasola),
- jasne pieczywo, drobne kasze, biały ryż, jasne makarony,
- chrupki kukurydziane, wafle ryżowe,
- gotowane ziemniaki lub pieczone bez dodatku tłuszczu,
- chude mięsa i chude wędliny,
- chude ryby,
- jajka gotowane na miękko, na twardo lub smażone bez tłuszczu,
- oliwa, olej rzepakowy, lniany, masło,
- przyprawy: sól, natka pietruszki, koperek, lubczyk, tymianek, słodka papryka.
Produkty przeciwbiegunkowe
Niektóre składniki posiłków mogą mieć działanie przeciwbiegunkowe - np. poprzez zagęszczanie stolca lub spowalnianie perystaltyki jelit. Tak działają pektyny (rozpuszczalny błonnik), które znajdziesz np. w jabłkach, marchewce i bananach. Z kolei bogate w skrobię ryż, jasne pieczywo czy ziemniaki w jelitach wchłaniają nadmiar płynów, przez co zagęszczają stolec, a zatem również działają przeciwbiegunkowo. Podobne działanie mają garbniki. Znajdziesz je jagodach, borówkach oraz czarnej herbacie.
Produkty odradzanie przy biegunce i bólu brzucha
Gdy dokucza ci biegunka i bóle brzucha, unikaj następujących produktów:
- warzywa wzdymające, takie jak kapusta, kalafior, cebula, por, brukselka, rzodkiewka,
- surowe owoce (z wyjątkiem bananów, borówek i jagód), zwłaszcza cytrusy, owoce z pestkami, kandyzowane i suszone,
- pełnoziarniste pieczywo, płatki zbożowe, kasze gruboziarniste, ryż brązowy, makaron pełnoziarnisty,
- orzechy, pestki, nasiona,
- tłuste sosy,
- dania typu fast-food,
- nabiał,
- surowe warzywa i owoce
- przetwory w occie,
- słodyczy, czekolady, syrop glukozowo-fruktozowy, fruktoza, lody,
- substancje słodzące, takie jak ksylitol, sorbitol i mannitol,
- smalec, margaryna, słonina,
- ostre przyprawy, kostki rosołowe, musztarda, chrzan, ocet.
Wszystko to, co może podrażniać śluzówkę żołądka i jelit, jest ciężkostrawne, a także nasila biegunkę, jest odradzane przy biegunkach i bólu brzucha. Podobnie jest z produktami bogatymi w błonnik, bo pobudzają perystaltykę jelit.
Co pić przy biegunce i bólu brzucha?
Nawodnienie przy biegunce to podstawa. Wypijaj minimum 1,5 - 2 litry płynów dziennie. Zaniedbanie tej zasady może szybko doprowadzić do odwodnienia, zwłaszcza u osób starszych i dzieci. Zalecane do picia są:
- woda niegazowana, w temperaturze pokojowej, może być ze szczyptą soli – wypijana systematycznie w ciągu dnia pozwala zapobiec odwodnieniu, o które przy biegunce nie trudno; sól uzupełnia sód (jeden z elektrolitów) w organizmie,
- czarna herbata – zawarte w niej garbniki mają właściwości ściągające i spowalniają perystaltykę jelit, co może pomóc przy biegunce,
- napary ziołowe z rumianku lub mięty – działają osłonowo na drogi pokarmowe, przeciwdrobnoustrojowo i wspierają pacę układu pokarmowego,
- elektrolity (z apteki lub domowe elektrolity) – pomagają uzupełnić utracone elektrolity (magnez, sód, potas),
- kompot z jabłek bez cukru – pektyny zawarte w jabłkach zmieniają konsystencję stolca i hamują biegunkę.
Czego nie pić przy biegunce i bólu brzucha?
Przy biegunce i bólu brzucha odradzane są do picia napoje kwaśne, gorące, słodkie, gazowane oraz zawierające kofeinę. Nie pij przy takich dolegliwościach:
- kawy,
- napojów energetycznych,
- alkoholu,
- wody i napojów gazowanych,
- słodkich napojów,
- soków owocowych,
- wody smakowej.
Czy warto zrobić głodówkę przy biegunce i bólu brzucha?
Przy biegunce oraz bólu brzucha początkowo często tracimy apetyt. Czasami zaleca się, aby w pierwszej dobie w ogóle unikać spożywania posiłków i ograniczyć się tylko do picia. Aktualne badania pokazują jednak, że głodówki nie pomagają w leczeniu biegunki. Specjaliści zalecają, aby przestrzegać łagodnej diety i pamiętać o nawodnieniu po to, aby organizm szybciej mógł się zregenerować.
Przykładowy jadłospis przy biegunce i bólu brzucha
Oto przykładowy jadłospis na pierwszy dzień, gdy dokucza ci biegunka i bóle brzucha.
Śniadanie:
- kleik ryżowy na wodzie z jabłkiem i bananem albo tosty z masłem, gotowanym jajkiem i koperkiem,
- czarna herbata.
fot. Co jeść przy biegunce i bólu brzucha? / Adobe Stock, Vladislav Noseek
II Śniadanie:
- kromka jasnego pieczywa z drobiową wędliną albo płatki owsiane z mlekiem roślinnym, pieczonym jabłkiem i gorzką czekoladą,
- herbata owocowa.
Obiad:
- kleik ryżowy na rosole albo chudy rosół z ryżem, kaszą manną lub jęczmienną,
- gotowane ziemniaki, gotowana marchewka i pierś z kurczaka gotowana na parze z solą i tymiankiem.
fot. Co jeść przy biegunce i bólu brzucha? / Adobe Stock, xiaosan
Podwieczorek:
- przecier z gotowanych jabłek i marchwi,
- herbata rumiankowa.
Kolacja:
- Sałatka z kaszą kuskus z gotowaną piersią kurczaka, pieczoną dynią lub cukinią, skropiona sokiem z cytryny i oliwą.
Źródła:
Zalecenia Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej, https://ncez.pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2022/10/Zalecenia-NCEZ-biegunka.pdf,
Eating, Diet, & Nutrition for Diarrhea, National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases, https://www.niddk.nih.gov/health-information/digestive-diseases/diarrhea/eating-diet-nutrition,
Czytaj także:
Ile trwa biegunka? Sprawdź, kiedy iść do lekarza w przypadku rozwolnienia
Co jeść i pić przy biegunce?
Domowe sposoby na zaparcia. Jakie naturalne metody pomogą na kłopoty z wypróżnianiem?
Co pić na zaparcia? Jakie napoje wybierać, żeby nie narobić sobie kłopotów?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
