Zakażenia HIV u dzieci
Analizy przebiegu zakażenia HIV u dzieci nieleczonych antyretrowirusowo prowadzone na podstawie obserwacji z okresu przed wprowadzeniem złożonej terapii antyretrowirusowej (combined antiretroviral therapy – cART) lub współcześnie w regionach świata o słabej dostępności leków antyretrowirusowych, wykazują istotne różnice w porównaniu z naturalną historią zakażenia HIV u osób dorosłych.
Zakażenie wertykalne
Zakażenie nabyte drogą wertykalną (powyżej 95% pediatrycznych przypadków HIV) charakteryzuje się szybkim tempem opisywanych procesów patogenetycznych oraz wczesnym występowaniem objawów klinicznych. Głównymi czynnikami sprzyjającymi szybkiej progresji choroby jest trwający proces dojrzewania układu immunologicznego oraz wysoka liczebność wrażliwych na zakażenie limfocytów T CD4+. Istotną odmiennością w przebiegu wertykalnego zakażenia HIV jest brak objawów ostrej choroby retrowirusowej, co wynika z niskiej reaktywności receptorowych i efektorowych komórek układu odpornościowego. W tej jednolitej pod względem okresu nabycia zakażenia grupie pacjentów obserwuje się znacząco różne warianty przebiegu choroby. Około 10-25% dzieci rozwija głęboką immunosupresję w okresie niemowlęcym, ze śmiertelnością sięgającą 90% do ukończenia 2. roku życia. Poważnymi manifestacjami klinicznymi obserwowanymi w tym okresie są najczęściej: ciężkie inwazyjne zakażenia bakteryjne, zapalenie płuc o etiologii Pneumocystis jirovecii, dysfunkcje narządowe (wątroby, serca, nerek). W 75-90% zakażeń progresja choroby jest wolniejsza: do wystąpienia stanów klinicznych definiujących AIDS lub ciężkiego deficytu odporności dochodzi średnio w czasie 6-9 lat.
Zobacz też: HIV w ciąży - czy warto się badać?
Przyczyny takiego zróżnicowania są niejasne, zwraca się uwagę zarówno na czynniki wirusologiczne, jak i immunogenetyczne. Hipoteza wskazująca na związek szybkiej progresji z faktem nabycia zakażenia we wczesnym okresie życia płodowego nie została udowodniona. Rokowanie co do czasu przeżycia i skuteczności leczenia jest szacowane na podstawie zaawansowania klinicznego i immunologicznego choroby, natomiast występująca typowo w okresie niemowlęcym wysoka wiremia według aktualnych poglądów nie ma znaczenia predykcyjnego.
Zakażenie horyzontalne
Zakażenie horyzontalne nabyte w okresie nastoletnim wykazuje duże podobieństwo do przebiegu u osób dorosłych, jednak i w tym przypadku udaje się wskazać istotne różnice. Układ immunologiczny w wieku nastoletnim jest już zdolny do sprawnej odpowiedzi na czynniki infekcyjne, ponadto charakteryzuje się wyższym niż u dorosłych potencjałem rekonstrukcji. Według ograniczonych danych, okres od zakażenia do wystąpienia zaawansowanych objawów w tej grupie pacjentów może być nawet dłuższy niż w przypadku osób zakażonych po ukończeniu wieku rozwojowego (przykładowo w wieloośrodkowym badaniu kohortowym SEROCO wykazano, że w przypadku zakażenia w wieku 13 lat średni czas do wystąpienia objawów AIDS wynosi 11,6 lat).
Czy musi dojść do progresji?
Mimo że w zdecydowanej większości przypadków do progresji zakażenia wertykalnego dochodzi we wczesnym dzieciństwie, podobnie jak w przypadku osób dorosłych, opisywano przypadki tzw. long-term non-progressors pacjentów, którzy nie rozwijali objawów klinicznych zakażenia przez okres 10 lub więcej lat.
Zobacz też: Wszystko o terapii HIV u dzieci
Częstość takiego zjawiska u dzieci jest niewielka i nie została oceniona statystycznie. Uważa się, że o takim przebiegu zakażenia decydują zarówno czynniki genetyczne (zdolność do nasilonej odpowiedzi immunologicznej, zwłaszcza aktywności limfocytów cytotoksycznych), jak i fakt zakażenia mutantem HIV o obniżonej patogenności (np. w wyniku delecji wirusowego genu nef, którego produkt obniża ekspresję MHC I na powierzchni zakażonych komórek, przez co nie są one rozpoznawane i eliminowane przez cytotoksyczne limfocyty T).
Polecamy: Jakimi chorobami można się zarazić przez krew?
Artykuł ma charakter naukowy. Jest to fragment książki „Diagnostyka, profilaktyka i terapia zakażeń HIV/AIDS – współczesne możliwości i problemy", pod red. Andrzeja Gładysza, Brygidy Knysz (Wydawnictwo Continuo, 2009). Publikacja za zgodą wydawcy.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
