Żylaki są trwałym poszerzeniem żył, które, widoczne przez skórę, szpecą nogi, a nieleczone lub lekceważone mogą mieć poważne konsekwencje. Powstają głównie w wyniku nadmiernego ciśnienia krwi w żyłach, które rozpycha mało sprężyste ściany naczyń żylnych. Aby lepiej zrozumieć mechanizm powstawania żylaków należy się przyjrzeć bliżej systemowi krążenia naszego ciała.
Nasza wewnętrzna hydraulika
Krew jest stale pompowana przez serce. To dzięki niemu dociera ona do wszystkich narządów i najdalszych części naszego ciała. Pomaga mu również fizyka i grawitacja, ponieważ przez większość czasu więcej niż połowa naszego ciała znajduje się poniżej serca. Jednak droga powrotna dla krwi jest już dużo trudniejsza. Nie dość, że musi pokonywać siłę grawitacji i płynąć z dołu do góry, to jeszcze nie ma do pomocy sprawnych pompek umieszczonych w najdalszych partiach ciała. Jak to się dzieje więc, że krew wraca do serca? Natura zaplanowała, że odpowiedzialne będą za to... nasze nogi. To głównie kończyny dolne działają jako oddolna pompa dla krwi. Mięśnie nóg, które oplatają żyły głębokie, działają jak tłocznia. Już w stopie zaczyna się wypychanie krwi do góry. Mięśniom pomagają zastawki żylne, które znajdują się w środku żył. Są to wewnętrzne płatki, które szczelnie się zamykając, zapobiegają cofaniu się krwi.
Zobacz też: Kiedy leczyć żylaki?
Gdy coś przestaje działać...
Jednak jeśli pompa mięśniowa nie działa, krew nie jest odpowiednio tłoczona do góry. Kiedy do tego dochodzi? Zawsze gdy przebywamy zbyt długo w jednej pozycji, zwłaszcza stojącej lub siedzącej bez poruszania nogami. Zdarza się to praktycznie każdemu, przy wielu okazjach – w pracy, w podróży. Również nadmierne rozszerzenie żył wskutek ich przegrzania, może powodować miejscowy zastój krwi. Dla osób z dziedzicznymi skłonnościami lub z grupy ryzyka, może to niestety skutkować rozwojem żylaków.
Jeżeli krew zbyt długo zalega w nogach, zastawki mogą ulegać uszkodzeniom. Zbyt duża ilość krwi sprawia, że stają się nieszczelne i tracą swoje właściwości. Takie uszkodzone zastawki nie są już w stanie zatrzymywać krwi i prowadzi to do tzw. refluksu żylnego. Krew cofa się i zaczyna płynąć „pod prąd” np. z żył głębokich do powierzchownych. Żyły te mają dużo mniejszą średnicę i są przystosowane do tłoczenia dużo mniejszej ilości krwi. Przy dodatkowym obciążeniu rozszerzają się, a gdy taka sytuacja trwa długo, rozszerzenie się utrwala i żyła nie wraca już do swojej normalnej objętości – powstaje żylak.
Zobacz też: Kto jest narażony na żylaki?
Żylaki wtórne
W prawidłowych warunkach krew z nóg odpływa głównie żyłami głębokimi. Jeśli jednak ten odpływ zostanie zaburzony np. w wyniku zatkania żył, krew kieruje się do mniejszych żył powierzchownych. Normalnie odprowadzają one tylko 10% krwi, więc jeśli przepływ zostanie zwiększony, może to prowadzić do nadmiernego poszerzenia się tych żył. Tak powstają żylaki wtórne. Do zatkania żył głębokich może dojść, i jest to najczęstsza przyczyna, w wyniku zakrzepicy żył. Żyły mogą być całkowicie niedrożne lub zwężone – w każdym wypadku większa ilość krwi jest odprowadzana żyłami powierzchownymi.
Żylaki w ciąży
Żylaki mogą również powstawać w wyniku ucisku na wyżej położone żyły. Taka sytuacja dotyczy zwłaszcza kobiet w ciąży. Zwiększone ciśnienie w brzuchu uciska na żyły w okolicy pachwiny i tym samym zwiększa ciśnienie żylne niżej, w nogach. Oprócz tego zmiany zachodzące w organizmie kobiety ciężarnej niestety sprzyjają zastojowi krwi i tym samym rozwojowi żylaków.
Pamiętaj! Najważniejsze dla prawidłowego odpływu krwi z nóg są nasze mięśnie. Używaj ich!
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
