Masz biały nalot na języku? Przyczyną może być poważna choroba

fot. Adobe Stock, Andrey Popov

Spis treści:

1. Czym jest biały nalot na języku?
2. Biały nalot na języku - co oznacza?
3. Biały nalot na języku - jak się go pozbyć?
4. Biały nalot na języku - kiedy zgłosić się do lekarza?
5. Białego nalot na języku - kto jest narażony?
6. Żółty, brązowy, czerwony nalot na języku
7. Inne zmiany na języku

Czym jest biały nalot na języku?

Biały nalot na języku to nic innego jak warstwa martwych komórek, resztek jedzenia oraz bakterii i grzybów, które naturalnie zasiedlają jamę ustną. Z problemem boryka się wiele osób. Biały nalot może pojawić się na środku, po bokach lub na całym języku. Mogą temu towarzyszyć nieprzyjemny smak, nieświeży oddech oraz zaczerwienienie albo szczypanie powierzchni języka.

fot. Biały nalot na języku/Adobe Stock, Alessandro Grandini

Biały nalot na języku - co oznacza?

Zazwyczaj biały nalot na języku nie oznacza nic groźnego, nie wymaga leczenia i przemija. Zdarza się, że biały język to skutek złych nawyków lub chorób.

Główną chorobową przyczyną białego nalotu na języku jest zakażenie drożdżakami (grzybica, pleśniawki), spowodowane długotrwałym przyjmowaniem antybiotyków. Do pozostałych możliwych przyczyn białego nalotu na języku należą:

• niewłaściwa higiena jamy ustnej – słabe szczotkowanie i brak nitkowania zębów prowadzą do nagromadzenia zanieczyszczeń na języku,
• picie zbyt małej ilości wody – odwodnienie sprzyja powstawaniu białego nalotu,
• palenie papierosów – substancje drażniące zawarte w dymie powodują biały nalot na języku oraz niesmak w ustach; białe plamy na języku u palaczy mogą też sugerować zmiany przedrakowe,
• nadużywanie alkoholu – podobnie jak palenie papierosów może prowadzić do brzydkich zmian na języku, które mogą oznaczać zmiany przedrakowe,
• gorączka – przy gorączce suchość w ustach i nalot na języku jest naturalny, winne jest często odwodnienie, jednak nalot na języku i migdałkach z gorączką może też świadczyć o anginie ropnej wymagającej przyjmowania antybiotyku,
• oddychanie przez usta – prowadzi do wysuszenia języka, a przez to powstania nalotu,
• nieprawidłowa dieta (uboga w błonnik i witaminy, bogata w cukry) – biały nalot może wynikać z niedoborów witaminy B₁₂, żelaza, kwasu foliowego (przeczytaj: anemia), z kolei nadmiar cukrów będzie sprzyjał gromadzeniu się bakterii w jamie ustnej,
• urazy języka,
• język geograficzny – inaczej łagodne wędrujące zapalenie języka, cechujące się wystąpieniem nieregularnych plam na jego powierzchni o rozmieszczeniu przypominającym mapę; stan jest zwykle niegroźny i przemijający,
• kiła – na języku może pojawić się białawo-szarawy nalot,
• dur brzuszny – w przypadku wystąpienia tej choroby w niektórych miejscach na języku może pojawić się biało-szary nalot, mimo że pozostałe części tego narządu mogą pozostać czerwone,
• rogowacenie białe (inaczej leukoplakia) – język zostaje pokryty białymi plamami; dochodzi też do nagromadzenia zrogowaciałych komórek; jest to choroba typowa dla palaczy, a jej wystąpienie może być sygnałem, że w organizmie zaczęły powstawać komórki rakowe,
• liszaj płaski – przypomina symetryczną białą siatkę, której mogą towarzyszyć nadżerki, 
• dolegliwości ze strony żołądka, wrzody, stany zapalne układu trawiennego,
• problemy z sercem – osoby z chorym sercem mogą mieć język z żółtawo-białym nalotem i bardziej czerwony niż zdrowi,
• rak jamy ustnej – zaniepokoić powinny biała (lub czerwona) plama na języku, która nie chce zniknąć, a także dodatkowe objawy, jak np. pieczenie, ból języka, suchość w gardle, krwawienia języka.

