Same objawy nie są charakterystyczne, mogą występować w innych schorzeniach układu pokarmowego oraz chorobach endokrynologicznych. Co więc jest charakterystycznego tylko dla celiakii? Dzięki czemu wiadomo, że to celiakia, a nie inna choroba?
Jak powinna rozpocząć się diagnostyka celiakii?
Podstawą rozpoznania są badania dodatkowe zlecane przez lekarza przy podejrzeniu choroby trzewnej. Jednak sama diagnostyka zaczyna się od zebrania wywiadu przez lekarza i ogólnego badania pacjenta. Jeśli tak zebrane dane będą nasuwać podejrzenie celiakii skieruje nas na badania dodatkowe. Diagnostykę taką wykonuje się również u osób z grup ryzyka, czyli bliskich krewnych osoby chorej na celiakię, osób chorujących na cukrzycę typu I, pacjentów z zespołem Downa lub Turnera.
W przypadku celiakii o rozpoznaniu decyduje wynik badania na obecność swoistych przeciwciał, biopsji jelita cienkiego oraz reakcja na dietę bezglutenową.
Czytaj więcej: Jak rozpoznać produkty bezglutenowe?
Pierwszy krok - wykrycie specyficznych przeciwciał
Pierwszym etapem jest badanie serologiczne, w kierunku obecności charakterystycznych przeciwciał.
Oznaczane przeciwciała:
- przeciw tkankowej transglutaminazie (tTG) - enzymowi odpowiadającymi za tworzenie wiązań pomiędzy łańcuchami białek,
- antyendomyzjalne (EmA) - czyli takie które wiążą się z tkanką łączną otaczającą włókna mięśniowe, w tym wypadku mięśniówkę jelita,
- przeciw gliandynie (AGA) - czyli składnikowi glutenu powodującemu objawy celiakii.
Obecnie oznacza się głównie dwa pierwsze przeciwciała, trzecie można wykonać jako badanie dodatkowe. Badania serologiczne wykonuję się również u osób z grupy ryzyka oraz w celu monitorowania leczenia.
Drugi krok - biopsja jelita cienkiego
Biopsja jelita cienkiego wykonywana jest podczas badania endoskopowego - kolonoskopii. Do układu pokarmowego wprowadzane są specjalne narzędzia, które umożliwiają obejrzenie jelita od środka, ocenę jego śluzówki oraz popranie niewielkiego wycinka z błony śluzowej do badania histopatologicznego. Patomorfolog ocenia wygląd śluzówki pod mikroskopem, szukając zmian właściwych dla choroby trzewnej, czyli zaniku kosmków jelitowych. Po stwierdzeniu takich zmian ustalany jest ich stopień zaawansowania. Dla różnych postaci celiakii znamienne jest odmienne nasilenie zmian. W postaci klasycznej zanik jest najbardziej nasilony, a w postaci latentnej zanik kosmków może być nieobecny.
Polecamy serwis Diagnostyka
Trzeci krok - dieta bezglutenowa
Ostatnim etapem jest wprowadzenie diety bezglutenowej. W przypadku celiakii po wyłączeniu glutenu objawy ustępują. Pierwsze widoczne zmiany występują już po 2 tygodniach, zmiany w błonie śluzowej cofają się wolniej - ok. 2 miesiące. Dietę taką należy wprowadzić po konsultacji z lekarzem. Zbyt wczesne, przed wykonaniem badań, wyłączenie glutenu może zafałszować wyniki tych badań.
Dodatkowo wykonuje się badanie morfologiczne krwi, by ocenić obecność niedokrwistości i jej stopień. Oznacza się zawartość tłuszczu w kale dla oceny poziomu zaburzeń wchłaniania. Dla oceny aktywności stanu zapalnego oznacza się CRP lub OB. Poza tym oznacza się poziom ważnych witamin (B12, D, E), białka, elektrolitów oraz badania oceniające funkcje wątroby i nerek.
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
