Czerniak paznokcia stanowi ok. 4% rozpoznań czerniaka ogółem. Czerniak to nowotwór skóry, który w Polsce diagnozowany jest co roku u ok. 2500 osób. Zwykle kojarzymy go ze znamionami na plecach, brzuchu, twarzy czy kończynach, jednak – choć znacznie rzadziej – choroba może rozwinąć się także w gałce ocznej lub w obrębie paznokcia. Czerniaka paznokcia łatwo nie zauważyć, zbagatelizować lub pomylić z innymi schorzeniami. To sprawia, że nowotwór często diagnozuje się zbyt późno (zwykle po 3 latach od wystąpienia pierwszych objawów), a wtedy rokowania dla pacjenta nie są zbyt pomyślne.
Spis treści:
Jakie są objawy czerniaka paznokcia?
Czerniak paznokcia to najczęściej jasnobrązowy, brązowy lub czarny, pionowy prążek na paznokciu, może też występować w postaci plamy lub guzka. Czasem jest w formie pęknięcia bądź szczeliny, albo zmiany o trójkątnym kształcie. Może się rozszerzać i zakrywać coraz większą część płytki paznokcia, a także zajmować okoliczną skórę. Niekiedy zmiana krwawi.
Najczęściej czerniak podpaznokciowy rozwija się na kciuku, palcu wskazującym lub dużym palcu stopy.
Najczęstszy objaw to szeroki ciemny prążek wzdłuż paznokcia, często zmiana różnobarwna, o zatartych brzegach. Aczkolwiek może przybierać postać nieregularnej plamy, rzadziej – barwnego guzka powodującego wybrzuszenie płytki paznokcia
– mówi lek. Łukasz Grzęda.
W obrębie paznokci mogą pojawić się różne zmiany. Wiele z nich wiąże się z zakażeniami grzybiczymi oraz krwiakami, pojawiającymi się w wyniku urazu. Bywa jednak, że niektóre z nich mogą okazać się nowotworem. Nierzadko zdarza się, że to manikiurzystki zwracają uwagę na niepokojące zmiany na paznokciach swoich klientów i polecają im skontaktowanie się z dermatologiem.
Każda zmiana, która pojawiła się w obrębie płytki paznokciowej, powinna wzbudzić naszą czujność. Infekcje bakteryjne i grzybicze często przebiegają w postaci ciemnego, nie zawsze bolesnego nacieku pod paznokciem. Wyciek ropnej treści spod płytki przemawia za etiologią zapalną. Ciemna plama, która pod wpływem ucisku ulega odbarwieniu, często okazuje się pourazowym krwiakiem. Znamię barwnikowe potocznie nazywane pieprzykiem, także może pojawiać się w tej lokalizacji. Różnicowanie tych zmian wymaga wdrożenia odpowiednich badań diagnostycznych w gabinecie dermatologicznym
– wyjaśnia lek. Łukasz Grzęda, onkolog z Magodent (Grupa LUX MED).
Czerniak paznokcia może przypominać krwiaka, fot. Adobe Stock
Jak długo rozwija się czerniak paznokcia? Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie, ponieważ jest to kwestia indywidualna – często zależy od bodźca wywołującego chorobę.
Przyczyny czerniaka paznokcia
Nie wiadomo, co dokładnie powoduje ten rodzaj nowotworu. Naukowcy podejrzewają jednak, że na powstanie czerniaka paznokcia wpływają trzy czynniki:
- mechaniczny uraz paznokcia,
- narażenie na promieniowanie UV,
- zaburzenia odporności.
Etiologia czerniaka nie jest do końca poznana. Zwiększone ryzyko nowotworu wzrasta z wiekiem, związane jest z nadmierną ekspozycją na promienie UV (dlatego w wielu krajach został wprowadzony zakaz korzystania z solarium przez osoby niepełnoletnie). Typ skóry, głównie fototyp I i II, zwiększają dodatkowo ryzyko
– dodaje lek. Łukasz Grzęda.
Badany jest również wpływ na paznokcie lamp utwardzających lakiery hybrydowe, które emitują promieniowanie UV. Niestety, w tym przypadku kwestia rozwoju nowotworu nie jest w pełni jednoznaczna, ponieważ obawy takie nie zostały jeszcze oficjalnie rozstrzygnięte.
Czerniak paznokcia a "hybrydy"
Wiele osób boi się, że lampy do hybryd powodują raka i nie jest to obawa bezpodstawna – takie urządzenia emitują bowiem m.in. promieniowanie UV. Nie ma jednak jeszcze na ten temat jednoznacznych publikacji. Kobietom, które wykonują manicure, zaleca się używanie podczas zabiegu kremów z filtrem, by zminimalizować ryzyko czerniaka.
Nie ma jednoznacznych publikacji przemawiających za zwiększonym ryzykiem nowotworów skóry, a sprzętem używanym w gabinetach kosmetycznych, tj. lamp do utwardzania tzw. hybrydy, aczkolwiek lampy stosowane w kosmetologii są źródłem promieniowania UV i/lub LED. Aktualnie toczą się badania obserwacyjne dotyczące ryzyka wystąpienia nowotworów skóry a zastosowaniem lamp kosmetycznych. Towarzystwa dermatologiczne zalecają stosowanie kremów z filtrem UV minimum 20 minut przed zabiegami kosmetologicznymi
– przestrzega lek. Łukasz Grzęda.
fot. Adobe Stock
Jak zdiagnozować czerniaka paznokcia?
Podstawowym badaniem diagnostycznym w przypadku czerniaka jest dermatoskopia, czyli obejrzenie niepokojącego znamienia za pomocą dermatoskopu (jest to rodzaj lupy z podświetleniem). Dzięki temu lekarz może obejrzeć zmianę w dużym powiększeniu. Badanie trwa kilkanaście sekund i jest bezbolesne.
Jeśli specjalista uzna, że zmiana barwnikowa może być zmianą nowotworową, zleci wykonanie biopsji.
Leczenie czerniaka paznokcia
Podstawą leczenia jest usunięcie paznokcia wraz ze zmianą i jego ocena mikroskopowa. W przypadku dużego zaawansowania choroby, lekarz może zdecydować o amputacji całego paliczka, na którym znajdował się czerniak. Potem, w zależności od konkretnego przypadku, następuje obserwacja lub wdraża się leczenie specjalistyczne.
Rokowanie w czerniaku paznokcia zależy od tego, jak szybko zostanie zdiagnozowana i usunięta zmiana. Jeśli stanie się to późno, może dojść do przerzutów i rozsiania się nowotworu na różne narządy.
Nowotwór wcześnie zdiagnozowany, gdy wdrożymy odpowiednią terapię, jest w pełni wyleczalny. Dlatego każda niepokojąca nas zmiana powinna być skonsultowana przez lekarza dermatologa
– dodaje lek. Łukasz Grzęda.
Treść artykułu pierwotnie została opublikowana 23.07.2019
Więcej na temat czarniaka:
Jak wygląda czerniak – zdjęcia i infografika do wstępnej diagnozy
Czerniak (nowotwór skóry) – objawy, zdjęcia, leczenie, rokowania
Czerniak – rokowania. Jakie są szanse na wyleczenie tego nowotworu?
Czerniak – do jakiego lekarza iść na wizytę?
Czerniak – wycinanie znamion. Co trzeba i nim wiedzieć?
Specjalizuje się w diagnostyce onkologicznej i hematologicznej oraz kwalifikacji do leczenia systemowego.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!