Spis treści:
- Czym jest róża (choroba skóry)?
- Przyczyny rozwoju róży
- Objawy róży
- Przebieg róży. Od czego zaczyna się choroba?
- Leczenie róży
- Domowe leczenie róży
- Diagnostyka róży
- Rokowania i powikłania
Czym jest róża (choroba skóry)?
Róża (łac. erysipelas) jest to ostra zapalna choroba skóry i tkanki podskórnej wywołana przez paciorkowce Streptococcus pyogenes. Do rozwoju choroby najczęściej przyczynia się drobny uraz i zaburzenia krążenia limfatycznego. Zapalenie rozwija się wzdłuż naczyń chłonnych. Wyodrębnia się kilka postaci choroby:
- różę pęcherzową – charakteryzuje się pęcherzami wypełnionymi płynem,
- różę krwotoczną – charakteryzuje się wystąpieniem krwawych wybroczyn,
- różę zgorzelinową – ciężka postać róży z martwicą skóry.
Róża jest poważnym stanem i wymaga leczenia antybiotykami.
Róża bywa mylona z cellulitis (zapaleniem tkanki łącznej), jednak w drugim przypadku rumień ma mniej wyraźne granice i dłużej się rozwija. Róża nie jest też różyczką, i nie należy mylić tych dwóch chorób. Różyczka to zakaźna wysypkowa choroba wieku dziecięcego, którą powoduje wirus różyczki (RUBV).
Przyczyny rozwoju róży
Róża rozwija się z powodu zakażenia paciorkowcami beta-hemolizującymi z grupy A na ogół w przypadku urazu mechanicznego skóry oraz nieprawidłowego krążenia limfatycznego. Rzadziej przyczyną jest zakażenie paciorkowcami z grupy B (głównie u noworodków), C, G lub gronkowcami.
Czynniki ryzyka predysponujące do rozwoju róży to:
- zaburzenia krążenia żylnego,
- mastektomia (gdy dochodzi do utrudnionego przepływu limfy),
- cukrzyca,
- owrzodzenia kończyn dolnych,
- obniżenie odporności,
- otyłość,
- ogniska zapalne w organizmie,
- grzybica skóry,
- narkomania,
- alkoholizm,
- brak higieny.
Na różę chorują przede wszystkim osoby starsze oraz młodzi dorośli. Choroba jest najgroźniejsza dla noworodków, osób z obniżoną odpornością oraz ludzi starszych.
Objawy róży
Głównym objawem róży jest bolesna, czerwona, obrzęknięta skóra. Objawem zapalenia może być też bardzo intensywna, żywoczerwona wysypka. Obszar z rumieniem jest dobrze ograniczony od zdrowej skóry, lekko uniesiony.
Na ogół stan zapalny rozwija się na łydce. Inną częstą lokalizacją choroby jest twarz (policzki). W obrębie zmienionego miejsca odczuwane są pieczenie, tkliwość, a czasami również swędzenie. O cięższym przebiegu róży świadczą pęcherze lub martwica.
Przebieg róży. Od czego zaczyna się choroba?
Róża zaczyna się od pęknięcia w skórze, w którym namnażają się bakterie. Przerwanie ciągłości skóry może powstać wskutek nacięcia chirurgicznego, zadrapania, ukąszenia owada czy owrzodzenia. Bakterie mogą pochodzić z zewnątrz lub infekcji obecnej w organizmie.
Choroba może zaczynać się zapaleniem dróg oddechowych. Zanim chory dostrzeże zmianę na skórze, pojawiają się często objawy ogólne takie jak gorączka, rozbicie i dreszcze. Rumień dość szybko się poszerza. Nie wszystkie osoby mają gorączkę, jednak wysoka temperatura dotyczy większości przypadków.
Leczenie róży
Leczenie róży opiera się o podawanie antybiotyków przeciwko paciorkowcom. Najczęściej jest to penicylina. Stosowane są miejscowo środki antyseptyczne. U osób uczulonych na pencylinę lekarz przepisuje klarytromycynę, roksytromycynę lub klindamycynę.
