Według słownika uzależnienie to silna potrzeba wykonywania jakiejś czynności, bądź zażywania konkretnych środków. Potocznie definicja ta odnosi się do narkotyków, alkoholu czy leków, jednak termin ten ma szersze znaczenie. Może dotyczyć hazardu, gier, internetu czy seksu.
Jak rozpoznać uzależnienie?
Nie ma idealnego środka pozwalającego odkryć i zdefiniować problem, jakim jest uzależnienie. Najczęściej orientujemy się, gdy jest już za późno, gdy ktoś nam bliski już wpadł w szpony nałogu. Zachowanie uzależnionego bardzo szybko staje się nawykiem. Działa stereotypowo, zdobycie substancji chemicznej czy potrzeba wykonania jakiejś czynności nasila się, wymaga coraz więcej czasu i środków. Czasem powodem sięgnięcia po „używki” są kłopoty finansowe, problemy w pracy czy w domu.
Rodzaj i walka z uzależnieniem
Wyróżnia się dwa typy uzależnień – uzależnienie fizyczne i psychiczne.
Uzależnienie fizjologiczne (fizyczne) – to bardzo silna potrzeba zażywania substancji, która, w opinii chorego, pozwala mu uśmierzyć wszelkiego rodzaju bóle (mięśni, głowy itd.), bezsenność. Nagłe odstawienie wywołuje nasilenie objawów, wzbogacając je o inne dolegliwości, np. biegunkę, wymioty, uczucie zimna. Substancji uzależniających fizycznie jest stosunkowo niewiele. Zalicza się do nich:
- nikotyna,
- alkohol etylowy,
- opiaty (heroina, morfina),
- barbiturany (leki nasenne),
- benzodiazepany (leki psychotropowe).
Polecamy: Leki nasenne - czy mogą zagrażać zdrowiu?
Walka z uzależnieniem fizjologicznym wydaje się w dzisiejszych czasach stosunkowo łatwa, choć w praktyce wygląda to nieco inaczej. Zanim kuracja zostanie rozpoczęta, odtruwa się pacjenta (tzw. detoksykacja), następnie aplikuje się leki (pochodne zażywanego narkotyku) łagodzące skutki odstawienia narkotyku (łagodzące ból, ułatwiające zasypianie), zmniejszając tym samym dawkę substancji uzależniającej. Gwałtowne odstawienie leków czy alkoholu może okazać się bardzo niebezpieczne.
Uzależnienie psychiczne – leczenie tego typu uzależnienia nie jest tak proste, jak w przypadku uzależnienia fizycznego. Charakteryzuje się ono bardzo silną, nabytą potrzebą zażywania określonej substancji lub wykonywania jakiejś czynności. Niespełnienie „potrzeby” organizmu może prowadzić do poważnych fizjologicznych następstw. Jego cechy to:
- potrzeba zdobycia oraz zwiększenia dawki uzależniającego środka,
- potrzeba zażywania kosztem zdrowia, fizyczne wyniszczanie się,
- osłabienie woli,
- powracająca, nieustająca potrzeba (obsesja) zażycia środka (obecna nawet po wieloletniej abstynencji),
- oszukiwanie, szukanie pretekstu i usprawiedliwienia dla nałogu.
Osoba owładnięta psychiczną „więzią” z substancją chemiczną nie jest w stanie poradzić sobie z uzależnieniem sama. Niezbędna jest opieka lekarza. Po dziś dzień nie ma w pełni skutecznej metody walki z uzależnieniem psychicznym. Udaje się ograniczyć i wyciszyć pewne zachowania, ale nie wyeliminować ich całkowicie.
Na leczeniu farmakologicznym pomoc lekarzy tak naprawdę się kończy. To, czy przyniesie ono efekty, zależy od pacjenta. Aby nauczył się panować nad obsesją uzależnienia, powstają liczne grupy wsparcia. Uczestnicy dzielą się miedzy sobą doświadczeniami i wspierają w walce z uzależnieniem. Wychodzenie z nałogu to bardzo trudny czas, nie tylko dla samego pacjenta, ale i jego rodziny oraz najbliższych. Należy pamiętać, że bez wsparcia - walka o zdrowe życie z góry jest przegrana.
Polecamy: Gdzie szukać pomocy, gdy ma się w rodzinie kogoś uzależnionego?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
