Diagnostyka chorób reumatycznych wcale nie jest taka trudna, jak mogłoby się wydawać. Wykonanie prostych i nieco bardziej skomplikowanych badań pozwoli na szybkie postawienie rozpoznania.
Jakie badania wykonać?
Badania, jakie należy wykonać przy diagnozowaniu chorób reumatycznych, warto podzielić na kilka grup. Jako pierwsze najczęściej wykonywane są badania krwi – morfologia, badania biochemiczne krwi oraz badania immunologiczne. Kolejnym etapem jest zlecenie badania płynu stawowego. Niezastąpione są jednak wszelkiego rodzaju badania obrazowe: rentgen (RTG), ultrasonografia (USG), scyntygrafia (badanie z zastosowaniem izotopów promieniotwórczych), artroskopia (badanie wewnątrz stawu przeprowadzone przy pomocy minikamery), rezonans magnetyczny (MRI) oraz tomografia komputerowa (TK).
Czytaj także: Endoprotezoplastyka - gdy staw jest do wymiany
- W badaniach laboratoryjnych w okresach nasilenia procesu zapalnego stwierdza się podwyższone OB (odczyn Biernackiego) oraz CRP (reaktywne białko C). Nowymi markerami stanu zapalnego, które niestety do tej pory nie są używane w większości szpitali są TNF-α (tumor necrosing factor alfa) oraz IL-6 (interleukina-6). Są to bardzo czułe markery, których już nieznaczne podwyższenie świadczy o stanie zapalnym, dlatego można je oznaczać jeszcze przed pojawieniem się objawów stanu zapalnego (zaczerwienienia, bólu, podwyższenia temperatury).
- Ponadto, w morfologii bardzo często stwierdza się niedokrwistość (poziom krwinek czerwonych poniżej normy), nieznaczną leukocytozę (podwyższenie liczby krwinek białych) oraz zmiany w składzie ilościowym płytek krwi – najczęściej jest to nadpłytkowość, która po rozpoczęciu leczenia może to ulec przeobrażeniu w małopłytkowość, ze względu na toksyczne działanie leków na płytki krwi.
- W badaniach biochemicznych krwi często oznacza się tak zwany czynnik reumatoidalny (RF). Jest to przeciwciało klasy IgM skierowane przeciwko przeciwciałom w klasie IgG. Czynnik ten jest bardzo dobrym markerem chorób autoimmunizacyjnych, szczególnie reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS), gdzie występuje u 75% chorych. Nieobecność RF jednakże nie wyklucza choroby.
- Innym ciekawym markerem biochemicznym RZS są przeciwciała anty-CCP (przeciwko cyklicznemu cytrulinowanemu peptydowi), które często są obecne u chorych bez czynnika reumatoidalnego, zaś ich wystąpienie w 98% pozwala na postawienie diagnozy.
Badanie płynu stawowego polega na pobraniu niewielkiej ilości płynu przy pomocy cienkiej igły z zajętego przez chorobę stawu pacjenta. Następnie w pobranym płynie wykonywane są podobne badania jak we krwi. Oznaczamy ilość leukocytów (krwinek białych), gdyż ich podwyższona liczba świadczy o procesie zapalnym, poszukujemy również czynnika reumatoidalnego, który pojawi się tu szybciej niż we krwi oraz badamy płyn na obecność komórek charakterystycznych dla RZS – tak zwanych ragocytów, czyli komórek krwi, które zjadły kompleksy immunologiczne (połączenie przeciwciał z antygenami przeciwko którym są zwrócone) .
Badania obrazowe pozwalają na uwidocznienie charakterystycznych zmian w stawach i kościach. Na przykład, diagnozując RZS zwracamy uwagę na nadżerki, które pojawiają się na powierzchniach stawowych, zwężenie szpar stawowych, zniekształcenie kości, zrosty, czy cechy świadczące o zapaleniu, między innymi obecność znacznej ilości płynu w stawach. Niestety, problemem z badaniami obrazowymi jest fakt, że zmiany, które możemy uwidocznić pojawiają się w dosyć późnych okresach choroby.
Polecamy: Nadżerka macicy - ile o niej wiesz?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
