Osób starszych co raz więcej
W społeczeństwie polskim, podobnie jak w wielu krajach europejskich, rośnie ciągle liczba osób starszych, wśród których występuje różnorodność kondycji, warunków życia, potrzeb i oczekiwań. Rozwiązaniem idealnym byłoby zabezpieczenie ich potrzeb zdrowotnych, towarzyskich, a także niezależności i wygody we własnym miejscu zamieszkania, w znanym środowisku. Ze względu jednak na zmieniający się model rodziny i społeczny podział pracy często staje się to niemożliwe, ponieważ nie ma kto świadczyć opieki. Rozwiązaniem nieuniknionym, nie najlepszym (mimo luksusowych nieraz warunków), stają się instytucje ochrony zdrowia lub pomocy społecznej.
Opieka medyczna – kto ją świadczy?
Opiekę medyczną nad ludźmi starszymi w Polsce pełnią następujące sektory:
- podstawowej opieki zdrowotnej (POZ),
- opieki długoterminowej,
- opieki paliatywnej i hospicyjnej,
- opieki geriatrycznej.
Sektor podstawowej opieki zdrowotnej sprawuje kompleksową opiekę nad całą populacją w warunkach ambulatoryjnych lub domowych.
Zadania lekarza rodzinnego
Lekarz POZ (lekarz rodzinny) – realizuje świadczenia zdrowotne w zakresie profilaktyki, diagnostyki, leczenia i usprawniania pacjenta. W opiece nad osobami starszymi pełni zasadniczą rolę i znając pacjentów, ich warunki życia i funkcjonowania, ma możliwość właściwego pokierowania opieką nad nimi. U osoby starszej podstawą diagnozowania i leczenia jest przeprowadzenie kompleksowej oceny geriatrycznej, w której poza zwykłym badaniem lekarskim, ocenia się sprawność w zakresie czynności życia codziennego. W ocenie tej lekarz może posłużyć się różnego rodzaju testami i skalami, np. test Tinetii do oceny zagrożenia upadkami czy skala MMSE do oceny pamięci i funkcji poznawczych. POZ daje możliwość ustalenia potrzeb zdrowotnych, socjalnych i właściwego zaplanowania opieki nad osobą starszą. Lekarz rodzinny i pielęgniarka rodzinna/środowiskowa współpracują z lekarzami specjalistami, położną, pielęgniarką opieki domowej długoterminowej, rehabilitantem/fizjoterapeutą, psychologiem i pracownikiem socjalnym.
Polecamy: Jak dieta seniora wpływa na przyjmowane leki?
Opieka pielęgniarska
Pielęgniarka POZ (pielęgniarka rodzinna) realizuje kompleksową opiekę pielęgniarską, tzn. rozpoznaje warunki, potrzeby zdrowotne i problemy pielęgnacyjne podopiecznych, planuje i realizuje opiekę pielęgnacyjną, współrealizuje świadczenia diagnostyczne, lecznicze i rehabilitacyjne, a także prowadzi edukację zdrowotną, promocję zdrowia i profilaktykę chorób.
Pielęgniarska opieka domowa w POZ obejmuje pacjentów, którzy wymagają udzielania systematycznych świadczeń pielęgnacyjnych, a nie są objęci pielęgniarską opieką długoterminową, świadczeniami opieki długoterminowej realizowanymi stacjonarnie lub w hospicjum domowym. W zmodyfikowanej skali Bartel uzyskali do 60 punktów.
Pielęgniarska opieka długoterminowa domowa obejmuje pacjentów przewlekle chorych i niepełnosprawnych, którzy nie kwalifikują się do leczenia, szpitalnego, a wymagają wzmożonej opieki pielęgniarskiej i wykonywania co najmniej jednego z następujących świadczeń: opatrywania ran, odleżyn, owrzodzeń, karmienia przez zgłębnik lub przetokę, założenia i usunięcia cewnika, kroplowego wlewu dożylnego, pielęgnacji rurki tracheotomijnej. W skali Bartel otrzymali od 0–40 punktów.
Zobacz też: Jak dokonać wyboru lekarza, pielęgniarki czy położnej w POZ?
Fragment pochodzi z książki „Wybrane zagadnienia z pielęgniarstwa geriatrycznego” autorstwa Teresy Niechwiadowicz-Czapki i Anny Klimczyk (wydawnictwo Continuo, 2010).
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