Czasami konieczne jest chirurgiczne czyszczenie rany. W większości przypadków właściwie leczona róża ustępuje w ciągu 1-2 tygodni. Po tym czasie skóra może się łuszczyć. Może być jeszcze widoczne zaczerwienienie lub obrzęk.
Domowe leczenie róży
Chociaż w przypadku róży konieczne jest przyjmowanie antybiotyków, to oczywiście dużym wsparciem w łagodzeniu objawów są domowe metody. Pomagają zredukować ból, stan zapalny i obrzęk.
Skuteczne domowe sposoby leczenia róży to:
- przyjmowanie leków przeciwbólowych dostępnych bez recepty (ibuprofen, paracetamol; przy czym ibuprofen ma dodatkowo działanie przeciwzapalne),
- zimne okłady – łagodzą obrzęki stan zapalny oraz ból
- okłady z gazy nasączonej schłodzoną solą fizjologiczną,
- uniesienie kończyny – podwyższona pozycja nogi poprawia krążenie płynów, zapobiega zastojowi chłonki oraz zmniejsza obrzęk,
- przyjmowanie płynów (2-3 l dziennie) – nawodnienie wspiera prawidłowe krążenie płynów w organizmie,
- odpoczynek – ważne jest, aby nie forsować nogi objętej stanem zapalnym, bo chodzenie utrudnia odpływ limfy z nogi i może zwiększać obrzęk,
- zioła – do przemywania można stosować zioła o działaniu przeciwzapalnym i przeciwbakteryjnym (np. rumianek, nagietek, prawoślaz, krwawnik pospolity),
- higiena – ważne jest utrzymywanie czystości chorego miejsca, suchości skóry oraz regularne czyszczenie rany.
Diagnostyka róży
Aby rozpoznać różę, nie są wymagane badania laboratoryjne. Diagnoza stawiana jest na podstawie wywiadu i badania lekarskiego. Badania diagnostyczne ujawniają rozszerzenie naczyń i zakażenie bakteriami naczyń limfatycznych oraz tkanki łącznej, a także obrzęk skóry.
Rokowania w róży
Róża jest poważną chorobą, jednak rzadko jest śmiertelna. Na ogół nie musi być leczona w szpitalu. Antybiotyki działają skutecznie i w krótkim czasie dochodzi do poprawy.
Najcięższy przebieg róży dotyczy na ogół osób z obniżoną odpornością, osób starszych, niemowląt. W tych grupach rekomendowane jest leczenie choroby w szpitalu i dożylne podawanie antybiotyków.
Zdarza się, że róża powoduje powikłania. Są to głównie powikłania miejscowe, ale zdarzają się też takie, które dotyczą całego organizmu.
Możliwe powikłania róży to:
- ropień,
- szkarlatyna,
- zapalenie płuc,
- martwica skóry,
- zakrzepowe zapalenie żył,
- plamica krwotoczna,
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.
Niestety u 5-20% pacjentów dochodzi do nawrotu choroby.
Źródła:
Erysipelas, Medscape, emedicine.medscape.com/article/1052445-overview,
Michael Y, Shaukat NM. Erysipelas. [Updated 2023 Aug 7]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK532247/,
Bittner Fialová S, Rendeková K, Mučaji P, Nagy M, Slobodníková L. Antibacterial Activity of Medicinal Plants and Their Constituents in the Context of Skin and Wound Infections, Considering European Legislation and Folk Medicine-A Review. Int J Mol Sci. 2021 Oct 4;22(19):10746. doi: 10.3390/ijms221910746,
da Silva IB, Sá RD, Macêdo DP, Randau KP. Use of medicinal plants in the treatment of erysipelas: A review. Phcog Rev 2018;12:200-7.
Czytaj także:
Co może być przyczyną nagłego obrzęku twarzy? Sposoby leczenia opuchlizny
Wysypka w kształcie motyla na twarzy – co to za choroba i na czym polega leczenie?
Czerwone plamy na twarzy
Swędzenie łydek – przyczyny i metody leczenia
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
