Rośnie w Polsce liczba akcji społecznych, zachęcających do badań profilaktycznych w kierunku wielu różnych chorób, w tym także raka prostaty. Czy wzrasta też liczba mężczyzn zgłaszających się na badania profilaktyczne?
Ryszard Hanecki: Urolodzy i stowarzyszenia naukowe (np. Polskie Towarzystwo Urologiczne) przeprowadzają akcje profilaktyczne, które polegają na nagłaśnianiu problematyki chorób prostaty oraz na organizowaniu badań profilaktycznych. Na badania te zgłasza się coraz więcej mężczyzn. Robią to z własnej inicjatywy lub są zachęcani przez żony czy partnerki. Ponadto, rośnie też dostępność lekarzy pierwszego kontaktu, którzy z profilaktyką chorób gruczołu krokowego są również zaznajomieni.
Kto najczęściej choruje na raka prostaty, czy można wyodrębnić największą grupę ryzyka?
Nie znamy dokładnych przyczyn występowania raka prostaty. Wiemy na pewno, że ryzyko wzrasta wraz z wiekiem. Największa liczba zachorowań dotyczy mężczyzn w przedziale wiekowym 70-75 lat, ale na zachorowanie narażony jest każdy mężczyzna po 50. roku życia. Dużą rolę odgrywa nie tylko wiek, ale także predyspozycje genetyczne. Ryzyko wystąpienia choroby wzrasta kilkakrotnie w grupie mężczyzn, których brat lub ojciec chorowali na raka stercza. Dlatego ci mężczyźni, którzy mieli w rodzinie przypadki zachorowań powinni wykonywać badania profilaktyczne już od 40. roku życia.
Czy dieta i styl życia mają wpływ na rozwój choroby?
Nie ma przekonywających danych, popartych szerokimi badaniami naukowymi, które by na to wskazywały, ale uważa się, że spożywanie pokarmów sojowych oraz produktów zawierających selen, witaminy D, C, i E oraz likopen (zawarty w czerwonych warzywach, na przykład pomidorach) zmniejsza ryzyko zachorowania. Z kolei niektóre związki metali ciężkich oraz przebyte choroby zapalane stercza mogą to ryzyko zwiększać.
Jakie objawy powinny być alarmujące i skłonić mężczyznę do zbadania prostaty?
Rak stercza nie ma charakterystycznych objawów. We wczesnym stadium choroby są one podobne do objawów jakie dają inne choroby gruczołu krokowego. Są to zaburzenia w oddawaniu moczu – zwiększenie częstości mikcji, oddawanie moczu w ciągu nocy, czy trudność w jego oddaniu. To raczej objawy typowe dla przerostu prostaty, ale mogą występować także w przebiegu choroby nowotworowej. Oceny stanu gruczołu dokonuje dopiero lekarz podczas badania przez kiszkę stolcową.
Czy często przerost prostaty zamienia się w nowotwór?
Przerost nie sprzyja występowaniu raka, to niezależne choroby. Rak rozwija się z innych struktur gruczołu krokowego niż struktury odpowiedzialne za przerost.
Zobacz też:Przerost prostaty – jak go zdiagnozować?
Jak wygląda leczenie raka prostaty?
Stosuje się różne formy leczenia, w zależności od stopnia zaawansowania choroby. Jeśli nowotwór ogranicza się tylko do prostaty stosuje się terapię radykalną. Leczenie polega na naświetlaniu (radioterapii) lub całkowitym usunięciu gruczołu (prostatektomia).
W przypadku nowotworu zaawansowanego, u chorego, który nie kwalifikuje się już do terapii radykalnej, zaleca się hormonoterapię. Ten rodzaj leczenia stosuje się w przypadku nowotworów hormonozależnych, czyli takich, które oddziałują na hormonoterapię (bo nie każdy nowotwór reaguje na tę formę leczenia). Hormonoterapia bywa stosowana także jako uzupełnienie leczenia radykalnego.
Jak wygląda codzienne funkcjonowanie mężczyzny po zabiegu prostatektomii?
Następstwem całkowitego usunięcia prostaty mogą być dwa zasadnicze powikłania – nietrzymanie moczu i impotencja o różnym stopniu nasilenia. Innych powikłań właściwie nie ma.
Jak często zabieg usunięcia prostaty skutkuje impotencją?
Jest to zależne od tego, czy struktury naczyniowo-nerwowe, zawiadujące potencją, zostaną w trakcie zabiegu zachowane. Niekiedy radykalność leczenia onkologicznego zmusza do usunięcia tych struktur, stąd odsetek chorych dotkniętych po takim zabiegu impotencją waha się od 15 do 70 procent.
Zobacz też: Jak usunięcie prostaty wpływa na aktywność seksualną?
Czy życie seksualne mężczyzny po takim zabiegu ulega zmianie?
U chorych u których zostały zachowane struktury zawiadujące potencją nie ma żadnych zaburzeń w funkcjonowaniu życia seksualnego, za wyjątkiem braku wytrysku, gdyż usunięcie prostaty powoduje usunięcie pęcherzyków nasiennych. Poza tym chory, o ile może osiągnąć wzwód, może normalnie odbywać stosunek seksualny.
Wywiad przeprowadził Przemysław Ziemichód
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
