Sepsa (posocznica) to zagrażające życiu rzadkie powikłanie infekcji. Rozwija się wtedy, kiedy organizm traci kontrolę nad występującą w organizmie infekcją i wywołuje następujące po sobie reakcje skierowane przeciwko gospodarzowi. Bez szybkiego leczenia sepsa szybko może doprowadzić do uszkodzenia i niewydolności narządów, a także do śmierci. Jakie są przyczyny sepsy i komu ona najbardziej zagraża?
Spis treści:
- Jakie są przyczyny sepsy?
- Sepsa - kto jest narażony?
- Od jakich infekcji może zacząć się sepsa?
- Czy sepsa jest zaraźliwa?
Jakie są przyczyny sepsy?
Istotą sepsy jest uogólniona reakcja zapalna organizmu będąca wynikiem nieprawidłowej odpowiedzi immunologicznej na zakażenie.
W normalnych okolicznościach organizm po rozpoznaniu bakterii, wirusów czy innych patogenów, w odpowiedzi na infekcję zaczyna wyzwalać cytokiny prozapalne i inne mediatory stanu zapalnego. Wywołuje to objawy zapalenia (np. zaczerwienienie, ból w miejscu zakażenia). Aby nie doszło do utraty kontroli nad stanem zapalnym produkowane są też mediatory o działaniu przeciwzapalnym. O ile ten złożony mechanizm jest w równowadze, wszystko przebiega prawidłowo. Jeśli z jakiegoś powodu dojdzie do zaburzenia równowagi (zwanej homeostazą) pomiędzy prozapalnymi a przeciwzapalnymi związkami, to może to stanowić początek sepsy.
Najczęstszą przyczyną sepsy są infekcje bakteryjne, które rozprzestrzeniają się w organizmie drogą układu krwionośnego. Kiedyś sepsę utożsamiano z bakteryjnym zakażeniem krwi, dzisiaj wiadomo, że mogą do niej prowadzić również zakażenia wirusowe, grzybicze lub pasożytnicze.
W zależności od tego, gdzie doszło do sepsy (w szpitalu czy poza nim) główne zagrożenie stanowi inny rodzaj bakterii. Bakterie najczęściej wywołujące pozaszpitalne przypadki sepsy to meningokoki. W szpitalach głównym zagrożeniem są bakterie Acinetobacter baumannii, pałeczka zapalenia płuc, gronkowiec, E. coli, pałeczka ropy błękitnej i paciorkowce. Jednak warto pamiętać, że rodzaj drobnoustroju nie decyduje o przebiegu sepsy. Scenariusz zdarzeń jest trudny do przewidzenia.
Sprawdź: Objawy sepsy
Sepsa - kto jest najbardziej narażony?
Sepsa może rozwinąć się u każdego, jednak u niektórych osób ryzyko jest większe. Chorobie sprzyjają:
- bakteriemia (zakażenie krwi bakteriami),
- wiek powyżej 65 lat,
- wiek poniżej 1 roku,
- pobyt w szpitalu na oddziale intensywnej terapii,
- predyspozycja genetyczna,
- obniżona odporność (np. chorzy z HIV, przyjmowanie leków immunosupresyjnych),
- nowotwory,
- cukrzyca,
- przewlekłe choroby płuc lub nerek,
- przebyta sepsa w przeszłości,
- duża operacja,
- oparzenia,
- stosowanie glikokortykosteroidów,
- cewniki założone na stałe,
- zapalenie płuc.
Tak naprawdę naukowcy nie wiedzą dokładnie, dlaczego u niektórych osób rozwija się sepsa, a u innych nie, ale odkryto, że znaczenie mają też geny (np. geny kodujące cytokiny, które mogą różnie działać w zależności od osoby). W związku z tym czasami mimo starań nie da się zapobiec ciężkiemu przebiegowi sepsy.
Od jakich infekcji może "zacząć się" sepsa?
Teoretycznie od każdej. Najczęściej źródłem sepsy są infekcje dróg oddechowych, przewodu pokarmowego, układu moczowo-płciowego oraz skóry i tkanek miękkich. Jeśli chodzi o konkretne choroby, to zapalenie płuc jest główną przyczyną sepsy. Ognisko zakażenia może być utajone - często są nim choroby zębów. Przyczyną sepsy może być nawet zakażenie jaja płodowego.
Czy sepsa jest zaraźliwa?
Sepsa nie jest zaraźliwa, ponieważ jest to indywidualna reakcja organizmu na infekcję, a nie choroba. Jednak choroby, które mogą prowadzić do sepsy, często są zaraźliwe. Dlatego szczególnie należy chronić przed nimi osoby, u których ryzyko rozwoju posocznicy jest większe.
Źródła:
Mahapatra S, Heffner AC. Septic Shock. [Updated 2022 Jun 21]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2022 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK430939/,
Sepsis, Centers for Disease Control and Prevention, www.cdc.gov/sepsis/what-is-sepsis.html,
Gyawali B, Ramakrishna K, Dhamoon AS. Sepsis: The evolution in definition, pathophysiology, and management. SAGE Open Med. 2019 Mar 21;7:2050312119835043. doi: 10.1177/2050312119835043. PMID: 30915218; PMCID: PMC6429642.
Czytaj także:
Meningokoki – jak rozpoznać chorobę? Najważniejsze fakty o sepsie meningokokowej
Jednym z objawów sepsy jest wysypka. Oto, jak wygląda
Sepsa leczenie - ile trwa i na czym polega?
Uwaga! Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Pamiętaj, że w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem!
