Gruźlica: objawy, leczenie, profilaktyka, szczepienie

Gruźlica fot. Adobe Stock
Gruźlica to groźna choroba zakaźna. Najczęstszą drogą zakażenia prątkiem gruźlicy jest droga inhalacyjna, a głównym źródłem zakażenia są chorzy prątkujący. Sprzyjają jej złe warunki sanitarne, bieda, niedożywienie i stres.
Marta Słupska / 08.01.2020 09:03
Gruźlica fot. Adobe Stock

Gruźlica jest podstępną chorobą wykrywaną niekiedy za późno i dzieli się na kilka rodzajów. Gdy pojawia się krwioplucie i duszność, istnieje duże ryzyko zgonu.

Spis treści:

Co to jest gruźlica i czemu wciąż jest niebezpieczna

Gruźlica to bakteryjna choroba zakaźna (do zakażenia dochodzi prątkami gruźlicy zwanymi też – od nazwiska naukowca, który go odkrył – prątkami Kocha).

Choć większość osób słyszało o gruźlicy w filmach, czy czytało w książkach historycznych i nie wiąże tej choroby ze współczesnością, to gruźlica wciąż jest diagnozowana. Wbrew pozorom nadal występuje i jest groźna – najwięcej osób chorych na gruźlicę jest w Azji i Afryce. W Polsce większość przypadków jej postaci to gruźlica płuc. Często bywa wykrywana przypadkowo. 

Najbardziej podatne na atak gruźlicy są dzieci i młodzież pomiędzy 10. a 15. rokiem życia, osoby w podeszłym wieku, niedożywione (także z powodu częstego stosowania diet odchudzających), diabetycy, osoby cierpiące na wrzody żołądka i dwunastnicy, palacze, a także osoby nadużywające alkoholu oraz narkomani.

Gruźlica jest wyleczalna, ale jeśli została wykryta dostatecznie wcześnie.  W Polsce wg statystyk choruje na nią ok. 1000 osób, to 7 razy więcej niż np. w Norwegii.

Jak można zarazić się gruźlicą

Gruźlicę nazywano niegdyś chorobą biedaków, bo ma związek z jakością życia. Sprzyjają jej złe warunki mieszkaniowe, niedożywienie, bieda, złe warunki sanitarne. Pojawia się też wśród osób młodych, zestresowanych, zapracowanych, stosujących używki i źle odżywiających się. Gruźlica jest też częsta wśród zakażonych wirusem HIV.

Największe zagrożenie stanowią tzw. chorzy prątkujący, czyli wydychający bakterie z powietrzem podczas kaszlu, kichania, śmiechu i mówienia. Chory może zarazić w rok około 15 osób. Rzadziej choroba przenosi się drogą pokarmową lub przez dotyk. Źródłem zakażenia bywa też mleko pochodzące od chorych krów.
 
Zakażenie nie jest równoznaczne z zachorowaniem. Choroba rozwija się u około 10 proc. zakażonych. Jednak od chwili przeniknięcia bakterii do organizmu, ryzyko zachorowania utrzymuje się przez całe życie, a największe jest w 1. i 2. roku od zakażenia.
 

Objawy gruźlicy

Na gruźlicę mogą wskazywać następujące objawy:

  • długo utrzymujący się kaszel (suchy, a potem wilgotny z odkrztuszaniem ropnej lub śluzowej wydzieliny),
  • ból w klatce piersiowej,
  • duszności,
  • krwioplucie,
  • gorączka,
  • utrata masy ciała,
  • nocne poty,
  • osłabienie.

Rodzaje gruźlicy

W zależności od miejsca rozwoju choroby możemy wyróżnić:

  • gruźlicę płuc,
  • gruźlicę węzłów chłonnych,
  • gruźlicę kości i stawów,
  • gruźlicę układu moczowo-płciowego,
  • gruźlicę skóry,
  • gruźlicę układu pokarmowego.

Leczenie gruźlicy

Gruźlicę leczy się chemioterapeutykami. Na początku przez 4-6 tygodni choremu zaleca się leczenie szpitalne, aby nie zakażał innych osób i aby można było obserwować, czy nie pojawiają się u niego efekty uboczne leczenia. Następnie wskazane jest dalsze leczenie w przychodni rejonowej i wzmacnianie układu odpornościowego.

Profilaktyka gruźlicy

Aby nie doprowadzać do rozprzestrzeniania się choroby, zaleca się:

  • szczepienia przeciwko gruźlicy, które ograniczają ciężkość przebiegu choroby,
  • wczesne wykrywanie gruźlicy i leczenie chorych,
  • zasłanianie ust podczas kaszlu i kichania,
  • ograniczenie szerzenia się zakażenia wirusa HIV.

Szczepienie przeciwko gruźlicy (BCG​)

Szczepionka BCG (Bacillus Calmette-Guérin) zawiera żywe, osłabione prątki bydlęce. Jest najczęściej podawaną szczepionką na świecie. Od chwili jej wprowadzenia w 1921 roku została podana ponad 3 miliardom ludzi. W Polsce szczepienie przeciw gruźlicy jest obowiązkowe, szczepionkę BCG podaje się przed wypisaniem dziecka z oddziału neonatologicznego. 

Groźne choroby: Krztusiec może doprowadzić do śmierciJak rozpoznasz dyfterytTężec - dlaczego nie wolno go bagatelizować

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!

Redakcja poleca

REKLAMA