Alergia pokarmowa jest zespołem objawów, będących wynikiem nieprawidłowej reakcji immunologicznej na składniki zawarte w pożywieniu. Zaliczana jest do tzw. chorób atopowych. Wyróżniamy alergie pokarmowe IgE-zależne i IgE-niezależne, w zależności od udziału immunoglobulin E (IgE) w procesie chorobowym.
Co się właściwie dzieje?
Uczulający pokarm powoduje zmiany zarówno w przewodzie pokarmowym jak i w innych narządach (np. układ oddechowy, skóra). Liczba substancji, jaką ludzki układ immunologiczny jest w stanie potraktować, jako obcą, jest teoretycznie nieograniczona. Na szczęście tylko niektóre z nich, u osób predysponowanych, powodują patologiczne objawy. Najsilniejszym alergenem pokarmów są białka.
Różne mechanizmy immunologiczne mają udział w alergii pokarmowej. Najczęściej występują reakcje IgE-zależne. Alergeny pokarmowe powodują wytwarzanie swoistych IgE, które reagują z receptorami na licznych komórkach (m.in. komórki tuczne, bazofile). W przewodzie pokarmowym jest dużo komórek tucznych, więc to one pełnią podstawową rolę. Efekt połączenia IgE z komórką tuczną to synteza substancji przekaźnikowych – histaminy, adenozyny, serotoniny. Wpływają one negatywnie na funkcje przewodu pokarmowego. Przewlekły wpływ alergenów powoduje, więc rozwój stanu zapalnego i trwałe uszkodzenia. Reakcje IgE-niezależne mają mniejsze znaczenie w rozwoju alergii pokarmowej.
W nadwrażliwości pokarmowej często dochodzi do tzw. reakcji krzyżowych. Niektóre substancje mogą imitować antygeny pokarmowe, a dostając się do organizmu człowieka powodować wystąpienie tych samych objawów, co w przypadku uczulającego pokarmu.
Najczęstsze alergeny pokarmowe
W populacji osób dorosłych w Polsce, najbardziej uczulające są alergeny: pomidora, orzechów, marchwi, mąki pszennej, selera, jaj kurzych i soi. Do najczęstszych alergenów wywołujących objawy alergii pokarmowej u dzieci należą: mleko krowie, jaja kurze, orzechy: ziemne (arachidowe), laskowe, włoskie, soja, ryby, skorupiaki, pszenica. U niemowląt najbardziej uczulające są mleko krowie i soja.
Polecamy: Czy wiesz, co sprzyja powstawaniu alergii układu pokarmowego?
Przyczyny alergii
Częstość występowania alergii pokarmowej w ostatnich latach znacznie się zwiększyła. Nie jest do końca wiadomo, dlaczego tak się dzieje i jakie elementy są za to odpowiedzialne. Wydaje się jednak, że czynniki środowiska mają tutaj ogromne znaczenie.
Jest zbyt czysto, więc chorujemy?
Wzrost częstości chorób atopowych (astma oskrzelowa, alergia pokarmowa, alergiczny nieżyt nosa, alergiczne zapalenie spojówek itd.) doprowadził do powstania tzw. „hipotezy higienicznej”. Według niej, wychowywanie dzieci w środowisku, w którym mają one mniejsze narażenie na wpływ czynników immunomodulujących (infekcje wirusowe i endotoksyny bakteryjne), powoduje, że później ich organizm reaguje nieprawidłowo na niegroźne czynniki. Hipotezę tą potwierdza fakt, że choroby atopowe częściej występują u dzieci w miastach niż na wsi.
Ważne w profilaktyce alergii pokarmowej jest wczesne wprowadzanie do diety niemowlęcia pokarmów uzupełniających oraz urozmaicenie diety (ryby, nasiona, orzeszki ziemne). Zaniedbywanie tego, również może wpłynąć na późniejszą chorobę.
Znów wszystko przez genetykę…
Czynniki genetyczne mają niewątpliwy wpływ na rozwój alergii pokarmowej. Dzieci, których rodzice lub rodzeństwo mają chorobę atopową są szczególnie narażone na wystąpienie u nich choroby. Z tego względu w tej grupie dzieci powinno się zadbać o odpowiednią profilaktykę.
Przyczyna alergii - leki?
Wśród pacjentów, którzy przyjmowali leki zwiększające pH soku żołądkowego zaobserwowano pojawienie się swoistych przeciwciał IgE z towarzyszącymi objawami po spożyciu niektórych pokarmów. Leki te mogą przyczyniać się do wystąpienia nadwrażliwości na pokarm poprzez zmniejszenie trawienia niektórych białek w żołądku i części jelita.
Alergia pokarmowa jest bardzo rozpowszechnioną chorobą zwłaszcza w populacji dzieci. Jest ona spowodowana nieprawidłową reakcją układu immunologicznego na produkty zawarte w pożywieniu. Przyczyn rozwoju alergii pokarmowej jest kilka. Podkreślany jest zarówno wpływ środowiska jak i czynników genetycznych.
Czytaj też: Czym się różni alergia od nietolerancji pokarmowej?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
