Czym są nerki?
Nerki to dosyć skomplikowane narządy znajdujące się w naszym organizmie, ale ich rola jest niezwykle istotna w celu utrzymania prawidłowej równowagi chemicznej. Nerki chronią nas przed odwodnieniem, nadmiernym stężeniem elektrolitów i są odpowiedzialne za wydalanie toksyn z organizmu.
Nerki są parzystym narządem ulokowanym w górnej tylnej przestrzeni jamy brzusznej. Są bardzo dobrze ukrwione za sprawą specjalnych tętnic nerkowych, które odchodzą do aorty brzusznej. Połączone są one moczowodami z pęcherzem moczowym, który jest zbiornikiem produkowanego w nerkach moczu. Jest on przechowywany w pęcherzu do momentu wydalenia.
Regulacje
Regulacja gospodarki wodnej ma ogromne znaczenie dla organizmu, zwłaszcza dlatego, że człowiek składa się w 60% z wody. Nerki posiadają specjalne mechanizmy do zagęszczania i rozcieńczania moczu, dlatego w ciągu doby w nerkach powstaje ponad 180 l ultraprzesączu (wodny roztwór), czyli 1–1,5 l moczu na dobę. Zdolność nerek do zagęszczania i rozcieńczania moczu chroni organizm przed przewodnieniem oraz odwodnieniem. Ta funkcja jest szczególnie ważna przy zmieniających się warunkach otoczenia (wizyta w krajach tropikalnych).
Regulacja gospodarki elektrolitowej – płyny ogólnoustrojowe składają się na roztwór elektrolitów (sodu, potasu, wapnia, fosforanów, chloru), natomiast elektrolity maja stałe stężenie w płynach ustrojowych, które może być zupełnie inne w płynie wewnątrzkomórkowym niż w płynie zewnątrzkomórkowym. Różnice stężenia umożliwiają prawidłowe funkcje życiowe, zaczynając od przekazywania sygnałów do systemu nerwowego, a kończąc na ruchach mięśni.
Nerki kontrolują wydalanie różnych elektrolitów w zależności od przyjmowania z pokarmami oraz od ich zapotrzebowania w ustroju. Stosowanie diety o zerowej zawartości soli zmniejsza stężenie moczu do bardzo niskich wartości i odwrotnie – spożywanie nadmiernej ilości soli powoduje zwiększenie wydalania sodu i chloru w moczu.
Regulacja równowagi kwasowo-zasadowej – pH jest logarytmem stężenia jonów wodorowych oraz miernikiem równowagi kwasowo-zasadowej. U człowieka pH wynosi 7.3. Ten wynik podąża w stronę wartości alkalicznych. Utrzymanie prawidłowej równowagi kwasowo-zasadowej ma ogromne znaczenie dla funkcjonowania wszystkich narządów i tkanek. Tylko nerki posiadają zdolność regulacji pH, tzn. posiadają zdolność wydalania odpowiednich ilości związków zasadowych oraz odtwarzają zużyte związki zasadowe.
Zobacz też: Będę dawcą nerki - przygotowania do przeszczepu
Wydalanie
Nerki posiadają zdolność wydalania z moczem tzw. niedopałków przemiany materii, które mogłyby niepotrzebnie się kumulować, a przy okazji zatruwać nasz organizm. Zdrowy organizm nie ma problemu z wydalaniem zbędnych substancji. Nerki, podobnie jak wątroba, pełnią rolę detoksykacyjną w organizmie.
Większość funkcji nerek jest kontrolowana przez nadnercza, serce lub przysadkę mózgową, kontrola odbywa się poprzez produkcję hormonów. Do hormonów produkowanych przez nerki należy erytropoetyna, która stymuluje podtrzymywanie procesów ściśle związanych z produkcją czerwonych krwinek. Inne związki czynne stanowią medulina i renina, które utrzymują prawidłowe ciśnienie tętnicze krwi.
Funkcje metaboliczne
W wyniku przemian metabolicznych w nerce powstaje aktywny metabolit – witamina D, która jest niezbędna w regulacji przemian wapnia i fosforanów pełniących ważną rolą w prawidłowym funkcjonowaniu układu kostnego. Nerki są również odpowiedzialne za rozkład takich związków jak insulina czy glukagon.
Zobacz też: Jak przygotować się do przeszczepu nerki?
Artykuł powstał na podstawie informatora „Chroń swoje nerki – Twój filtr życia” wydanego przez Ogólnopolskie Stowarzyszenie Osób Dializowanych.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
