Spis treści:
- Czym jest udar słoneczny?
- Pierwsze objawy udaru słonecznego
- Objawy udaru słonecznego u dziecka
- Pierwsza pomoc przy objawach udaru słonecznego
- Leczenie udaru cieplnego
- Kiedy najczęściej dochodzi do udaru słonecznego?
Czym jest udar słoneczny?
Udar słoneczny to jeden z rodzajów udaru cieplnego. Powstaje na skutek ekspozycji na intensywne, bezpośrednie nasłonecznienie, czego skutkiem jest przegrzanie organizmu. Nie może on wówczas skutecznie oddawać ciepła.
Szczególnie narażone na udar słoneczny są małe dzieci, ponieważ ich organizmy nie mają w pełni wykształconych mechanizmów termoregulacyjnych. Jest niebezpieczny dla zdrowia, dlatego w przypadku wystąpienia udaru słonecznego należy jak najszybciej udzielić pierwszej pomocy. Udar taki powoduje bowiem denaturację białek w ciele i uszkadzanie fosfolipidów błon komórkowych. Może nawet prowadzić do śmierci.
Pierwsze objawy udaru słonecznego
Nie są one charakterystyczne i łatwo je przegapić. Mogą pojawić się już podczas opalania lub później, kiedy trudniej powiązać je z przebywaniem na słońcu. Dlatego latem, podczas słonecznych dni, warto zwracać uwagę na wszystkie, nawet te pozornie niewinne dolegliwości.
Objawy udaru słonecznego to:
- ból głowy,
- zawroty głowy,
- przyspieszony oddech,
- przyspieszone bicie serca (tętno może osiągać nawet 160-180 uderzeń serca/minutę),
- wymioty i nudności,
- zaczerwieniona lub przeciwnie - bardzo blada skóra,
- ogólne osłabienie organizmu,
- dreszcze,
- uczucie niepokoju,
- mroczki przed oczami,
- chwiejny chód,
- niezrozumiała, bełkotliwa mowa,
- potliwość,
- biegunka.
fot. Adobe Stock, kolaż Polki.pl
Objawy udaru słonecznego u dziecka
Udar słoneczny u dzieci manifestuje się w podobny sposób, jak u dorosłych. Poznasz go po:
- wysokiej gorączce (sięgającej nawet 42°C!),
- płaczu,
- braku potliwości,
- niepokoju,
- nudnościach,
- bólach głowy,
- przyspieszonym oddechu,
- przyspieszonym biciu serca,
- trudnościach z oddychaniem,
- zwiotczeniu mięśni,
- biegunce,
- skąpomoczu,
- dreszczach.
Udar słoneczny jest dla dzieci szczególnie groźny. Dlatego jeśli zauważymy powyższe objawy, koniecznie zadzwońmy po pogotowie.
Początkowo objawy udaru słonecznego u dziecka to nadmierna potliwość oraz bolesne kurcze mięśni tułowia i kończyn (tzw. kurcze cieplne). Następnie dołączają się ból i zawroty głowy, nudności, wymioty, uczucie zmęczenia i utrata przytomności. Młodsze dzieci stają się apatyczne lub wykazują początkowo nadmierne pobudzenie. W przypadku hipertermii wzrasta częstość pracy serca. Skóra początkowo jest blada i spocona, a w przypadku pojawienia się udaru cieplnego staje się czerwona, gorąca i sucha
– mówi dr Anna Łęgowik, pediatra z Centrum Medycznego Medyceusz w Łodzi.
Zagrożenie udarem słonecznym u dziecka jest większe, gdy mało piło, miało zbyt grube lub nieprzewiewne ubranie, nie miało osłoniętej głowy i ramion przed słońcem.
Pierwsza pomoc przy objawach udaru słonecznego
Jeśli zauważysz objawy udaru słonecznego, jak najszybciej zaprowadź chorego do chłodnego, zacienionego i przewiewnego miejsca. Postaraj się schłodzić organizm, np. rozluźniając ubranie i stosując chłodne okłady. Nie należy drastycznie ochładzać ciała, np. wkładając poszkodowaną osobę do zimnej wody. Takie działanie może doprowadzić do obkurczenia naczyń krwionośnych, przez co eliminacja ciepła jest ograniczona, a także do szoku termicznego. Podawaj choremu chłodne napoje (bezalkoholowe!) i wezwij lekarza.
Jeśli objawy udaru słonecznego nasilają się albo nie ustępują, pojawią się zaburzenia widzenia, problemy z oddychaniem lub chory zacznie tracić przytomność, jak najszybciej wezwij pogotowie.
Udar słoneczny i cieplny jest stanem zagrożenia życia. Pojawia się zazwyczaj nagle, a im młodsze dziecko, tym bardziej dynamicznie następuje zmiana w zakresie objawów. Nadmierne przegrzanie organizmu może prowadzić do uszkodzenia komórek ciała i wyzwolenia uogólnionej reakcji zapalnej. Nieleczony udar cieplny może doprowadzić do niewydolności wielonarządowej, a w skrajnych przypadkach do śmierci
– mówi dr Anna Łęgowik.
Leczenie udaru cieplnego
Podstawą jest schładzanie i nawadnianie chorego. Jeśli doszło do poparzeń skóry, konieczne może być stosowanie odpowiednich leków. O całości leczenia decyduje jednak lekarz na podstawie m.in. stanu pacjenta. Podaje się leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe (paracetamol).
W niektórych przypadkach, zwłaszcza wśród najmłodszych dzieci, wskazana jest obserwacja w warunkach szpitalnych i włączenie farmakoterapii
– dodaje dr Anna Łęgowik.
Kiedy najczęściej dochodzi do udaru słonecznego?
W naszej szerokości geograficznej udar słoneczny zagraża nam głównie latem, gdy dużo przebywamy na słońcu. Niektórzy z nas są bardziej wrażliwi na jego wystąpienie, inni mniej. Pojawieniu się udaru sprzyjają też: brak wody i nieprzewiewne ubrania.
Udar słoneczny najczęściej pojawia się:
- podczas opalania i plażowania,
- gdy długo pracujemy na słońcu, np. w polu lub ogródku,
- jeśli długo gramy na słońcu w gry, np. zespołowe,
- gdy długo chodzimy na powietrzu w gorące dni,
- jeśli spędzamy czas w wodzie na słońcu.
Treść została pierwotnie opublikowana 13.07.2017.
Czytaj także:
Gorączka u dziecka w upały - kiedy to przegrzanie, a kiedy udar
Dziecko a upały - jak przetrwać gorące dni z maluchem? Fakty i mity
Trik południowców na szybkie ochłodzenie: zamiast zimnych napojów, piją gorącą herbatę. To działa, ale pod jednym warunkiem
Co oznaczają dreszcze bez gorączki?
Członek Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego. Absolwentka Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. W roku 2017 rozpoczęła specjalizację w dziedzinie pediatrii w Klinice Gastroenterologii, Alergologii i Pediatrii Instytutu Centrum Zdrowia Matki Polki w Łodzi. W 2019 roku rozpoczęła przewód doktorski. Stale bierze udział w szkoleniach i konferencjach naukowych, by podnosić swoje kwalifikacje. Pracuje w Centrach Medycznych Medyceusz w Łodzi
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
