Pobierać płyn mózgowo-rdzeniowy czy nie?
Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych oraz zapalenie mózgu to choroby, które można jedynie przypuszczać na podstawie objawów oponowych. Nie ma konieczności wykonywania każdemu pacjentowi bardzo bolesnych badań, takich jak pobranie płynu mózgowo-rdzeniowego. Badanie płynu mózgowo-rdzeniowego bezbłędnie potwierdza te schorzenia, ponieważ to właśnie w tym płynie wykrywamy bakterie będące sprawcami zapalenia.
Nie zawsze można uniknąć badania płynu. Gdy bakterie okazują się oporne na podawane antybiotyki lub pojawiają się powikłania w ze strony układu nerwowego i stan pacjenta się pogarsza - konieczne jest wykonanie antybiogramu. Antybiogram to test, który pozwala wskazać, na które antybiotyki bakterie są oporne, a na które wrażliwe. Mówiąc krótko - które antybiotyki będą skuteczne na konkretny szczep bakterii. Materiał do antybiogramu można pobrać tylko i wyłącznie z płynu mózgowo-rdzeniowego, gdyż bakterie wywołujące zapalenie mózgu lub opon mózgowych są nieobecne we krwi, ani w żadnej innej wydzielinie.
Po co nam objawy oponowe?
Dzięki objawom oponowym otrzymujemy bardzo prostą odpowiedź na pytanie: „Czy dana osoba jest chora na zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych lub zapalenie mózgu?”. Podpowiedzią są objawy dodatkowe (bóle głowy, gorączka, zmęczenie). Objawy oponowe mogą występować także w innych uszkodzeniach mózgu (pourazowych lub nowotworowych) lub przy wzmożonym ciśnieniu wewnątrz czaszki.
Zobacz też: Co warto wiedzieć o zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych?
Sztywność karku
Jest to objaw oponowy, występujący u większości chorych na zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych lub mózgu. Polega na tym, że przygięcie głowy chorego do klatki piersiowej w pozycji leżącej i dotknięcie brodą mostka jest znacznie utrudnione albo niemożliwe. Nasilenie objawu ocenia się za pomocą odległości mierzonej między brodą, a mostkiem przy pomocy palców (np. sztywność karku na dwa palce - ok. 2-3 cm).
Objaw Brudzińskiego
Występuje w trzech wersjach: objaw karkowy (zgięcie nóg w kolanach i biodrach, uniesienie nóg do góry przy próbie przygięcia głowy chorego do klatki piersiowej), objaw policzkowy (podniesienie rąk przy uciśnięciu okolicy policzkowej) oraz łonowy (zgięcie nóg w kolanach i uniesienie ich do góry po naciśnięciu na środkową okolicę podbrzusza).
Objawy Kerniga
Mamy dwa rodzaje objawów Kerniga. Górny objaw Kerniga badany jest na leżąco – gdy pacjent próbuje się podnieść, nogi pacjenta samoistnie zginają się w kolanach i biodrach. Dolny objaw Kerniga polega na unoszeniu jednej nogi leżącego pacjenta do góry, natomiast druga noga automatycznie zgina się w kolanie.
Pozostałe objawy oponowe
Reszta objawów oponowych nie jest już tak charakterystyczna. Ze strony zmysłu wzroku obserwuje się ból gałek ocznych (przy ucisku) oraz niechęć do światła (światłowstręt). Ze strony mięśni przykręgosłupowych występuje sztywność, przymusowe wygięcie ciała w jedną stronę.
Polecamy: Badanie płynu mózgowo-rdzeniowego
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
