Jak spisuje się zakaz palenia?
Zakaz palenia w miejscach publicznych obowiązuje w Polsce od 15 listopada 2010 roku i cieszy się ogromnym społecznym poparciem – aż 68% palących i 84% niepalących popiera wprowadzenie zakazu palenia we wszystkich miejscach publicznych, w których przebywają niepalący1.
Dzięki temu przepisowi znacznie spadło narażenie klientów lokali gastronomiczno-rozrywkowych na bierne palenie, co przyczyniło się do poprawy ochrony zdrowia w miejscach publicznych.
Zgodnie z prawem właściciele lokali mają możliwość wydzielania palarni lub sali dla palących. Przepis ten uniemożliwia jednak skuteczną ochronę osób niepalących przed dymem tytoniowym.
Łamanie prawa odbywa się w różny sposób – od braku tabliczki informującej o zakazie palenia, przez nieszczelne drzwi oddzielające strefę dla palących od tej dla niepalących, na niedostatecznej wentylacji wydzielonych miejsc dla palących kończąc.
Do przedstawicieli Stowarzyszenia MANKO, które jest organizatorem kampanii społecznej Lokal Bez Papierosa.pl, regularnie docierają informacje o miejscach, w których zakaz palenia nie jest należycie przestrzegany, a organom kontrolnym brak narzędzi i należytej wiedzy, potrzebnej do pełnienia swoich funkcji w zakresie monitorowania i egzekwowania przepisów.
Z tego powodu powstała inicjatywa przeprowadzenia monitoringu funkcjonowania zakazu palenia w lokalach gastronomiczno-rozrywkowych w sześciu regionach Polski.
Palenie czynne i bierne
- Palenie czynne
Z najnowszych badań GATS (Global Adult Tobacco Survey) wynika, że w 2010 r. palacze stanowili ok. 30% populacji Polaków, czyli 9,8 miliona osób. Na przestrzeni lat obserwuje się tendencję spadkową2.
Palenie wyrobów tytoniowych jest w Polsce (ale także w wymiarze globalnym) główną przyczyną śmierci w dorosłej populacji Polaków. W Polsce co roku umiera około 70 000 osób.
Tytoń zawiera substancje silnie uzależniające i szkodliwe, w tym 40 000 związków chemicznych4 oraz kilkaset substancji dotąd niezidentyfikowanych, powodując śmierć 30-50% palaczy5.
W dymie tytoniowym występuje 40 substancji rakotwórczych. Dodatkowo palacze umierają średnio o 15 lat wcześniej niż osoby niepalące, co sprawia, że ich produktywność na rynku pracy jest znacznie mniejsza6.
Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że w następnych dwudziestu latach z powodu używania tytoniu czynnego oraz biernego umierać będzie 8 milionów ludzi rocznie7.
7
- Palenie bierne
Bierne palenie jest równie niebezpieczne jak palenie czynne. Osoby narażone na przebywanie w dymie tytoniowym zapadają na te same choroby, co osoby będące nałogowymi palaczami, w tym na raka płuc. W Polsce z powodu biernego palenia rocznie umiera ok. 9000 osób.
Do niedawna (listopad 2010 r.) w Polsce było możliwe palenie tytoniu w miejscach publicznych. Po wprowadzeniu zakazu palenia w lokalach gastronomiczno-rozrywkowych zaobserwowano znaczny spadek narażenia klientów na bierne palenie, np. w barach i pubach odsetek narażonych na dym tytoniowy spadł wśród niepalących z 39% do 15%, a wśród palących z 58% do 20%8.
Obrazuje to poniższy wykres.
Zobacz także: Uzależnienie od słodyczy
Co wykazały badania opinii publicznej?
W Polsce istnieje silne społeczne poparcie dla zmian związanych z ograniczaniem użycia tytoniu. Należy mieć na uwadze fakt, iż zdecydowana większość Polaków to osoby niepalące (ok. 70%).
Co ciekawe z badań opinii publicznej wynika, że nawet osoby palące popierają zmiany, szczególnie jeśli chodzi o ograniczenie palenia w miejscach publicznych.
Badania społeczne prowadzone na ogólnopolskiej próbie respondentów pokazują, że poparcie społeczne dla wprowadzenia w Polsce zakazu palenia w miejscach publicznych było mocne przed wejściem ustawy w życie, a po jej wejściu znacznie wzrosło.
W lutym 2011 r. 68% palących i 84% niepalących Polaków poparło wprowadzenie zakazu palenia we wszystkich miejscach, w których przebywają niepalący10.
Natomiast w październiku 2011 r. większość Polaków (62%) poparła wprowadzenie całkowitego zakazu palenia, bez możliwości wydzielania palarni, we wszystkich miejscach publicznych i zakładach pracy, w tym w lokalach gastronomiczno-rozrywkowych.
Co więcej po wprowadzeniu zakazu palenia w miejscach publicznych 11% respondentów przyznało, że podjęło próbę zaprzestania palenia lub zdecydowało się na całkowite zerwanie z nałogiem. Kolejne 11% palących Polaków ograniczyło palenie.
Można zatem powiedzieć, że zakaz palenia w miejscach publicznych przyniósł efekty. Pozostaje jednak kwestia, czy jego funkcjonowanie i przestrzeganie jest skuteczne?
1Badanie sondażowe TNS OBOP, które zostało przeprowadzone w terminie 3-6.02.2011 r. na zlecenie Stowarzyszenia MAN KO i Głównego Inspektoratu Sanitarnego.
2Źródło danych: lata 1995-1996 — Czapiński. 1998; lata 2000-2011 — Diagnoza Społeczna.
3P. Czapliński, Nikotynizm, Warszawa 2011.
4World Health Organization, International Agency for Research on Cancer IARC, Tobacco smoke and involuntary smoking: summary of data reported and evaluation, Geneva, Monographs on the Evaluation of Carcinogenic Risks to Humans, Volume 83, 2004.
5C .D. Marthers, D. Loncar, Projections of global mortality and burden of disease from 2002 to 2030, Public Library, Sci. Med., 2006.
6R. Peto, Z.M. Chen, J. Boreham, Tobacco, The growing epidemic, National Medicine, 1999.
7W orld Health Organization, WHO Report on the Global Epidemic. The MPOWER package, WHO, Geneva 2008.
8TNS OBOP na zlecenie Głównego Inspektoratu Sanitarnego oraz Stowarzyszenia Manko, Raport z ogólnopolskiego badania ankietowego na temat postaw wobec palenia tytoniu, Warszawa, luty 2011.
9Analiza porównawcza badań TNS OBOP z lipca 2009 r., lutego 2011 r. oraz października 2011 r.
10TNS OBOP na zlecenie Centrum Onkologii-Instytutu im. Marii Skłodowskiej-Curie w W arszawie ze środków Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych, Ogólnopolskie badanie sondażowe dotyczące postaw wobec palenia tytoniu oraz innych czynników ryzyka i czynników ochronnych nowotworów złośliwych w dorosłej populacji Polski, Warszawa, październik 2011.
11Ibidem.
Źródło: materiały prasowe Stowarzyszenia Manko/kb
Zobacz także: Siecioholizm, czyli uzależnienie od internetu
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
