Jak wykryć choroby serca?

Na czym polega diagnostyka chorób układu krążenia?

Podobnie jak w innych działach medycyny, tak również w kardiologii punktem wyjścia do udzielenia pacjentowi pomocy jest przede wszystkim bardzo dokładna rozmowa, czyli wywiad lekarski. Powinien on uwzględniać informacje o głównych dolegliwościach chorego, okolicznościach ich występowania, długości trwania, a także szereg innych danych, w tym również innych towarzyszących schorzeń.

Po dokładnie zebranym wywiadzie ma miejsce tzw. badanie przedmiotowe, czyli oglądanie, osłuchiwanie za pomocą stetoskopu i inne metody badania lekarskiego ukierunkowane na poszukiwanie objawów nieprawidłowego funkcjonowania układu krążenia.

W następnej kolejności, w zależności od objawów chorobowych, wykonywane są badania szczegółowe:

• EKG, czyli elektrokardiogram – poprzez podłączenie do ciała szeregu elektrod i graficzny zapis odbieranych z jego powierzchni impulsów elektrycznych wytwarzanych w sercu lekarz otrzymuje informację na temat zaburzeń rytmu, niedokrwienia oraz przeciążenia serca;
• badanie EKG metodą Holtera – rejestracja EKG przeprowadzana jest w sposób ciągły przez 24 do 48 godzin, a niekiedy nawet przez 7 dni. Odbywa się to przez przyklejone do powierzchni klatki piersiowej elektrody połączone z urządzeniem wielkości telefonu komórkowego noszonym przy pasku. Wartość takiego zapisu polega na tym, że może on pokazać zaburzenia rytmu czy niedokrwienie pojawiające się bardzo rzadko w ciągu doby;
• badanie ciśnienia tętniczego krwi w ciągu 24 godzin – zasada podobna jak przy dobowym zapisie EKG, z tą różnicą, że rejestrator podłączony jest do mankietu ciśnieniomierza noszonego na ramieniu. Badanie pozwala na ocenę kontroli ciśnienia tętniczego w ciągu doby;
• próba wysiłkowa – polega na stałej rejestracji EKG oraz pomiarach ciśnienia tętniczego krwi w trakcie wykonywania wysiłku. Wysiłek może ujawnić zaburzenia rytmu i niedokrwienie, które nie są obecne w spoczynku;
• ergospirometria (CPX) – badanie łączące w sobie elementy próby wysiłkowej (patrz wyżej) oraz spirometrii, czyli badania oceniającego stan układu oddechowego. Polega na wykonywaniu wysiłku z jednoczesnymi pomiarami pochłaniania przez organizm tlenu oraz stanu dróg oddechowych i płuc;
• „echo serca” – czyli echokardiogram – przy wykorzystaniu fal ultradźwiękowych wysyłanych przez przykładaną do powierzchni ciała głowicę, uzyskiwany jest w czasie rzeczywistym obraz budowy i funkcjonowania serca. Badanie jest bezbolesne. Istnieje jego odmiana, tzw. „echo przezprzełykowe”, stosowane rzadziej, które wykonywane jest przez wprowadzenie niewielkiej sondy do przełyku w celu dokładniejszego uwidocznienia z niewielkiej odległości struktur serca graniczącego z przełykiem przez lewy przedsionek; 
• Tilt Test – badanie pozwalające oceniać reakcję organizmu na szybkie zmiany pozycji ciała – głównie zaburzenia rytmu serca i nieprawidłową reakcję ciśnienia tętniczego. Badana osoba jest umieszczona na specjalnym stole, otrzymuje leki, a następnie stół wraz z pacjentem zmienia swoje nachylenie w stosunku do podłoża;
• koronarografia – badanie inwazyjne, pozwalające na ocenę obecności i wielkości zwężeń w tętnicach wieńcowych doprowadzających krew do serca. Polega na wprowadzeniu do układu tętniczego przez nakłucie tętnicy udowej w pachwinie lub promieniowej na przedramieniu cienkiego cewnika, który następnie wkłada się do początkowego odcinka prawej i lewej tętnicy wieńcowej w miejscu ich odejścia od aorty. Wstrzyknięty przez cewnik środek kontrastowy płynie przez tętnice, co jest widoczne na ekranie monitora. W miejscach zwężeń lub zamknięcia tętnic widać wyraźne zaburzenia przepływu kontrastu;
• inwazyjne badanie elektrofizjologiczne (EPS) – polega na wprowadzeniu do wnętrza serca przez nakłucie dużych żył w pachwinie kilku elektrod. Odbierają one z wnętrza serca impulsy elektryczne wytwarzane przez układ bodźcoprzewodzący, można również w sposób programowany stymulować nimi serce, co pozwala na poznanie przyczyn wielu arytmii, a także ich leczenie metodą ablacji.

