Spis treści:
- Legionelloza (choroba legionistów) – co to jest?
- Objawy legionellozy
- Legionelloza – drogi zakażenia
- Leczenie legionellozy
- Legionelloza – diagnostyka
- Jak uniknąć legionellozy?
Legionelloza (choroba legionistów) – co to jest?
Legionelloza (choroba legionistów) jest rodzajem ciężkiego zapalenia płuc wywołanym zakażeniem bakteriami Legionella pneumophila. Do infekcji dochodzi zwykle w wyniku wdychania mikroskopijnych kropel (aerozoli) skażonej wody.
Bakterię Legionella pneumophila rozpoznano po raz pierwszy w 1977 roku po wybuchu epidemii zapalenia płuc po konwencie Legionu Amerykańskiego w USA w 1976 roku (stąd nazwa choroba legionistów).
Legionelloza jest groźną chorobą. Śmiertelność sięga 10%, a wśród pacjentów w szpitalach nawet 80%. Najbardziej narażone są:
- osoby z podeszłym wieku,
- osoby z obniżoną odpornością,
- nadużywające alkoholu,
- palacze tytoniu.
Legionelloza jest rzadko występującą chorobą. W Polsce odnotowuje się zwykle kilkadziesiąt zachorowań rocznie (potwierdzonych badaniami; faktyczna liczba może być wyższa).
Objawy legionellozy
Legionelloza przebiega jako zapalenie płuc. Od kontaktu z bakterią do rozwoju choroby mija średnio 7 dni (od 2 do 18 dni). Objawy legionellozy to:
- wysoka gorączka,
- dreszcze,
- ból głowy,
- złe samopoczucie,
- bóle mięśniowe,
- kaszel (suchy, dławiący, czasami z ropno-śluzową wydzieliną lub krwiopluciem),
- duszność,
- ból w klatce piersiowej,
- brak apetytu,
- katar,
- ból gardła,
- nudności, wymioty, ból brzucha,
- wodnista biegunka.
Choroba trwa co najmniej 2-3 tygodnie. Infekcja bakterią legionella może mieć przebieg bezobjawowy, mogą wystąpić objawy grypopodobne lub legionelloza, czyli ciężkie zapalenie płuc, niekiedy połączone z niewydolnością wielonarządową.
Legionelloza – drogi zakażenia
Bakterie legionella naturalnie występują w wodzie, dlatego to skażona woda jest źródłem zakażenia. Nie można zachorować od jej wypicia, lecz od wdychania aerozolu, np. z klimatyzacji, fontanny, spryskiwaczy ogrodowych, wody z kranu albo toalety. Nie można zarazić się też od innego człowieka. Zagrożeniem mogą być wodociągi zaopatrujące w wodę szpitale, domy opieki, sanatoria, prewentoria. Osoby przebywające w tych miejscach są szczególnie narażone na legionellozę. Legionella bytuje w naturalnych zbiornikach wodnych (rzeki, jeziora) oraz sztucznych. Obecność bakterii stwierdzano też w glebie doniczkowej, błocie czy piasku.
Leczenie legionellozy
Jeżeli pojawią się objawy zapalenia płuc, trzeba udać się do lekarza, a w przypadku duszności wezwać karetkę pogotowia. W leczeniu legionellozy wykorzystuje się różne rodzaje antybiotyków, w tym azytromycynę, ciprofloksacynę, klarytromycynę. Konieczny jest pobyt w szpitalu. Podaje się również leki obniżające gorączkę oraz redukujące zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej. Nieleczona infekcja szybko pogarsza się w ciągu pierwszego tygodnia choroby.
Legionelloza – diagnostyka
Aby rozpoznać legionellozę, lekarz zleca kilka badań laboratoryjnych, w tym np.:
- badanie serologiczne (na antygeny) plwociny, krwi lub moczu,
- hodowlę bakterii,
- badanie PCR,
- badanie RTG klatki piersiowej — legionelloza nie daje charakterystycznego obrazu zmian w płucach, dlatego samo badanie rentgenowskie nie wystarczy, by zdiagnozować chorobę.
Niestety na wyniki badań laboratoryjnych w kierunku legionellozy trzeba zwykle czekać kilka dni.
Jak uniknąć legionellozy?
Zapobieganie legionellozie polega przede wszystkim na konserwacji, czyszczeniu, dezynfekcji instalacji wodnych. Nie istnieje szczepionka przeciwko legionellozie. Istnieją programy prewencji, które pozwalają uniknąć zachorowań w miejscach przebywania ludzi. Ważne zasady to m.in.:
- zadbanie o stały przepływ wody (legionella mnoży się zwłaszcza w przypadku zwolnionego lub cyklicznego przepływu wody),
- stosowanie filtrów,
- regularne przepuszczenie wody przez krany i prysznice, jeżeli pomieszczenia nie są używane,
- utrzymywanie higieny sanitariatów,
- regularne czyszczenie i dezynfekcja wież chłodniczych, klimatyzatorów, filtrów, fontann itp.
- wykonywanie testów w kierunku bakterii legionella w miejscach takich jak sieci wodociągowe, systemy klimatyzacyjne, urządzenia sanitarne, lecznicze urządzenia z wodą.
Przeczytaj też: Atypowe zapalenie płuc
Źródła:
Legionella (Legionnaires' Disease and Pontiac Fever), Centeres for Disease Control and Prevention, CDC, https://www.cdc.gov/legionella/index.html,
Legionellosis, World Health Organization, WHO, https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/legionellosis,
Viasus D, Gaia V, Manzur-Barbur C, Carratalà J. Legionnaires' Disease: Update on Diagnosis and Treatment. Infect Dis Ther. 2022 Jun;11(3):973-986. doi: 10.1007/s40121-022-00635-7,
Brady MF, Sundareshan V. Legionnaires' Disease. [Updated 2023 Jul 4]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2023 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK430807/.
Czytaj także:
Zagadkowe zapalenia płuc w Argentynie. Co o nich wiemy?
Zapalenie płuc u dziecka – przyczyny, objawy, leczenie, powikłania
Objawy zapalenia płuc - to nie tylko kaszel i świszczący oddech
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
