Uzależnienia seniorów – czy częste?
Badania epidemiologiczne pokazują, że wiek podeszły nie chroni przed nadużywaniem alkoholu. U ponad połowy starszych osób model spożycia alkoholu nie zmienia się wraz z wiekiem. Ponad 15% mężczyzn i około 10% kobiet w wieku powyżej 65 lat pije alkohol w ilościach przewyższających rekomendowane limity, a od 3 do 9% (ponownie częściej mężczyźni) pije ilości pozwalające zakwalifikować ich jako heavy drinkers (więcej niż dwa drinki dziennie).
Stwierdzono ponadto, że ponad 3% wszystkich hospitalizacji chorych w wieku podeszłym jest związanych bezpośrednio z alkoholem, a samo nadużywanie alkoholu dotyczy aż 20% hospitalizowanych powyżej 60. roku życia. Szczególnie często z problemem spotykają się lekarze i inni pracownicy oddziałów pomocy doraźnej (10–50% przyjęć!) oraz domów opieki (10–70%!!!), bardzo wysokie wskaźniki uzyskiwano również oceniając chorych hospitalizowanych w oddziałach psychiatrycznych.
Pomimo tak zatrważających liczb uzyskiwanych w badaniach epidemiologicznych, rozpoznanie w praktyce klinicznej pada zdecydowanie rzadziej.
Typy alkoholizmu u seniorów
Badania kliniczne sugerują występowanie dwóch typów alkoholizmu u starszych pacjentów. Grupę pierwszą stanowią alkoholicy „przetrwali”, tj. ci, u których nadużywanie rozpoczęło się wcześnie, zwykle przed 40. rokiem życia, i którzy przeżyli do wieku podeszłego. U chorych tych zwykle stwierdza się typowe konsekwencje somatyczne przewlekłego alkoholizmu, nierzadko następstwa neurologiczne, a sama diagnoza najczęściej nie nastręcza wielkich trudności.
Trudniejsza sytuacja dotyczy osób, u których problem alkoholowy występuje po raz pierwszy w wieku podeszłym. W tej grupie powszechne jest występowanie czynników reaktywnych, wyzwalających, takich jak: śmierć współmałżonka, przejście na emeryturę (zwłaszcza u osób postrzegających emeryturę jako utratę, np. prestiżu związanego z pracą), diagnoza choroby przewlekłej (zwykle nieuleczalnej lub o niepewnym rokowaniu) oraz poczucie niepełnosprawności związane z chorobą somatyczną (szczególnie często u mężczyzn).
Zobacz też: Objawy alkoholizmu
Inne przyczyny rozwoju uzależnienia
Niedocenianym – choć częstym – czynnikiem wyzwalającym może być także dysfunkcja seksualna.
Dodatkowymi czynnikami podwyższającymi ryzyko późnego alkoholizmu są: samotność, zamieszkiwanie w domu opieki, dostępność i jakość dostępnego alkoholu, a także wyższe niż średnie dochody.
Niektóre badania sugerują ponadto, że późny alkoholizm częściej dotyka górali. Nie jest jednak jasne, czy obserwacja ta daje się przenieść na grunt polski, jako że badania sugerujące taki związek pochodzą z Wielkiej Brytanii.
Zobacz: Alkoholizm - po czym rozpoznać chorobę?
Fragment pochodzi z książki "Praktyczna psychogeriatria: rozpoznawanie i postępowanie w zaburzeniach psychicznych u chorych w wieku podeszłym" Tomasza Sobów (Wydawnictwo Continuo, 2010). Publikacja za zgodą wydawcy.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
