fot. Fotolia
Czym są afty?
Afty to małe rany w ustach, które najczęściej pojawiają się na wewnętrznej stronie policzków, brzegach języka, wargach i czasem na dziąsłach.
– Mają owalny kształt z charakterystycznym żółtym nalotem, pod którym znajduje się nadżerka otoczona czerwonym zapalnym rąbkiem. Wykwity mogą być różnej wielkości, od 1 mm do nawet 2 cm średnicy – mówi lek. stom. Monika Stachowicz z Centrum Leczenia i Profilaktyki Paradontozy Periodent w Warszawie.
Nie tylko są nieestetyczne i drażniące, ale mogą powodować pieczenie i ból, a większym owrzodzeniom w jamie ustnej towarzyszą również gorączka i powiększone węzły chłonne.
Co powoduje powstawanie aft?
Dokładne przyczyny powstawania aft nie są znane, jednak mówi się, że są one najczęściej wynikiem stresu i spadku odporności organizmu. Innymi czynnikami, które niewątpliwie sprzyjają tworzeniu się owrzodzeń w ustach, są alergie pokarmowe, niedobór żelaza, kwasu foliowego i witaminy B12, niedożywienie, menstruacja, menopauza, zbyt mocne szczotkowanie zębów, źle dopasowane protezy i szyny.
– Na ich rozwój wpływa też jedzenie nieumytych warzyw i owoców, wkładanie brudnych rąk do buzi oraz złe nawyki, jak np. gryzienie końcówek długopisów czy obgryzanie paznokci – wylicza dentystka.
Ale to nie koniec czynników, które przyczyniają się do ich powstawania. Do tej listy należy dopisać również leki zawierające m.in. ibuprofen, kwas acetylosalicylowy, zwany potocznie aspiryną, nikorandyl (lek w chorobie wieńcowej), a także beta-blokery stosowane u pacjentów chorujących na nadciśnienie tętnicze i zaburzeniami rytmu serca oraz leki, które wykorzystuje się podczas chemio- i radioterapii.
Afty są również powszechne u osób cierpiących na chorobę Leśniowskiego-Crohna, Behceta, HIV i celiakię oraz u tych, którzy rzucają palenie i stosują gumy lub pastylki do ssania z nikotyną.
Owrzodzenia mogą być przekazywane w genach. Zatem jeśli rodzice często zmagają się z tym problemem, istnieje duże prawdopodobieństwo, że ich maluch również może mieć tę dolegliwość.
Opryszczkę łatwo „złapać”
Inną dokuczliwą dolegliwością są opryszczki, które wywołuje wirus HSV-1. Jest on uśpiony w naszym organizmie, a atakuje, kiedy nasz układ immunologiczny jest osłabiony, jesteśmy przeziębieni, zmarznięci bądź narażeni na stres. Zmiany skórne najczęściej pojawiają się na wargach i w kącikach ust, ale też na podniebieniu.
Opryszczki bardzo łatwo rozpoznać. Są to małe pęcherzyki wypełnione płynem i otoczonymi zapalną obwódką. Kiedy pęcherzyk pęka, uwidacznia się nadżerka. Początkowo ma ona kolor czerwony, ale z czasem pokrywa ją żółty nalot. Podobnie jak w przypadku aft, opryszczkom towarzyszy miejscowy ból, pieczenie i swędzenie.
Opryszczka to wirus, który przenosi się drogą kropelkową, dlatego w bardzo łatwy sposób można się nią zarazić od drugiej osoby, np. przez picie z tej samej butelki, używanie tych samych sztućców, ręcznika, a nawet kosmetyków (uważaj na szminkę od koleżanki!).
Zobacz też: Czym jest liszaj płaski?
Odstaw gorące, kwaśne i ostre, a jamę ustną płucz naparami z ziół leczniczych
Jeśli zauważymy pierwsze symptomy choroby jamy ustnej, powinniśmy szczególnie zadbać o jej higienę: myjmy zęby po każdym posiłku, a przestrzenie międzyzębowe czyśćmy nićmi dentystycznymi.
Małe owrzodzenia zazwyczaj samoistnie znikają do dwóch tygodni, ale można ten proces przyspieszyć, stosując np. płukanki antyseptyczne.
Napary z szałwi lekarskiej lub rumianku działają przeciwzapalnie, antybakteryjnie i kojąco. W aptekach dostępne są preparaty do stosowania miejscowego na afty z teraboranem sodu, który działa odkażająco. Ból łagodzą też specjalne żele znieczulające i tabletki do ssania.
Jeżeli afty utrzymują się dłużej i nie znikają mimo stosowania środków dostępnych bez recepty, to powinniśmy się zgłosić do swojego stomatologa w celu zdiagnozowania ich dokładnej przyczyny i zastosowania odpowiedniego leczenia.
– W gabinetach stomatologicznych w walce z chorobami jamy ustnej wykorzystuje się środki koagulacyjne i przyżegające oraz ozonoterapię, która działa antyseptycznie, zabija bakterie, wirusy i grzyby, a także likwiduje i odkaża sączące rany. Ponadto pobudza system immunologiczny, naturalne substancje antyutleniające i oczyszczające organizm – wyjaśnia dr Stachowicz.
W bardziej złożonych przypadkach stosuje się, zależnie od przyczyny, antybiotyki lub leki przeciwgrzybicze. U osób starszych stomatolog sprawdzi, czy źle dopasowana proteza nie jest przyczyną powstawania mikrouszkodzeń delikatnej śluzówki jamy ustnej.
Podczas leczenia powinno się unikać gorących napojów i posiłków, alkoholu oraz kwaśnych i ostrych pokarmów. Mogą one podrażnić owrzodzenia i spowodować jeszcze większy ból.
Jak leczyć opryszczkę wargową?
Opryszczka wargowa jest problemem bardziej skomplikowanym. Przede wszystkim nawracające infekcje mogą być sygnałem poważniejszego problemu z naszym zdrowiem, a po drugie, stajemy się nosicielami raz złapanego wirusa, który może się uaktywniać w momentach osłabienia organizmu.
W aptekach dostępny jest szereg preparatów bez recepty z przeciwwirusowym składnikiem, acyklowirem, który łagodzi objawy choroby. Stosuje się je kilka razy dziennie, najczęściej co 3 godziny przez około 5 dni na chorobowo zmienione miejsce.
Trzeba również pamiętać o restrykcyjnym zachowaniu zasad higieny, po leczeniu wymieńmy szczoteczkę do zębów, a do twarzy używajmy osobnego ręcznika. Unikajmy stosowania kosmetyków na zainfekowane miejsce, które mogą opóźniać gojenie. W aptekach dostępne są specjalne plastry z substancjami przyśpieszającymi regenerację i łagodzącymi dolegliwości.
Niestety, zarówno afty jak i opryszczki mają tendencję do powracania. Nie powinniśmy tego lekceważyć i wybrać się na badania, które wykażą, co jest powodem owrzodzeń w ustach. Nawroty mogą oznaczać niedobór witamin lub coś bardziej poważniejszego – chorobę, która osłabia nasz układ odpornościowy.
Zobacz też: Jak zlikwidować zajady?
Źródło: materiały prasowe Guarana PR/mn
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
