Rola hormonów tarczycowych
Hormon T3
Trijodotyronina (T3) to najaktywniejszy hormon tarczycy. Powstaje w wyniku odjodowania tyroksyny i zamiast czterech, zawiera trzy atomy jodu. Nadmiar trijodotyroniny występuje w nadczynności tarczycy, natomiast niski poziom - w przypadku niedoczynności tarczycy. Wartości referencyjne wolnej frakcji trijodotyroniny mieszczą się w przedziale: fT3 od 3-2,25 do 6 pmol/l (1,5 - 4 ng/l). [p-piko; n-nano].
Hormon T4
Tyroksyna (T4) to główny hormon tarczycy, posiadający cztery atomy jodu. Podobnie jak w przypadku trijodotyroniny, nadmiar tyroksyny występuje w nadczynności, a małe wartości w przypadku dysfunkcji tego narządu. Poziom wolnej frakcji tyroksyny powinien wynosić: fT4 10 do 25 pmol/l (8-20 ng/l).
Kalcytonina
Kolejnym hormonem tarczycy jest kalcytonina, biorąca udział w regulacji wapniowo-fosforanowej ludzkiego organizmu, czyli m.in. w utrzymaniu prawidłowej masy kostnej i zrostu kości po złamaniach.
Hormon TSH
Na wydzielanie tyroksyny i trijodotyroniny ma wpływ tyreotropina, skrótem TSH. Jest to hormon wydzielany przez przysadkę mózgową. Niski poziom TSH występuje w przypadku nadczynności tarczycy – ponieważ tarczyca nie musi być przez nią stymulowana - a wysoki poziom TSH stwierdzany jest w niedoczynności, gdyż przysadka musi jej produkować tyle, by pobudzić jak gdyby uśpioną tarczycę.
Wartości referencyjne TSH wynoszą: 0,4-4,0 µIU/ml. Nad wydzielaniem TSH przez przysadkę czuwa jeszcze inny hormon – tyreoliberyna, wydzielana przez podwzgórze (struktura mózgu).
Różnice w objawach
Jak rozróżnić nadczynność od niedoczynności tarczycy? Po specyficznych objawach. Stany te są do siebie przeciwstawne.
Niedoczynność tarczycy
Objawy wynikają ze spowolnienia metabolizmu. Kojarzymy je z nadwagą, złym nastrojem i osłabieniem. To najczęściej:
- przyrost masy ciała, nadwaga, otyłość,
- ciągłe uczucie zmęczenia,
- osłabienie i senność,
- trudności w koncentracji, uczeniu się i zapamiętywaniu,
- obniżony nastrój, aż po depresję,
- nieprzyjemne uczucie chłodu, zimne ręce i stopy,
- zimna skóra, blada, szorstka, czasem wilgotna,
- objaw brudnych łokci i kolan (ciemniejsze zabarwienie, zrogowacenie),
- przewlekłe i uporczywe zaparcia,
- łamliwość włosów i paznokci, przerzedzenie brwi,
- obrzęki podskórne i retencja wody w organizmie,
- niski głos, charakterystyczna chrypka,
- zaburzenia pracy serca (spowolnienie akcji) i niższe ciśnienie tętnicze,
- zaburzenie cyklu miesiączkowego kobiet; impotencja u mężczyzn.
Nadczynność tarczycy
Stan ten często kojarzymy z niską masą ciała, dużymi oczami, nerwowością i powiększeniem szyi (wole). Objawy te wynikają z przyspieszonego metabolizmu. W przypadku nadczynności tarczycy najczęściej pojawia się:
- spadek masy ciała, wychudzenie mimo dużego apetytu,
- pobudzenie, niepokój,
- nerwowość, drżenie rąk,
- nietolerancja ciepła i nadmierne pocenie się,
- nadmierna potliwość,
- szybsza akcja serca, wysokie ciśnienie krwi,
- powiększenie tarczycy zwane wolem,
- osłabienie siły mięśni kończyn dolnych, kurcze mięśni,
- wytrzeszcz oczu,
- zaburzenia miesiączkowania u kobiet, u mężczyzn osłabienie libido.
Zobacz także:Co warto wiedzieć o nadczynności tarczycy?Co warto wiedzieć o niedoczynności tarczycy?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
