Fot. Fotolia
Alkoholami nazywana jest grupa organicznych związków chemicznych, pochodnych węglowodorów, do której – obok alkoholu etylowego (etanolu) – należą metanol, propanol, butanol itd. Zdaniem antropologów, alkohol towarzyszył człowiekowi praktycznie od zarania jego dziejów, pełniąc początkowo funkcje służące fizjologii (np. redukcję bólu, zmęczenia), funkcje psychologiczne (np. redukcja lęku, odprężenie) i społeczne (np. ułatwienie kontaktów, element obrzędów i praktyk religijnych).
Współcześnie do celów spożywczych jest wykorzystywany alkohol etylowy, spożywany pod postacią wódek, koniaków, whisky (przeciętna zawartość alkoholu 40–50%), wina (zawartość alkoholu 10–20%) i piwa (zawartość alkoholu 3–7%).
Jaki wpływ na nasze zdrowie ma alkohol?
WHO definiuje zdrowie jako dobrostan fizyczny i psychiczny umożliwiający człowiekowi naukę bądź wykonywanie pracy oraz dający mu optymalną satysfakcję społeczną i kulturową. Na stan zdrowia wpływają zarówno czynniki zewnętrzne, jak i wewnętrzne. Wśród tych pierwszych istotną rolę odgrywają tzw. używki, w tym też alkohol, którego działanie może prowadzić do wystąpienia powikłań somatycznych (fizycznych), jak i psychicznych (psychiatrycznych).
Według B. Habrata, wyróżnia się trzy kategorie picia alkoholu, które wpływają na zdrowie człowieka, a mianowicie:
- picie szkodliwe, gdy szkody zdrowotne (somatyczne lub psychiczne) są spowodowane piciem alkoholu, ale nie stwierdza się (jeszcze) objawów uzależnienia;
- picie ryzykowne, które jest potencjalnie związane z powstawaniem szkód zdrowotnych (np. prowadzenie samochodu, obsługiwanie urządzeń mechanicznych pod wpływem alkoholu);
- picie powodujące uzależnienie od alkoholu, w którym występują objawy uzależnienia fizycznego (wzrost tolerancji na alkohol i objawy abstynencyjne) i uzależnienia psychicznego (owładnięcie przez problematykę związaną z alkoholem coraz szerszych sfer funkcjonowania człowieka).
Jak alkohol wpływa na zdrowie dziecka?
Z medycznego punktu widzenia każda ilość alkoholu jest szkodliwa dla zdrowia dziecka. W przypadku jednorazowego spożycia małej dawki tej substancji szkody zdrowotne są trudno zauważalne, ale nawet wtedy, szczególnie w pewnych okolicznościach (np. niektóre schorzenia, przyjmowanie leków wchodzących w interakcję z alkoholem oraz młody wiek), mogą one wyrządzać szkody zdrowotne nieproporcjonalnie wielkie w stosunku do ilości wypitego alkoholu.
Udowodniono ponad wszelką wątpliwość, że dzieci i osoby w wieku dorastania ponoszą przez picie alkoholu znacznie większe szkody zdrowotne (somatyczne i psychiczne) niż osoby dorosłe. Również proces uzależnienia w wieku dorastania przebiega szybciej niż u człowieka dorosłego (większość dorosłych alkoholików to osoby, które rozpoczęły picie przed 16. rokiem życia).
Zobacz też: Jakie są skutki uzależnienia alkoholowego w wieku szkolnym?
Dlaczego dla młodzieży alkohol jest szczególnie szkodliwy?
W wieku dorastania rozwój fizyczny obejmuje zmiany anatomiczne i fizjologiczne, a więc zwiększanie się ciężaru ciała, a także zmiany w proporcjach organów i ogólnym kształcie ciała. Zmianom zewnętrznym w budowie i proporcjach ciała towarzyszą zmiany w budowie i działalności organów wewnętrznych. Wzmaga się działalność gruczołów wydzielniczych skóry (łojowych i potowych), co wyraża się skłonnością do pocenia się, przetłuszczania się włosów, łojotoków skóry. Układ kostny i mięśniowy rozwijają się w różnym tempie. Układ kostny rozwija się szybciej niż mięśniowy, co powoduje często bóle mięśniowe oraz wpływa ujemnie na koordynację ruchową w wieku dorastania. Układ sercowo-naczyniowy ulega również swoistym przeobrażeniom. Między 12. a 16. rokiem życia następuje wzrost ciężaru i objętości serca, które musi sprostać zadaniu rozprowadzenia krwi do szybko zwiększającej się w tym okresie masy ciała. Pociąga to za sobą pogłębienie i zwolnienie częstotliwości skurczów, co z kolei wpływa na zwiększenie ciśnienia w naczyniach krwionośnych. Poważnym przeobrażeniom ulega również układ nerwowy. Zmiany anatomiczne dotyczą przede wszystkim struktury mózgu i polegają na zwiększeniu się rozmiarów komórek mózgowych, różnicowaniu się ich funkcji, na powstawaniu nowych włókien i coraz większej ich specjalizacji. Zmiany funkcjonalne układu nerwowego objawiają się w nadmiernej wrażliwości i pobudliwości tego układu. W związku z tym osoby w wieku rozwojowym stają się w sposób widoczny nerwowe, nieopanowane, rozdrażnione i niespokojne. Niektórzy szybko męczą się każdą pracą, a organizm ich staje się bardziej niż w poprzednim okresie podatny na choroby.
Również w sferze życia uczuciowego psychologowie zgodnie stwierdzają różnice między okresem dorastania, a innymi etapami rozwoju dziecka. Zmiany te są widoczne nie tylko w treści przeżyć emocjonalnych, ale także w formie, tzn. w przebiegu intensywności tych przeżyć. Przeżycia w tym okresie osiągają stopień wysokiego napięcia: smutek bywa przeżywany głęboko i często ma charakter „tragedii”, a radość osiąga wysokie szczyty uniesienia. Inną znamienną cechą jest łatwość oscylacji między nastrojami krańcowymi: dorastający łatwo przechodzą od radości do smutku, od entuzjazmu do zniechęcenia, od nadziei do rozpaczy.
Również rozwój emocjonalny w wieku dorastania nie zawsze przebiega bez zaburzeń. Wskazuje się na ścisły związek, który zachodzi między stanem zdrowia a reakcjami emocjonalnymi. Psychologowie stwierdzają, że niektóre niekorzystne sytuacje sprzyjają powstawaniu różnego rodzaju zaburzeń emocjonalnych. Wśród sytuacji stresujących wymienia się: głód, zmęczenie, senność, znudzenie, zmartwienie, rozdrażnienie. Ponadto, psychologowie amerykańscy zwracają uwagę na typowe trudności emocjonalne okresu dorastania, sygnalizowane przez samą młodzież.
Zobacz też: Na czym polega leczenie alkoholizmu?
Fragment pochodzi z książki "Pomóż uzależnionym!", autor Marian Łakomski (wydawnictwo Impuls, Kraków 2007). Publikacja za zgodą wydawcy. Bibliografia dostępna u redakcji.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