W sytuacji, kiedy rutynowo stosowane metody badań nie pozwalają zidentyfikować zaburzeń rytmu serca, a objawy kliniczne nasuwają poważne podejrzenie ich napadowego występowania, wtedy przydatnym narzędziem diagnostycznym może być tzw. wszczepialny rejestrator arytmii. Jest to niewielki (rozmiary powszechnie stosowanych nośników pamięci USB) system monitorujący pracę serca (EKG) w sposób ciągły przez okres ok. roku. Umieszczany jest pod skórą na ścianie klatki piersiowej w okolicy mięśnia piersiowego w trakcie ok. 30 minutowego, prostego zabiegu chirurgicznego. Blizna ma minimalne rozmiary, system nie wymaga wszczepiania do serca żadnych elektrod i jest usuwany po zakończeniu okresu monitorowania.

Ryzyko związane z zabiegiem jest bardzo niewielkie, ale z racji inwazyjnego charakteru ta metoda diagnostyczna stosowana jest w ściśle określonych sytuacjach klinicznych.

Rejestrator arytmii, fot. dobre-serce.pl

Zobacz też: Na co choruje serce?

Opieka medyczna nad pacjentami z chorobami serca

Współczesna kardiologia jest tak bardzo rozbudowaną dziedziną medycyny, że zespół dużych oddziałów kardiologicznych jest zwykle podzielony na mniejsze grupy zajmujące się dokładnie diagnozowaniem i leczeniem poszczególnych schorzeń:

• intensywna terapia kardiologiczna – oddział zajmujący się leczeniem pacjentów w ciężkim stanie, ze świeżym zawałem serca, ciężką niewydolnością serca lub wymagających intensywnego nadzoru z powodu ryzyka wystąpienia niebezpiecznych dla życia zaburzeń rytmu serca. Pacjenci są stale monitorowani, niektórzy wymagają zastosowania respiratora i innych urządzeń medycznych wspomagających układ oddychania i krążenia;
• oddział zachowawczy – tu trafiają pacjenci, którzy są w stabilnym stanie, wymagają diagnostyki, kontynuacji leczenia zapoczątkowanego na intensywnej terapii oraz rehabilitacji kardiologicznej;
• pracownia echokardiografii;
• pracownia EKG;
• pracownia badań EKG metodą Holtera;
• pracownia testów wysiłkowych i ergospirometrii;
• hemodynamika – miejsce, gdzie wykonuje się koronarografie, angioplastyki naczyń wieńcowych oraz inne zabiegi związane z cewnikowaniem serca;
• pracownia elektrofizjologii i wszczepień stymulatorów serca – blok operacyjny, gdzie przeprowadzane są inwazyjne badania elektrofizjologiczne oraz zabiegi wszczepień stymulatorów i kardiowerterów-defibrylatorów.

Zobacz też: Jak chronić swoje serce? - wywiad

Źródło: dobre-serce.pl/mn

Strona www.dobre-serce.pl skierowana jest do pacjentów, którzy zostali lub mają być poddani zabiegowi elektroterapii. Informacje zgromadzone w serwisie są przydatne dla pacjentów, ich rodzin oraz wszystkich zainteresowanych najnowszymi wiadomościami na temat postępów w profilaktyce i leczeniu w zakresie arytmii sercowych, migotania przedsionków, nagłych omdleń o podłożu kardiologicznym.

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!