Biały nalot na języku - jak się go pozbyć?

Istnieją różne możliwości usunięcia białego nalotu z języka w zależności od przyczyny. W większości przypadków możesz pomóc sobie samodzielnie w domu. Proste sposoby na biały nalot na języku to:

• użyj szczoteczki lub skrobaczki do języka, aby usunąć nalot,
• myj zęby miękką szczoteczką,
• pij 1,5-2 litrów płynów dziennie,
• używaj łagodnej pasty do mycia zębów z fluorem,
• używaj płynu do płukania ust z fluorem,
• nitkuj codziennie zęby,
• unikaj papierosów i alkoholu,
• unikaj jedzenia ostrych, kwaśnych i słodkich, a także bardzo gorących dań i napojów,
• wzbogać dietę w błonnik, probiotyki i warzywa,
• przyjmuj probiotyk w trakcie antybiotykoterapii.

Jeśli domowe sposoby nie są skuteczne, konieczne może być leczenie źródła problemu. Grzybicę w obrębie jamy ustnej leczy się poprzez zażywanie lekarstw przeciwgrzybicznych (np. nystatyna), które przepisuje lekarz.

Biały nalot na języku - kiedy zgłosić się do lekarza?

Biały nalot na języku powinien wzbudzić większą czujność, gdy trwa kilka tygodni albo gdy towarzyszą my objawy, takie jak ból, świąd języka albo stan zapalny czy niewyjaśnione krwawienia. W takich przypadkach trzeba zgłosić się do lekarza. Z problemem białego języka można udać się do lekarza POZ albo stomatologa. 

Jakie stany sprzyjają powstawaniu białego nalotu na języku?

Niektóre osoby mają większą predyspozycję do białego nalotu na języku. Sprzyja temu:

• cukrzyca,
• palenie papierosów,
• spożywanie diety ubogiej w owoce i warzywa,
• stosowanie antybiotyków,
• bardzo młody wiek lub podeszły wiek,
• osłabienie układu odpornościowego,
• leczenie onkologiczne,
• niedoczynność tarczycy,
• przyjmowanie zbyt małej ilości płynów,
• niedbanie o higienę jamy ustnej,
• oddychanie przez usta,
• noszenie protez, aparatów ortodontycznych, które mogą podrażniać powierzchnię języka.

Żółty, brązowy, czerwony nalot na języku - o czym świadczy?

Nalot pojawiający się na języku może mieć różny kolor. Może on być pomocny w zdiagnozowaniu pewnych schorzeń. Oto przykłady:

• zaczerwieniony środek języka – może oznaczać długotrwały i nadmierny stres oraz złą dietę,
• siny język – może wskazywać na problemy z krążeniem,
• brązowy nalot – może być oznaką dolegliwości ze strony jelit, zatrucia toksynami lub niedotlenienia organizmu,
• czerwony koniec lub cały język – objawy niedoboru witamin z grupy B,
• żółty nalot – może świadczyć o dolegliwościach ze strony pęcherza żółciowego oraz zaburzonej pracy wątroby.

Ciemny, brązowy nalot może świadczyć także o zakwaszeniu organizmu i nagromadzeniu toksyn. Wśród przyczyn można wymienić chociażby niewłaściwą dietę.

Inne zmiany na języku - co oznaczają?

Czasami niektóre schorzenia objawiają się nie tylko poprzez wystąpienie nalotu na języku, ale innymi dolegliwościami ze strony tego narządu. Oto kilka przykładów:

• popękana powierzchnia języka (rany) – cukrzyca lub zaburzenia pracy trzustki,
• opuchnięty język – może to oznaczać problemy z układem limfatycznym,
• nadmierne zbieranie śliny z jednej strony języka – może to wskazywać na reumatyzm,
• pęknięcia, rowki – zaburzone przyswajanie.

Czytaj także:
Zajady (pękające kąciki ust) – przyczyny, leczenie, domowe sposoby, zajady w ciąży i u dziecka
Nieprzyjemny zapach z ust: przyczyny i leczenie
Grzybica języka – przyczyny, objawy, leczenie grzybicy jamy ustnej
Co może wywołać zapalenie jamy ustnej?

Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!