Co to jest zawał?
Zawał serca to śmierć komórek mięśniowych serca, na skutek braku ich zaopatrzenia w krew. Gdy światło naczynia wieńcowego ulegnie zamknięciu przez blaszkę miażdżycową lub skrzeplinę, część mięśnia sercowego, do której naczynie doprowadzało krew, przestaje być odżywiana, a następnie obumiera.
Czym są naczynia wieńcowe?
Naczynie wieńcowe to naczynie krwionośne, które doprowadza krew (a wraz z nią tlen i substancje odżywcze) do mięśnia sercowego. Wystarczy kilka godzin od zamknięcia tętnicy wieńcowej, żeby komórki mięśniowe, które były przez nią zaopatrywane, obumarły. W razie wystąpienia niepokojących objawów jak najszybciej trzeba wezwać pogotowie ratunkowe.
Jak rozpoznać zawał serca?
Serce jest bogato unerwione, dlatego w czasie zawału odczuwamy ból, najczęściej w klatce piersiowej (jest to sygnał do wezwania pogotowia), zwykle za mostkiem. Ból może promieniować, może mieć różną lokalizację: mogą boleć ramiona, ręce, plecy, szczęka, a niekiedy może to być ból w nadbrzuszu.
Ból najczęściej jest piekący, nasila się przy wysiłku i towarzyszy mu uczucie lęku. Nie jest prawdą, że ból zawałowy musi być zlokalizowany w lewej połowie klatki piersiowej i że zawsze promieniuje do lewej ręki. Zdarza się, zwłaszcza u osób chorujących na cukrzycę, że nie odczuwają one typowego bólu wieńcowego, a zawał objawia się zasłabnięciem lub utratą przytomności.
Komu grozi zawał?
Zawał serca to jedna z najcięższych postaci choroby wieńcowej (miażdżycy), czyli choroby, w której dochodzi do pogrubienia ścian tętnic wieńcowych i zmniejszenia przepływu krwi przez te naczynia.
Choroba wieńcowa występuje częściej u osób, u których stwierdza się czynniki ryzyka miażdżycy:
- nadciśnienie tętnicze,
- palenie papierosów,
- podwyższony poziom cholesterolu,
- mała aktywność fizyczna,
- otyłość,
- cukrzyca,
- obciążenia rodzinne.
Ryzyko wystąpienia choroby wieńcowej wzrasta z wiekiem i zależy od płci. Zawały zdarzają się równie często u kobiet, jak i u mężczyzn, z tym zastrzeżeniem, że konkretną grupę wiekową mężczyzn można porównywać z kobietami o 10 lat starszymi.
Do czasu menopauzy kobiety są mniej narażone na zawał serca. Na wiele spośród wymienionych czynników ryzyka możesz wpłynąć poprzez zmianę stylu życia, skuteczną farmakoterapię i aktywność fizyczną. Ma to ogromne znaczenie w zapobieganiu kolejnym zawałom serca.
Zobacz też: ABC zawałowca, czyli jak żyć po zawale serca?
Leczenie zawału
Przezskórna angioplastyka wieńcowa – jest to zabieg wykonywany przez kardiologa inwazyjnego w pracowni hemodynamicznej (pracowni kardiologii inwazyjnej). Polega na nakłuciu tętnicy w okolicy pachwiny bądź przedramienia i wprowadzeniu do tętnicy wieńcowej cewnika, poszerzeniu zwężonego miejsca, a następnie zaimplantowaniu stentu.
Celem zabiegu jest przywrócenie prawidłowego przepływu krwi w naczyniu wieńcowym, tak aby uchronić komórki mięśnia sercowego przed śmiercią. Jest to najlepsza metoda leczenia u tych chorych. Pacjenci nie mają żadnych przeciwwskazań.
Leczenie fibrynolityczne – jest stosowane przy braku dostępności pracowni hemodynamicznej, we wczesnym okresie zawału i przy rozległym obszarze niedokrwionego mięśnia sercowego. Polega ono na dożylnym podaniu leku, który powoduje rozpuszczenie skrzepliny zamykającej światło naczynia.
Działanie leków fibrynolitycznych wiąże się ze zwiększonym ryzykiem krwawień. W przypadku współistnienia niektórych chorób jest ono przeciwwskazane. Decyzję o takim leczeniu podejmuje kardiolog na podstawie oceny klinicznej, która obejmuje bilans korzyści i ryzyka.
Operacja pomostowania aortalno-wieńcowego (by-passy) – jest stosowana w przypadku zmian w wielu naczyniach wieńcowych, w tym przy występowaniu zwężeń obejmujących początkowe odcinki dużych tętnic. Jest to operacja przeprowadzana przez kardiochirurga – zwykle związana z koniecznością przecięcia ścian klatki piersiowej – w trakcie której za pomocą naczyń własnych pacjenta tworzone są pomosty, które omijają zwężone miejsca w naczyniach wieńcowych i doprowadzają krew do komórek serca.
Konsekwencje zawału
Zmniejszenie kurczliwości serca – w ciągu kilku tygodni od zawału obumarłe komórki mięśnia sercowego są zastępowane przez komórki tkanki łącznej. Powstaje blizna. Ten obszar mięśnia sercowego nie kurczy się i przez to Twoje serce jest osłabione. Nie pompuje krwi wystarczająco sprawnie, a to pogarsza krążenie w organizmie. U pacjenta pojawiają się objawy niewydolności krążenia:
- duszność,
- obrzęki kończyn,
- osłabienie i pogorszenie tolerancji wysiłku.
Początkowo objawy występują tylko w czasie wysiłku, kiedy wzrasta zapotrzebowanie komórek na tlen i konieczny jest szybszy przepływ krwi.
Zaburzenia rytmu serca – jeżeli odczuwalne jest nierówne bicie serca, należy od razu zgłosić się do lekarza. Zaburzenia rytmu serca mogą być naprawdę groźne. Po przebytym zawale, nie wolno dopuścić do kolejnego.
Źródło: akcja „Nie zawal! Wybierz życie” (www.niezawal.pl)/jm
Zobacz też: Życie po zawale serca
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
