Choroby układu krążenia są główną przyczyną zgonów w krajach rozwiniętych w tym w Polsce. Brak jest ogólnie przyjętej definicji niewydolności serca, która miałaby z jednej strony znaczenie praktyczne, z drugiej zaś oddawałaby złożoność i powagę procesu chorobowego. Niewydolność serca należy charakteryzować jako stan, w którym serce nie jest w stanie przetoczyć odpowiedniej ilości krwi, wpływając przez to pośrednio na pracę i funkcję innych narządów.
Wydajność pracy serca
Spadek wydajności serca jako pompy staję się bezpośrednią przyczyną niewydolności krążenia - czyli zmniejszenia przepływu krwi przez tkanki i narządy. Wydajność pracy serca określają dwa parametry: objętość minutowa (CO) i jej pochodna objętość wyrzutowa. Ta pierwsza określona jest przez ilość krwi przepływającej przez serce w ciągu jednej minuty.
Przeczytaj: Dieta zapobiegająca chorobom układu krążenia
Wydajność pracy serca determinują 4 czynniki:
- kurczliwość - czyli podstawowa zdolność do generowania siły przez serce,
- obciążenie wstępne - czyli ciśnienie w komorach w końcowej fazie skurczu przedsionków,
- obciążenie następcze - czyli ciśnienie panujące w komorach serca w momencie otwarcia zastawek półksiężycowatych (pomiędzy tętnicą płucną a prawą komorą oraz między aortą a lewą komorą),
- częstość i miarowość czynności serca.
Objętość wyrzutowa z kolei jest to ilość przepompowanej krwi z komór odpowiednio do tętnicy płucnej lub aorty w czasie wyrzutu krwi.
Zachowanie należytej proporcji między obciążeniem wstępnym i następczym (oprócz kurczliwość i częstości pracy serca) warunkuje wydajność jego pracy. W warunkach fizjologicznych istnieją mechanizmy regulujące wydolność serca. Należą do nich wzrost obciążenia wstępnego (zwiększenie dopływu krwi do komór) i przyspieszenie czynności serca (obserwowane także w czasie wysiłku). W pewnych warunkach są one jednak niewystarczające, co prowadzi do niewydolności krążenia pochodzenia sercowego.
Główną przyczyną tego stanu są zaburzenia utrudniające pracę serca (nadmierne obciążenie następcze i wstępne), utrudnienia napełnianiu komór, tamponada serca i inne. W prawie każdej niewydolności serca wzrasta patologicznie ciśnienie późnorozkurczowe w jednej z komór.
Efektem niemożności zapewnienia odpowiedniego przepływu krwi przez tkanki i narządy są zaburzenia w ich funkcjonowaniu np. w przypadku nerek jest przyczyną zatrzymywania wody w organizmie co następnie wpływa na powstawanie obrzęków kończyn oraz duszności spowodowanej gromadzeniem się wody w płucach. Są to jedne z najczęstszych objawów niewydolności mięśnia sercowego, które mogą sugerować tą jednostkę chorobową.
Przeczytaj też: Czym jest tamponada serca?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!